|
7 września 2023 | Ostatnio zmodyfikowano 13 grudnia, 2023 o 16:36 | Czas na przeczytanie: 5 minut
Pozostałe Artykuły
OZNACZENIA GEOGRAFICZNE JAKO CERTYFIKATY
Rolnictwo odgrywa istotną rolę w ekonomii europejskiej, a rosnące zainteresowanie konsumentów pochodzeniem i jakością produktów, które konsumują, prowadzi do większej wagi oznaczeń geograficznych dla środka spożywczego. Oznaczenia geograficzne to jeden z kluczowych instrumentów prawnych używanych w Unii Europejskiej do ochrony produktów rolnych i żywnościowych o szczególnej jakości wynikającej z unikalnych charakterystyk geograficznych, tradycji lub wiedzy lokalnej. Są one zarówno formą ochrony prawnej, jak i cennym narzędziem marketingowym.
W prawie europejskim występują trzy główne kategorie oznaczeń geograficznych: Chroniona Nazwa Pochodzenia (CNP, lub PDO – Protected Designation of Origin), Chronione Oznaczenie Geograficzne (COG, lub PGI – Protected Geographical Indication) oraz Gwarantowana Tradycyjna Specjalność (GTS, lub TSG – Traditional Speciality Guaranteed). Ten artykuł ma na celu wyjaśnienie tych oznaczeń w kontekście rolnictwa.
Chroniona Nazwa Pochodzenia
Chroniona Nazwa Pochodzenia (CNP, znana też jako Protected Designation of Origin, PDO) to certyfikacja przyznawana przez Unię Europejską produktom rolnym i żywnościowym, które są wytwarzane, przetwarzane i przygotowywane na określonym terytorium geograficznym, korzystając z uznanej wiedzy lokalnej.
Jest to najbardziej rygorystyczna forma ochrony, ponieważ wszystkie etapy produkcji muszą mieć miejsce w określonym regionie. Z tego wynika, że jakość i charakterystyka produktu muszą wynikać głównie lub wyłącznie z jego miejsca pochodzenia, co obejmuje zarówno naturalne czynniki (takie jak klimat, środowisko), jak i czynniki ludzkie (takie jak metody produkcji i przetwarzania, umiejętności i tradycje).
Kluczowe dla oznaczenia CNP jest to, że wszystkie etapy produkcji muszą mieć miejsce w określonym regionie. Z tego wynika, że jakość i charakterystyka produktu muszą wynikać głównie lub wyłącznie z jego miejsca pochodzenia, co obejmuje zarówno naturalne czynniki (takie jak klimat, środowisko), jak i czynniki ludzkie (takie jak metody produkcji i przetwarzania, umiejętności i tradycje).
CNP ma na celu ochronę nazw geograficznych od nieautoryzowanego użytkowania oraz wprowadzania konsumentów w błąd. Promuje on również różnorodność produktów rolnych i żywnościowych oraz przyczynia się do rozwoju obszarów wiejskich poprzez zwiększanie dochodów rolników.
Przykładem produktów, które otrzymały certyfikat CNP, są ser Roquefort we Francji, szynka Parma z Włoch, czy oliwa z oliwek Kalamata z Grecji. W Polsce certyfikat CNP otrzymał między innymi ser Oscypek.
Chronione Oznaczenie Geograficzne
Chronione Oznaczenie Geograficzne (COG, znane też jako Protected Geographical Indication, PGI) to certyfikacja przyznawana przez Unię Europejską produktom rolnym i żywnościowym, które są ściśle związane z określonym terytorium geograficznym, na którym odbywa się co najmniej jedna z faz produkcji.
Certyfikat COG różni się od Chronionej Nazwy Pochodzenia (CNP) tym, że nie wymaga, aby wszystkie etapy produkcji odbywały się w określonym regionie. Zamiast tego, co najmniej jedna faza produkcji, przetwarzania lub przygotowania musi mieć miejsce w określonym obszarze.
Podobnie jak CNP, certyfikat COG ma na celu ochronę nazw geograficznych od nieautoryzowanego użytkowania oraz wprowadzania konsumentów w błąd. Promuje on również różnorodność produktów rolnych i żywnościowych oraz przyczynia się do rozwoju obszarów wiejskich.
Przykładem produktów, które otrzymały certyfikat COG, są niemieckie piwo Kolsch, belgijskie piwo Lambik, czy hiszpańska szynka Serrano. W Polsce certyfikat COG otrzymały między innymi kiełbasa śląska i jabłka grójeckie.
Gwarantowana Tradycyjna Specjalność
Gwarantowana Tradycyjna Specjalność (GTS, znana też jako Traditional Speciality Guaranteed, TSG) to certyfikacja przyznawana przez Unię Europejską produktom rolnym i żywnościowym, które są związane z tradycją lub historycznym dziedzictwem.
GTS różni się od Chronionej Nazwy Pochodzenia (CNP) i Chronionego Oznaczenia Geograficznego (COG) tym, że nie jest bezpośrednio powiązany z określonym obszarem geograficznym. Zamiast tego, skupia się na promowaniu i ochronie tradycyjnych metod produkcji i składników, a także oryginalnych cech produktów.
Aby produkt otrzymał certyfikat GTS, musi spełniać określone kryteria, w tym między innymi:
- Produkt musi być wyprodukowany z tradycyjnych składników, lub
- Produkt musi być wyprodukowany i przetworzony za pomocą tradycyjnej metody.
Przykładem produktu z certyfikatem GTS może być brytyjski Cornish pasty, włoskie Mozzarella di Bufala Campana, czy polskie kiełbasy regionalne. W Polsce przykładowo certyfikat GTS otrzymała kiełbasa jałowcowa.
Podobnie jak w przypadku CNP i COG, certyfikat GTS ma na celu ochronę produktów przed nieautoryzowanym użyciem nazwy, a także promocję różnorodności produktów rolnych i żywnościowych.
UZYSKANIE OZNACZENIA GEOGRAFICZNEGO
Proces uzyskania jednego z tych oznaczeń geograficznych jest rygorystyczny i wymaga spełnienia określonych kryteriów. Podmiot zainteresowany uzyskaniem certyfikacji musi najpierw złożyć wniosek do odpowiedniej instytucji, która następnie oceni wniosek pod kątem zgodności z wymaganymi kryteriami.
Jeśli wniosek spełnia wymagane kryteria, przeprowadzany jest audyt, w którym eksperci oceniają, czy produkt faktycznie spełnia kryteria określone dla danego certyfikatu. Na podstawie oceny i audytu, instytucja decyduje o przyznaniu lub odmowie certyfikacji. Proces ten musi być przeprowadzony w sposób bezstronny, poufny, rzetelny i niezależny.
PODSUMOWANIE
Oznaczenia geograficzne są kluczowym elementem polityki jakości żywności w Unii Europejskiej, mając na celu ochronę nazw geograficznych od nieautoryzowanego użytkowania oraz wprowadzania konsumentów w błąd. Są one również ważnym narzędziem do promowania różnorodności produktów rolnych i żywnościowych oraz przyczyniają się do rozwoju obszarów wiejskich poprzez zwiększanie dochodów rolników. Dzięki nim konsument ma gwarancję, że produkt, który kupuje, ma określoną jakość i charakterystykę, wynikającą z jego geograficznego pochodzenia lub tradycyjnej metody produkcji.
Podobnie jak w świecie mody, gdzie znak towarowy symbolizuje prestiż marki, w rolnictwie znaczenie ma oznaczenie geograficzne, które jest swoistym wyznacznikiem reputacji i jakości. W tym kontekście jednak, nie chodzi o renomę marki, ale o prestiż konkretnego miejsca lub tradycji, co ma bezpośrednie przełożenie na korzyści ekonomiczne. Oznaczenia geograficzne pełnią kluczową rolę nie tylko w ochronie kulinarnego dziedzictwa, ale również w promowaniu regionalnego rozwoju i zrównoważonego rolnictwa. Tak więc, są one nie tylko znakiem jakości, ale również ważnym narzędziem gospodarczym.
Karolina Pruchniewicz
Zaufali nam:
