Turcja, kraj o dynamicznym wzroście gospodarczym i strategicznej pozycji pomiędzy Europą a Azją, przyciąga inwestorów z różnych zakątków globu. Wyróżniając się jako jeden z największych rynków konsumenckich w regionie Bliskiego Wschodu oraz Europy Wschodniej, Turcja, z rosnącą średnią klasą społeczną, staje się dynamicznym obszarem dla wielu różnorodnych produktów i usług. Dodatkowo nie można pominąć faktu, że w Turcji rozwija się młoda populacja o silnej sile nabywczej i zorientowana na konsumpcję. Kraj ten, z ponad 85 milionami potencjalnych konsumentów, oferuje również specjalne strefy ekonomiczne, tworząc korzystne warunki dla inwestycji.
Prowadzenie działalności w Turcji wymaga jednak zrozumienia lokalnej kultury biznesowej i etykiety, gdyż Turcy szczególnie cenią sobie osobiste relacje, a proces negocjacyjny bywa niejednokrotnie długi i skomplikowany, co może okazać się dla niektórych wyzwaniem. Znajomość takich kwestii może okazać się kluczowa dla skutecznego prowadzenia biznesu na tureckim rynku. Nie można pominąć wymogów wynikających z szerokiego spektrum regulacji prawnych, gdyż ich poznanie specyfiki prawa tureckiego jest niezbędne. W dalszej części tego artykułu postaramy się przybliżyć Państwu te i inne istotne aspekty prowadzenia biznesu w Turcji.
TURECKIE PRAWO SPóŁEK
Przepisy prawne dotyczące spółek w Turcji reguluje nowy turecki kodeks handlowy z 2012 r., będący nowelizacją, która miała na celu zachęcenie zagranicznych przedsiębiorców do dokonywania bezpośrednich inwestycji. Nowelizacja kodeksu uwzględniła szereg istotnych reform mających na celu stworzenie bardziej przejrzystego, sprawiedliwego i nowoczesnego środowiska dla inwestycji i biznesu. W efekcie Turcja stała się atrakcyjną destynacją dla inwestycji zagranicznych, co odzwierciedla ilość nowo otwieranych przedsiębiorstw z udziałem napływowego kapitału. Ponadto działalność spółek handlowych w Turcji jest regulowana przez ustawy takie jak prawo celne, ustawa o podatku od towarów i usług (tr. KDV), ustawa o podatku akcyzowym (tr. ÖTV), porozumienia międzynarodowe (np. umowa o Unii Celnej).
Turcja przeprowadziła szereg reform legislacyjnych w celu ułatwienia napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ), takich jak na przykład utworzenie Tureckiej Agencji Wspierania i Promocji Inwestycji (ISPAT). Duży nacisk położono również na rozwój partnerstw publiczno-prywatnych dla znaczących projektów infrastrukturalnych oraz na usprawnienie i upraszczanie procedur administracyjnych. Znacząco wzmocniono ochronę własności intelektualnej, co jest szczególnie ważne dla firm technologicznych i kreatywnych oraz wprowadzono reformy strukturalne przeprowadzane w ramach przygotowania do procesu akcesyjnego do UE, co uczyniło ten kraj atrakcyjnym miejscem do prowadzenia biznesu.
FORMY PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI W TURCJI
Zarządzanie przedsiębiorstwem może przybrać różne formy, a wybór odpowiedniej struktury zależy od specyfiki działalności oraz indywidualnych potrzeb. W Turcji możliwe jest ustanowienie zarówno spółki kapitałowej, jak i działanie na rynku w charakterze podmiotu nieposiadającego osobowości prawnej. Podobnie, jak w innych systemach prawnych na kontynencie europejskim (wykluczając oczywiście kraje anglosaskie), w Turcji także wyróżniamy dwa główne typy spółek kapitałowych, a mianowicie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (tr. Limited Şirketi – LTD. ŞTİ.) i spółki akcyjne (tr. Anonim Şirketi – A.Ş. – spółka akcyjna). Do podmiotów corporate w Turcji zalicza się także spółdzielnie (tr. Kooperatif Şirket). W Turcji można prowadzić biznes w ramach różnych typów spółek np. jednoosobowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością (Tek Kişi Limited Şirket). Możliwe jest też założenie oddział spółki zagranicznej dla inwestorów zagranicznych i osób prawnych gdy chodzi o zakładanie spółek przez formularz deklaracji założycielskiej.
Spółki osobowe oraz jednoosobowa działalność gospodarcza są popularnymi formami prowadzenia biznesu, które nie posiadają osobowości prawnej. W kontekście prowadzenia działalności gospodarczej w Turcji istotne jest zrozumienie dwóch popularnych form spółek, które różnią się między sobą pod względem struktury i odpowiedzialności. Pierwszym typem jest spółka partnerska (tr. Kolektif Şirket). Nie istnieje tu podział na partnerów zarządzających i tzw. cichych – wszyscy są traktowani na równi, w tym jeśli chodzi o stawka podatku dochodowego jak i zagranicznych inwestorów przystępujących do umowy spółki jeśli chodzi o minimalny kapitał zakładowy. Tego typu formą działalności często korzystają małe i średnie przedsiębiorstwa. Drugim typem jest spółka komandytowa (tr. Komandit Şirket). W tej formie działalności podobnie jak w Polsce mamy dwa rodzaje partnerów w ramach umowa spółki, którymi są komplementariusze i komandytariusze. Ta forma działalności gospodarczej oferuje większą elastyczność w kwestii podziału obowiązków i ryzyka pomiędzy partnerami.
Istnieje alternatywa dla rozpoczęcia działalności biznesowej na terenie Turcji poprzez założenie spółki zależnej. Pierwsza forma to oddział głównej spółki, która pozwala na prowadzenie pełnego zakresu działalności biznesowej, tak jakby był to główny oddział firmy. Druga forma to „liaison office”, czyli przedstawicielstwo, która jako struktura jest mniej formalna i służy głównie do prowadzenia działań koordynacyjnych, reprezentacyjnych czy marketingowych, nie angażując się bezpośrednio w działalność handlową. Wybór odpowiedniej formy zależy od specyfiki biznesu i oczekiwań firmy.
Mimo szerokiego wyboru form działalności, dane z ostatnich 10 lat pokazują, że zarówno przedsiębiorcy lokalni jak i zagraniczni wybierają zazwyczaj formy A.Ş. i LTD. Şti.
SPóŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ W TURCJI
W Turcji jednym z najbardziej powszechnych typów spółek jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Limited Şirket). Charakteryzuje się ona minimalnym wymogiem jednego założyciela, którym może być zarówno osoba fizyczna, jak i prawna. Wspólnicy takiej spółki odpowiadają za jej zobowiązania do wysokości wniesionego kapitału zakładowego.
Co ciekawe, 100% udziałów w takiej spółce może należeć do obcokrajowców. Tureckie prawo nie stawia tutaj żadnych barier, poza minimalnym kapitałem zakładowym, który obecnie wynosi 100 000 lir tureckich. Warto dodać, że 25% tej kwoty musi być wpłacone przed rejestracją spółki, a reszta w ciągu dwóch lat od momentu rejestracji. Liczba wspólników w takiej spółce nie może przekroczyć 50.
Zgodnie z tureckim prawem, przynajmniej jeden z członków zarządu spółki, powołanych przez wspólników, Poza tym, członek zarządu musi posiadać zezwolenie na pracę na terytorium Turcji.
Rejestracja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością to proces, który wymaga zgromadzenia szeregu dokumentów. Kluczowym jest potwierdzony notarialnie statut spółki, który musi zawierać informacje takie jak nazwa i siedziba spółki, rodzaj prowadzonej działalności, dane założycieli spółki kapitał spółki (wartość, udziały) oraz dane członków zarządu. Do ustanowienia organów spółki niezbędne są zalegalizowane pełnomocnictwa do dokonywania określonych czynności, czyli z nadanym apostille i potwierdzone notarialnie kopie paszportów współzałożycieli. Należy pamiętać, że wszystkie dokumenty muszą być przetłumaczone na język turecki.
Po przygotowaniu niezbędnych dokumentów spółka musi złożyć wniosek o numer podatkowy, otworzyć konto bankowe i wpłacić 25% kapitału zakładowego. Wymagana jest również wpłata 0,04% kapitału zakładowego na rzecz Urzędu ds. Konkurencji.
Następnie spółka składa wniosek o rejestrację w Rejestrze Handlowym (lokalnej izbie handlowej, tr. Ticaret Odasi). Należy pamiętać, że niektóre rodzaje działalności gospodarczej mogą wymagać specjalnych licencji lub zezwoleń, takich jak na produkcję, handel detaliczny czy świadczenie usług. Zezwolenia te są wydawane przez odpowiednie organy lokalne i mogą wymagać dodatkowych procedur.
Spółka musi również zostać zarejestrowana w Tureckim Urzędzie Statystycznym (Turkiye İstatistik Kurumu, TUIK), gdzie otrzyma numer statystyczny, będący odpowiednikiem polskiego numeru REGON. Numer ten jest niezbędny do prowadzenia wszelkich formalnych działań związanych z prowadzeniem firmy, w tym sprawozdawczości.
Niezbędne jest również uwierzytelnienie wzoru podpisu przez tureckiego notariusza.
WNIOSKI
Bez wątpienia, Turcja, z jej gospodarką w szybkim tempie rozwoju, stanowi atrakcyjne miejsce dla przedsiębiorców z całego świata, założenie firmy w tym kraju niesie za sobą szereg kluczowych wyzwań prawnych, które należy uwzględnić. Prowadzenie działalności gospodarczej w Turcji to proces, który wymaga zrozumienia i przestrzegania zmieniających się przepisów. Wiedza ta jest niezbędna do skutecznego i zgodnego z prawem funkcjonowania firmy na tureckim rynku.
Karolina Pruchniewicz
Zaufali nam:
