Rejestracja czasopisma. Aspekty prawne

Sąd Okręgowy rejestruje czasopismo, ale nie jest to wpis bezterminowy. Rejestracja traci ważność, jeśli dziennik lub czasopismo jest niewydawane przez okres 1 roku od dnia przyznania uprawnień lub gdy przerwa w wydawaniu wynosi minimum rok, a redakcja nie wystąpiła o zachowanie rejestracji.

W jaki sposób zorganizowany jest rejestr dzienników i czasopism?

Strukturę rejestru prasowego określa Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 lipca 1990 r., w sprawie rejestru dzienników i czasopism. Księga rejestrowa składa się z dziewięciu rubryk – w każdej z nich umieszczane są inne informacje dotyczące tytułu prasowego. Szczególną uwagę warto zwrócić na ostatnie trzy kolumny:

• w rubryce 7. znajdują się informacje o czasowym zawieszeniu dziennika lub czasopisma oraz terminie ich zawieszenia;

• w rubryce 8. znajdują się wzmianki o utracie ważności rejestracji przez dziennik lub czasopismo;

• w rubryce 9. umieszcza się uwagi ogólne, np. dotyczące możliwości wydawania czasopisma przed jego zarejestrowaniem lub informacje o wyrokach skazujących za przestępstwa, o których mowa w prawie prasowym.

Podstawą postanowienia o wpisie mogą być wyłącznie dokumenty złożone do akt rejestrowych. Po złożeniu wniosku, a przed dokonaniem wpisu właściwy sąd okręgowy zasięga rady Sądu Okręgowego w Warszawie czy nazwa dziennika lub czasopisma nie jest zbieżna z zarejestrowanym tytułem prasowym. Sąd właściwy zawsze ma możliwość odmowy wpisu, jeżeli okaże się, że byłoby to niezgodne z obowiązującymi przepisami lub faktycznym stanem rzeczy.

Jak wygląda rejestracja czasopisma krok po kroku?

Rejestracja prasy oraz inne procedury związane z wydawaniem prasy lub dziennika to postępowania nieprocesowe prowadzone na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego.

Postępowanie nieprocesowe jest realizowane przez sąd. Niektóre czynności mogą być też realizowane przez referendarza sądowego (nie dotyczy to zawieszenia wydawania dziennika lub czasopisma).

Zgodnie z art. 511 §1 k.p.c. wniosek o wszczęcie postępowania powinien czynić zadość przepisom o pozwie z tą zmianą, że zamiast pozwanego należy wymienić zainteresowanych w sprawie, a zamiast powoda, wnioskodawcę. Niestawiennictwo uczestników podczas postępowania nieprocesowego nie wstrzymuje rozpoznania sprawy.

Przepisy nie narzucają również obowiązku przeprowadzania rozprawy, choć sąd dysponuje taką kompetencją. Rozstrzygnięcia co do istoty sprawy w postępowaniu nieprocesowym, zapadają w postaci postanowień (nie w formie wyroków), ale zaskarża się je analogicznie, jak w postępowaniu procesowym – apelacją. Rozstrzygnięcia wpadkowe skarżone są zażaleniem. Jeżeli orzeczenie wydał referendarz sądowym, właściwym środkiem zaskarżenia będzie skarga.

Jakie informacje powinien zawierać wniosek o wszczęcie postępowania nieprocesowego?

Wnioski składane w prawie prasowym stanowią kwalifikowane pismo procesowe. W związku z tym stosuje się do nich odpowiednio art. 126 i 187 k.p.c., a pismo powinno zawierać:

• oznaczenie sądu;

• oznaczenie stron (wraz ze wskazaniem miejsca zamieszkania, adresu siedziby, numeru PESEL lub KRS), ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;

• oznaczenie rodzaju pisma;

• osnowę pisma, czyli jego merytoryczna treść;

• wskazanie faktów, oświadczeń i dowodów na ich poparcie;

• podpis strony, jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;

• wymienienie załączników.

Choć postępowania prowadzone na podstawie przepisów Ustawy Prawo prasowe nie należą do skomplikowanych, warto zasięgnąć porady profesjonalnego pełnomocnika co do treści, kompletności oraz poprawności wniosku.

Wniosek o rejestrację prasy

Wniosek należy skierować do wydziału cywilnego sądu okręgowego. W treści pisma należy wskazać następujące informacje:

• tytuł dziennika lub czasopisma;

• siedzibę i dokładny adres redakcji;

• dane osobowe redaktora naczelnego, w tym imię i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, numer PESEL oraz adres zamieszkania, a także jego oświadczenie o:

• korzystaniu z pełni praw publicznych;

• posiadaniu pełnej zdolności do czynności prawnych;

• posiadaniu obywatelstwa polskiego;

• nazwę i siedzibę wydawcy, w tym adres siedziby i nazwę prowadzonej działalności gospodarczej; jeżeli jest nim spółka cywilna, konieczne jest wskazanie danych wszystkich wspólników;

• częstotliwość ukazywania się dziennika lub czasopisma.

Jako załączniki do pisma wnioskodawca powinien przygotować dowód uiszczenia opłaty sądowej, oświadczenie redaktora naczelnego zawierające wszystkie niezbędne dane oraz zaświadczenie o wpisie do CEIDG albo wypis z KRS w przypadku wydawcy.

Załączniki należy przedłożyć w kopiach poświadczonych notarialnie lub za zgodność z oryginałem, jeśli wnioskodawcę reprezentuje pełnomocnik procesowy.

Zgodnie z art. 25 ust. 2 Ustawy Prawo prasowe redaktorem naczelnym może być wyłącznie osoba posiadająca obywatelstwo polskie. Organ rejestracyjny działając w porozumieniu z Ministrem Spraw Zagranicznych, może jednak zwolnić redaktora z tego obowiązku. Aby zwiększyć prawdopodobieństwo otrzymania pozytywnego rozstrzygnięcia, warto uargumentować zasadność zwolnienia we wniosku.

Wniosek o wpisanie zmian do rejestru

Jeżeli którekolwiek z danych dotyczących czasopisma uległo zmianie, należy ujawnić ją w rejestrze prasowym. W tym celu trzeba złożyć wniosek zawierający:

• dane wnioskodawcy;

• tytuł i numer rejestru;

• nowe dane podlegające wpisowi.

Zmiany mogą obejmować np. nowy adres siedziby redakcji, zmianę redaktora naczelnego lub przekształcenie spółki będącej wydawcą w inną formę prawną. Każda taka zmiana kosztuje 100 zł. Do pisma należy załączyć dokumenty potwierdzające zmianę danych. W zależności od okoliczności może to być oświadczenie nowego redaktora naczelnego lub aktualny odpis z KRS.

Wniosek o zachowanie ważności rejestracji

Rejestracja tytułu prasowego, który nie ukazywał się przez odpowiednio długi czas, podlega unieważnieniu. Aby zapobiec konieczności przeprowadzania procedury rejestracyjnej od nowa, trzeba złożyć wniosek o zachowanie ważności rejestracji dotychczasowego periodyku. Należy wskazać w nim:

• dane wnioskodawcy;

• tytuł i jego numer w rejestrze;

• wskazanie daty, od której zaprzestano wydawania czasopisma, czyli datę ukazania się ostatniego numeru periodyku.

Należy również uzupełnić wniosek o załącznik w postaci kserokopii strony tytułowej ostatniego numeru prasy.

Jaka sankcja grozi za wydawanie dziennika bez rejestracji?

Zgodnie z art. 45 w zw. z art. 54c Ustawy Prawo prasowe wydawanie dziennika bez zgłoszenia podlega karze grzywny nakładanej na podstawie Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.

Grzywna może zostać nałożona w wysokości od 50 do 5 000 zł. Warto jednak pamiętać, że odesłanie do procedury wykroczeniowej umożliwia wnioskowanie o nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpienie przez sąd od stosowania kary lub środków karnych. W sytuacji, gdy sprawa o wydawanie dziennika bez rejestracji trafi na wokandę, warto rozważyć skorzystanie z pomocy prawników doświadczonych w prowadzeniu postępowań sądowych.

Rejestracja czasopisma lub dziennika jest niezbędna, aby prasa mogła ukazywać się zgodnie z prawem. Wydawnictwa, które planują poszerzać swoją ofertę o kolejne periodyki, ale mają wątpliwości co do stosowania właściwych przepisów, mogą skorzystać z pomocy prawników z wieloletnim doświadczeniem w zakresie obsługi podmiotów z szeroko rozumianego sektora mediów, w tym także branży prasowej.