Alternatywna spółka inwestycyjna - obowiązki wynikające z założenia i prowadzenia

Jakie obowiązki wiążą się z działalnością ASI?

ASI jest specyficzną formą inwestowania, na które zostały nałożone pewne dodatkowe obowiązki, których nie mają ,,zwykłe” spółki. Obowiązki te różnią się też niekiedy od tych, które dotyczą funduszy inwestycyjnych (oraz form alternatywnych funduszy inwestycyjnych oraz alternatywną spółkę inwestycyjną, względnie spółki komandytowo akcyjnej). Podzielić je można na następujące kategorie:

Związane z powołaniem zarządu i radą nadzorczej;
Związane z rejestracją zarządzającego ASI;
Dokumentacyjne (np. polityka inwestycyjna, strategia inwestycyjna, polityka zaangażowania);
Informacyjne (dotyczące ww. polityk oraz składu zarządu);
Prowadzenie Systemu Kontroli Wewnętrznej.

Kto zarządza ASI? Kto może być członkiem zarządu?

W kontekście ASI wyjaśnić należy kwestię zarządzania nią, która może wydawać się nieco skomplikowana. Zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem. ASI, jak sama nazwa wskazuje, jest spółką, jednak nie stanowi odrębnej, specjalnej formy działalności gospodarczej. W zależności od tego, jakiego rodzaju spółką jest ASI, jej zarządzającym może być wyłącznie:

jeżeli ASI jest prowadzona w formie spółki akcyjnej, europejskiej lub spółki z o.o. – spółka kapitałowa będąca alternatywną spółką inwestycyjną, prowadząca działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI. W praktyce zatem zarząd spółki kapitałowej jest też zarządzającym ASI;
w przypadku gdy ASI jest prowadzona w formie spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, zarządzającym jest spółka kapitałowa będąca komplementariuszem ASI. Jest to tzw. zewnętrznie zarządzający ASI.

Zarządzający ASI nie musi być zatem koniecznie jej zarządem. W pewnych przypadkach zarządzającym jest zarząd innej spółki, która może być komplementariuszem w kilku Alternatywnych Spółkach Inwestycyjnych.

Co do zasady zarządzającym ASI powinna być spółka kapitałowa, która uzyskała zezwolenie Komisji Nadzoru Finansowego na wykonywanie tego typu działalności. Wyjątkowo, w przypadku zarządzania portfelami inwestycyjnymi o niskiej wartości, spółka kapitałowa z siedzibą na terytorium Polski może wykonywać działalność jako zarządzający ASI bez zezwolenia KNF, po uzyskaniu wpisu do rejestru zarządzających ASI. Podział ten jest istotny, ponieważ na zarządzającym wpisanym do rejestru ciąży mniejszy zakres obowiązków.

Przepisy ustawy o funduszach inwestycyjnych formułują konkretne wymagania związane z zarządem i radą nadzorczą w przypadku spółek działających na podstawie zezwolenia. Zarząd zarządzającego ASI składa się co najmniej z dwóch członków. Członkiem zarządu może być osoba, która spełnia łącznie następujące warunki:

posiada pełną zdolność do czynności prawnych;
nie była karana za umyślne przestępstwo lub przestępstwo skarbowe;
posiada nieposzlakowaną opinię w związku ze sprawowanymi funkcjami.

Ponadto, co najmniej dwóch członków zarządu zarządzającego ASI, w tym prezes zarządu, muszą spełniać dodatkowe warunki:

posiadać wyższe wykształcenie lub prawo wykonywania zawodu doradcy inwestycyjnego;
legitymować się stażem pracy nie krótszym niż 3 lata na kierowniczym lub samodzielnym stanowisku w instytucjach rynku finansowego lub innych podmiotach, prowadzących działalność w zakresie lokowania aktywów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną lub w zakresie strategii inwestycyjnych stosowanych przez ASI lub pełnieniem przez ten okres funkcji członka organu, komplementariusza lub wspólnika prowadzącego sprawy tych instytucji lub podmiotów.

Ponadto, w ASI należy ustanowić radę nadzorczą. Osoby zasiadające w radzie, muszą spełniać te same warunki, co członkowie zarządu zarządzającego ASI. Ponadto, co najmniej połowa członków rady nadzorczej musi spełniać dodatkowo warunki wskazane wyżej dla prezesa zarządu.

Istotnym obowiązkiem ASI działającego na podstawie zezwolenia jest także zatrudnienie co najmniej jednego doradcy inwestycyjnego – do wykonywania czynności zarządzania alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi, jeżeli prawa uczestnictwa co najmniej jednej takiej spółki mogą być wprowadzane do obrotu wśród klientów detalicznych.

Uzyskiwanie zezwolenia lub wpisu do rejestru zarządzających ASI

Tworzenie ASI różni się od zakładania ,,zwykłej” spółki dodatkowymi obowiązkami formalnymi związanymi z uzyskaniem zezwolenia przez zarządzającego lub staraniami o wpis do rejestru. Wniosek o zezwolenie (lub o wpis do rejestru) kieruje się do KNF i złożyć może go spółka kapitałowa w organizacji (jeżeli jest to wewnętrznie zarządzający) lub komplementariusz (jeśli jest to zewnętrznie zarządzający) przed zgłoszeniem ASI do sądu rejestrowego. Do wniosku o zezwolenie, oprócz statutu i umowy spółki, czy odpisu z KRS załączyć należy m.in.:

dane osobowe członków zarządu i rady nadzorczej wraz z potwierdzeniem ich kwalifikacji oraz potwierdzeniem kompetencji opisanych powyżej, a także potwierdzeniem niekaralności;
analizę ekonomiczno-finansową możliwości prowadzenia działalności przez okres roku;
informacje o podmiotach dominujących i podmiotach zależnych wobec akcjonariuszy posiadających co najmniej 10% ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu lub co najmniej 10% udziału w kapitale zakładowym wnioskodawcy;
opis polityki wynagrodzeń;
plan działalności – dokument odrębny od polityki i strategii inwestycyjnej (opisanych poniżej), wskazujący m. in. wskazanie zakresu czynności, które wnioskodawca zamierza wykonywać;
ostatnie sprawozdanie finansowe wraz ze sprawozdaniem z badania – w przypadku zewnętrznego zarządzającego.

W praktyce lista ta, w zależności od okoliczności związanych z zakładaniem ASI, może być znacznie dłuższa.

W przypadku wniosku o wpis do rejestru zarządzających, liczba niezbędnych dokumentów jest znacznie krótsza. W takim wypadku KNF wymaga dołączenia do wniosku:

statutu lub umowy spółki;
odpisu z KRS (dla zewnętrznie zarządzającego);
danych osobowych członków zarządu lub rady nadzorczej wnioskodawcy, wraz z odpisem informacji z KRK;
opisu alternatywnych spółek inwestycyjnych wraz ze wskazaniem nazw tych spółek, którymi wnioskodawca zamierza zarządzać. Opis ten musi zawierać opis polityki inwestycyjnej oraz strategii inwestycyjnej każdej z tych spółek oraz planowaną łączną wartość aktywów wchodzących w skład ich portfeli inwestycyjnych;
adres siedziby zarządzającego ASI.

O wpisie do rejestru decyduje KNF w drodze decyzji. W przypadku odmowy wpisu, wnioskodawcy przysługuje prawo do złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Obowiązki dokumentacyjne ASI – polityka inwestycyjna. Strategia inwestycyjna

Każda ASI obowiązana jest do posiadania polityki inwestycyjnej już na etapie jej tworzenia. Polityka określa sposób lokowania jej aktywów. Ma co do zasady charakter ogólnych ram określających w jaki sposób będzie zarządzany kapitał, aby generować zwrot dla inwestorów, od których został pozyskany. Wskazuje się w niej:

typy i rodzaje papierów wartościowych i praw majątkowych, w które ASI planuje inwestować;
kryteria ich doboru;
zasady dywersyfikacji przedmiotu inwestycji i inne ograniczenia inwestycyjne;
dopuszczalne progi zawieranych kredytów i pożyczek.

Realizacja polityki następuje już w trakcie działania ASI, na etapie podejmowania konkretnych decyzji biznesowych.

Strategia inwestycyjna jest dokumentem bardziej drobiazgowym. Powinna być zgodna z polityką inwestycyjną oraz dopełniać i konkretyzować jej postanowienia. Strategia zawiera:

główne kategorie aktywów, w które ASI może inwestować;
wszelkie sektory przemysłowe, geograficzne lub inne sektory rynkowe bądź szczególne klasy aktywów, które są przedmiotem strategii inwestycyjnej;
opis polityki w zakresie zaciągania pożyczek lub stosowania dźwigni finansowej.

Zawierać może także inne postanowienia odnoszące się do specyfiki działalności danej ASI, np. założenia przyjętego trybu podejmowania decyzji inwestycyjnych dotyczących zaangażowanych w nią aktywów czy też przewidywane zasady wyjścia z inwestycji.

Polityka inwestycyjna oraz strategia inwestycyjna są formułowane w dokumentach założycielskich ASI, a także przyjętych przez zarządzającego ASI regulaminach czy regulacjach wewnętrznych.

Obowiązki dokumentacyjne ASI – polityka zaangażowania

Jeżeli ASI lokuje aktywa w dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym akcje spółek, zobowiązany jest opracować i opublikować politykę zaangażowania. Polityka ta opisuje w jaki sposób zaangażowanie akcjonariuszy takich spółek jest uwzględniane przez ASI w jej strategii inwestycyjnej. Polityka zaangażowania obejmuje opis sposobów:

monitorowania spółek, w których akcje inwestuje ASI, w szczególności pod względem strategii, wyników oraz ryzyk finansowych i niefinansowych, struktury kapitałowej, wpływu społecznego i na środowisko naturalne oraz ładu korporacyjnego;
prowadzenia dialogu z ww. spółkami;
wykonywania przez ASI prawa głosu oraz innych praw związanych z akcjami tych spółek;
współpracy ASI z innymi akcjonariuszami tych spółek;
komunikacji ASI z pozostałymi akcjonariuszami i członkami organów tych spółek;
zarządzania faktycznymi i potencjalnymi konfliktami interesów w odniesieniu do zaangażowania ASI.

Obowiązek ten obejmuje tylko zarządzającego działającego na podstawie zezwolenia i nie dotyczy zarządzającego, który jest wpisany do rejestru.

Obowiązki informacyjne zarządzającego ASI – polityka zaangażowania

Zarządzający ASI co rok opracowuje i publikuje sprawozdanie z realizacji polityki zaangażowania. Gdy zarządzający ASI nie opracowuje lub nie publikuje polityki zaangażowania lub sprawozdania z jej wykonania, zobowiązany jest do ujawnienia wyjaśnień dotyczących powodów ich nieopracowania lub nieopublikowania. Polityka, sprawozdania i wyjaśnienia publikowane są na stronie internetowej ASI.

Obowiązki informacyjne ASI – lokowanie aktywów w porozumieniu z funduszem emerytalnym lub zakładem ubezpieczeń

Kolejny obowiązek informacyjny dotyczy jedynie niektórych Alternatywnych Spółek Inwestycyjnych. Jeżeli ASI:

na podstawie ustaleń z pracowniczym funduszem emerytalnym lokuje swoje aktywa w dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym akcje spółek, i której prawa uczestnictwa posiada pracowniczy fundusz emerytalny;
na podstawie ustaleń z zakładem ubezpieczeń lub zakładem reasekuracji wykonującym działalność w zakresie ubezpieczeń na życie, lokuje swoje aktywa w dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym akcje spółek, i której prawa uczestnictwa posiada taki zakład ubezpieczeń lub taki zakład reasekuracji

– wtedy zarządzający ASI przekazuje corocznie tym podmiotom informację dotyczącą zgodności przyjętej strategii inwestycyjnej i jej realizacji, oraz sposobu, w jaki strategia ta i jej realizacja przyczyniają się do średnio- i długoterminowych wyników uzyskiwanych z aktywów tych podmiotów.

Za opracowanie informacji odpowiedzialni są członkowie zarządu zarządzającego ASI.

Również ten obowiązek dotyczy tylko zarządzającego działającego na podstawie zezwolenia i nie dotyczy zarządzającego, który jest wpisany do rejestru.

Obowiązki informacyjne związane z zarządem i akcjonariuszami ASI

Kolejne obowiązki informacyjne są związane z zarządem i akcjonariuszami. Każda zmiana w składzie zarządu lub radzie nadzorczej musi zostać niezwłocznie przekazana KNF przez zarządzającego ASI.

W przypadku powołania nowego członka tych organów wskazać należy dane osobowe tej osoby wraz z opisem jej kwalifikacji i doświadczeń zawodowych oraz informację z Krajowego Rejestru Karnego. W przypadku zmian w składzie zarządu powiadomienia dokonuje przewodniczący rady nadzorczej lub inna osoba wskazana przez ten organ.

Ponadto, zarządzający ASI zawiadamia KNF o istotnych zmianach w strukturze akcjonariuszy. Zawiadomienie to obejmuje wskazanie firmy (nazwy), siedziby i adresu albo danych osobowych podmiotu, którego udział w ogólnej liczbie głosów na walnym zgromadzeniu lub w kapitale zakładowym, w związku z nabyciem lub objęciem akcji, przekroczył odpowiednio 10%, 33% lub 50% albo, w związku ze zbyciem akcji, spadł poniżej takiego progu.

Obowiązek informacyjny w tym zakresie nie dotyczy zarządzającego wpisanego do rejestru.

ASI – inne obowiązki sprawozdawcze względem KNF

Na zarządzającym ASI ciążą także inne obowiązki sprawozdawcze. Część z nich wynika z art. 222c ustawy o funduszach inwestycyjnych. Zgodnie z nim, z zarządzający ASI jest zobowiązany także do przekazywania KNF okresowych sprawozdań dotyczących:

działalności inwestycyjnej wykonywanej w imieniu zarządzanych ASI;
płynności i zarządzania ryzykiem zarządzanych ASI;
stosowania dźwigni finansowej w zarządzanych ASI, które stosują dźwignię finansową.

Częstotliwość wysyłania sprawozdań reguluje Rozporządzenie Komisji nr 231/2013 z dnia 19 grudnia 2012 r. i zależna jest od wielkości oraz okoliczności działania danej spółki.

Obowiązki sprawozdawcze zarządzającego ASI określa także Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie okresowych sprawozdań i informacji dotyczących działalności i sytuacji finansowej zarządzających ASI dostarczanych przez te podmioty Komisji Nadzoru Finansowego.

Zgodnie z nim, zarządzający zobowiązany jest do przekazywania KNF:

sprawozdania miesięcznego dotyczącego jego działalności, sytuacji finansowej oraz wyniku finansowego, sporządzone według stanu na ostatni dzień danego miesiąca na określonym wzorze (nie później niż do dwudziestego dnia następnego miesiąca);
rocznego sprawozdania finansowego (dostarcza się je po zbadaniu przez biegłego rewidenta, nie później jednak niż w terminie 7 dni od dnia otrzymania przez zarządzającego sprawozdania z badania, a także nie później niż na 15 dni przed terminem zgromadzenia wspólników lub zwyczajnego walnego zgromadzenia akcjonariuszy zarządzającego dokonującego zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego);
kwartalnego sprawozdania dotyczącego działalności zarządzającego w ramach zarządzania poszczególnymi spółkami inwestycyjnymi obejmującego m. in. określone dane finansowe, podstawowe informacje o ASI, określenie struktury strategii inwestycyjnej, zestawienie lokat na koniec kwartału;
zarządzający prowadzący działalność na podstawie zezwolenia dostarcza KNF roczne sprawozdanie z funkcjonowania systemu zarządzania ryzykiem, roczne sprawozdanie z działalności systemu nadzoru zgodności działalności z prawem, oraz roczne sprawozdanie z funkcjonowania systemu audytu wewnętrznego.

Wprowadzenie systemu kontroli wewnętrznej

Zarządzający ASI ma także obowiązek wprowadzić system kontroli wewnętrznej, który sprawdza legalność i prawidłowość wykonywanej działalności oraz prawidłowość sprawozdań i informacji sporządzanych przez zarządzającego ASI oraz zarządzane przez niego alternatywne spółki inwestycyjne. System ten obejmuje m. in.

system zarządzania ryzykiem zapewniający prawidłowe identyfikowanie, monitorowanie i pomiar wszelkich rodzajów ryzyka, na które są lub mogą być narażone zarządzane ASI;
system nadzoru zgodności działalności z prawem służący zapewnieniu zgodności działalności zarządzającego ASI z przepisami prawa oraz regulacjami wewnętrznymi zarządzającego;
system audytu wewnętrznego służący weryfikacji systemów oraz regulacji wewnętrznych obowiązujących u tego zarządzającego i regulacji wewnętrznych ASI według kryterium prawidłowości i skuteczności wypełniania obowiązków zarządzającego ASI oraz eliminacji nieprawidłowości w tych systemach i regulacjach.

Obowiązek ten obejmuje jedynie zarządzających działających na podstawie zezwolenia – nie dotyczy zarządzających wpisanych do rejestru.

Obowiązki związane z działalnością ASI – dowiedz się więcej

Jak widać, na zarządzających ASI ciąży wiele obowiązków o charakterze informacyjnym oraz sprawozdawczym. Całe mnóstwo wymogów dotyczy także samego składu zarządu, jeżeli dana spółka działa na podstawie zezwolenia. Powyższe opracowanie nie wyczerpuje zresztą całego tematu i w samej ustawie o funduszach inwestycyjnych można by wskazać jeszcze kilka obowiązków ciążących na zarządzających.

Z tego względu warto zapoznać się i zdawać sobie sprawę z zakresu ww. obowiązków oraz być świadomym tego, że na zarządzie ciążą także obowiązki wynikające z innych przepisów.

Jeżeli są Państwo zainteresowani większą ilością informacji dotyczących obowiązków ciążących na ASI, zapraszamy do kontaktu.

Pytania i odpowiedzi

Jakie obowiązki nie obejmują zarządzającego działającego na podstawie wpisu do rejestru?

Zarządzający, jeżeli działa na podstawie wpisu do rejestru, a nie zezwolenia nie musi:

sporządzać i publikować polityki zaangażowania;
informować o istotnych zmianach w strukturze zarządu, rady nadzorczej i akcjonariuszy;
przekazywać funduszowi emerytalnemu, zakładowi ubezpieczeń lub reasekuracji, informacji dotyczącej zgodności przyjętej strategii inwestycyjnej i jej realizacji;
wprowadzać systemu kontroli wewnętrznej.

Nie obejmują go także wymogi dotyczące składu zarządu i rady nadzorczej, a także zatrudniania doradcy inwestycyjnego, jeżeli prawa uczestnictwa co najmniej jednej takiej spółki mogą być wprowadzane do obrotu wśród klientów detalicznych.

Kiedy należy sporządzić politykę inwestycyjną?

Polityka inwestycyjna ASI powinna zostać opracowana już na etapie zakładania spółki. Polityka ta może ulegać późniejszej zmianie lub doprecyzowaniu w wewnętrznych dokumentach ASI.

Kto jest zarządzającym ASI?

Jeżeli ASI jest spółką kapitałową albo spółką europejską, zarządzającym jest po prostu zarząd tej spółki. Jeżeli natomiast ASI prowadzona jest w formie spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, za zarządzającego uważa się zarząd spółki kapitałowej będącej komplementariuszem. Co istotne, jeżeli zewnętrzny zarządzający odpowiada za kilka ASI, zobowiązany jest do sporządzenia sprawozdań za każdą z nich, a nie tylko do sporządzenia zbiorczego sprawozdania.

MAM PYTANIA | JESTEM ZAINTERESOWANY / A OFERTĄ

Zaufali nam: