Co składa się na zdolność restrukturyzacyjną?

Pojęcie zdolności restrukturyzacyjnej nie zostało wyjaśnione w Ustawie z dnia 15 maja 2015 roku Prawo restrukturyzacyjne. Regulacją zakresu tego określenia zajęła się doktryna. W jego skład wchodzi podmiotowy stopień zastosowania ustawy. O restrukturyzację może starać się dłużnik zagrożony niewypłacalnością lub ten, który już jest niewypłacalny (o czym mowa w art. 1 ust. 1 Pr w rozumieniu ustawy prawo upadłościowe). Rozwiązanie to umożliwia wszczęcie i prowadzenie postępowania restrukturyzacyjnego (przypadku postępowania sanacyjnego) wobec podmiotu, który nie zrealizował prawnego obowiązku terminowego złożenia wniosku o ogłoszenie swojej upadłości i obowiązku polegającego na zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli w celu uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika. Postępowanie restrukturyzacyjne może być lepszą alternatywą dla wierzycieli niż rozwiązanie przedsiębiorstwa ich dłużnika. Ustawa Prawo Restrukturyzacyjne przyznaje zdolność restrukturyzacyjną takim podmiotom jak osoby fizyczne, prawne czy jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, jeśli chodzi o suma wierzytelności spornych uprawniających do przeprowadzenia postepowania.
W kwestii zdolności restrukturyzacyjnej trzeba wziąć pod uwagę takie aspekty jak przerwy w prowadzeniu działalności (krótkotrwałe nie pozbawiają statusu przedsiębiorcy). Co istotne brak zysku czy nawet okresowe straty również nie pozbawiają statusu przedsiębiorcy. Nie jest też ważne czy podmiot wykonał formalności związane z wpisem do KRS czy CEIDG.
Czym się różni zdolność upadłościowa od restrukturyzacyjnej?
Zdolność upadłościową jak i restrukturyzacyjną mają takie podmioty jak:
– przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego, czyli osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne, które według ustawy mają zdolność prawną i prowadzą we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową;
– spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjne nieprowadzące działalności gospodarczej, co obejmuje spółki kapitałowe w stadium organizacji (nie prowadzą działalności gospodarczej przez co nie wchodzą w zakres kodeksowej definicji przedsiębiorcy). Podmioty te mogą jednak zaciągać zobowiązania czy nabywać majątek i z tego powodu konieczna jest ochrona wierzycieli mogących dokonywać czynności prawnych odpłatnych z takimi podmiotami;
– wspólnicy spółek osobowych, którzy odpowiadają za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem, czyli wspólnicy spółki jawnej oraz komplementariusze w spółce komandytowej i komandytowo – akcyjnej;
– wspólnicy spółek partnerskich.
Jednak zgodnie z przepisami prawa istnieją też podmioty, które mają zdolność restrukturyzacyjną a nie posiadają zdolności upadłościowej i są to takie jednostki jak:
– instytucje i osoby prawne utworzone w drodze ustawy (o ile ustawa nie stanowi inaczej);
– publiczne samodzielne zakłady opieki zdrowotnej;
– uczelnie;
– osoby fizyczne, które prowadzą gospodarstwo rolne i nie prowadzą innej działalności gospodarczej lub zawodowej.
Brak opcji przyznania powyższym podmiotom zdolności upadłościowej nie wyklucza przyznania im zdolności restrukturyzacyjnej (tak interpretowany jest przepis art. 2 ustawy). Taka wykładnia przepisu nie ogranicza zdolności restrukturyzacyjnej do podmiotów, które są zagrożone postępowaniem upadłościowym. Zdolność upadłościową posiadają tylko dłużnicy niewypłacalni.
Tymczasem w przypadku restrukturyzacji, zdolność do jej realizacji mają podmioty niewypłacalne według ustawy prawo upadłościowe, ale także podmioty zagrożone niewypłacalnością. Zagrożenie niewypłacalnością oznacza sytuację ekonomiczną wskazującą, że w najbliższym czasie mogą stać się niewypłacalne. Zagrożenia niewypłacalności może być ustalone przy dokładnym planowaniu wydatków i przychodów. Kwestia niewypłacalności to główna różnica między zdolnością upadłościową a zdolnością restrukturyzacyjną.

Jak tłumaczona jest niewypłacalność?

Niewypłacalny jest dłużnik, który stracił zdolność do realizacji swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Domniemanie takie powstaje, gdy opóźnienie w wykonaniu zaciągniętych zobowiązań pieniężnych przekracza 3 miesiące. Dłużnik jest także niewypłacalny, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego aktywów przez okres przekraczający 24 miesiące (dotyczy to dłużników będących osobami prawnymi jak np. spółka jawna).
Kto według przepisów ma zdolność restrukturyzacyjną?
Zgodnie z wolą ustawodawcy zdolność restrukturyzacyjna przyznana została:
– przedsiębiorcy w rozumieniu kodeksu cywilnego;
– spółce z ograniczoną odpowiedzialnością i spółce akcyjnej (nieprowadzącej działalności gospodarczej);
– wspólnikowi osobowych spółek handlowych, który odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem (np. wszyscy wspólnicy spółki jawnej, komplementariusze w spółce komandytowej czy komandytowo-akcyjnej);
– wspólnikowi spółki partnerskiej.
Zdolność restrukturyzacyjna jako przesłanka formalna otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego powinna być badana w stosunku do określonych okoliczności na gruncie prawa materialnego. Brak tej zdolności skutkuje odrzuceniem wniosku. Zdolność ta przysługuje przede wszystkim podmiotom, których cechą wspólną jest wykonywanie działalności gospodarczej lub zawodowej.
Restrukturyzacji mogą również poddać się takie podmioty jak stowarzyszenia, fundacje, związki zawodowe czy instytucje badawcze oraz kościelne osoby prawne. Tymczasem spółka cywilna nie posiada zdolności restrukturyzacyjnej, gdyż tą zdolność posiadają wspólnicy (mający status przedsiębiorcy). Spółki kapitałowe (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna) nawet jeśli nie prowadzą działalności gospodarczej, posiadają zdolność restrukturyzacyjną.

Jakie podmioty nie posiadają zdolności restrukturyzacyjnej?

Zgodnie z przepisami ustawy zdolności takiej nie posiadają wskazane podmioty jak:
– banki krajowe,
– Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego,
– Bank Gospodarstwa Krajowego,
– spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe,
– zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji,
– firmy inwestycyjne oraz fundusze inwestycyjne.
Efektem braku zdolności restrukturyzacyjnej jest niemożliwość wszczęcia postępowania restrukturyzacyjnego. Z tego powodu już złożony wniosek nie podlega merytorycznemu badaniu co do istnienia podstaw otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego. Zdolność restrukturyzacyjna jest składową zdolności sądowej w postępowaniu restrukturyzacyjnym.
Restrukturyzacja pozwala podmiotowi na przeprowadzenie reform w kierunku ratowania jego dalszego bytu. Należy pamiętać, że rozpoczęcie postępowania restrukturyzacyjnego jest możliwe tylko na wniosek dłużnika. Jedynie postępowanie sanacyjne może być wszczęte na wniosek kuratora (który został ustanowiony na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym) czy na wniosek wierzyciela osobistego.
Korzyści z przeprowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego?
Model postępowania restrukturyzacyjnego głównie chroni przed prowadzeniem wobec dłużnika postępowań egzekucyjnych. Nawet trwające już postępowania egzekucyjne podlegają z mocy prawa zawieszeniu, a jednocześnie nie jest możliwe otwarcie nowych egzekucji w stosunku do restrukturyzowanego majątku. Największa zaleta tego postępowania to ratunek biznesu przed upadłością. Postępowanie ma ratować zadłużonego przedsiębiorca oraz w jak największym stopniu zaspokoić prawa wierzycieli.
Na co zwrócić uwagę w postępowaniu restrukturyzacyjnym w firmie?
Przede wszystkim istotne jest, że cała procedura restrukturyzacji może zostać rozpoczęta już w chwili wystąpienia ryzyka niewypłacalności danego podmiotu wobec wierzycieli. Dłużnik powinien jednak pamiętać o przygotowaniu planu restrukturyzacyjnego (zgodnie z art. 10, Prawo restrukturyzacyjne), który może przyśpieszyć proces i np. zapewnić zawarcie układu z wierzycielami.

Czy konieczna jest współpraca z doradcą restrukturyzacyjnym?

Według przepisów ustawy przeprowadzenie postępowania restrukturyzacyjnego jest uzależnione od udziału w procesie doradcy restrukturyzacyjnego (jest to nadzorca lub zarządca w zależności od typu postępowania). Doradca musi wykazać się odpowiednią licencją, a może to być osoba fizyczna, spółka handlowa czy dedykowana kancelaria prawna.
Zaufali nam: