Giełdy transportowe - na jakiej podstawie prawnej działają?

Dlaczego firmy wybierają giełdy transportowe?

Giełdy transportowe (ang.Freight exchanges) to platformy cyfrowe, istniejące wyłącznie w przestrzeni wirtualnej. Służą do nawiązywania kontaktu między:

firmami przewozowymi,
dysponentami ładunku.

Korzystanie z giełdy przyspiesza realizację usług przewozowych, ponieważ znalezienie przewoźnika staje łatwiejsze, dzięki możliwości wysyłania indywidualnych ofert jeśli chodzi o zlecenia transportowe. Internetowe platformy spedycyjne to także atrakcyjna alternatywa dla firm, które nie chcą się opierać wyłącznie na stałych przewoźnikach ze względu na wysoką cenę usługi lub nieregularność korzystania z niej.

Jak wygląda korzystanie z giełdy transportowej?

Na rynku funkcjonuje wiele giełd transportowych. Wśród najbardziej znanych warto wymienić: TimoCom, Teleroute, wTransnet oraz Trans.eu. Choć mogą one różnić się między sobą szczegółami funkcjonowania, warunkami wejścia na giełdę i wyjścia z niej, za każdym razem nawiązanie współpracy będzie wyglądało podobnie, tj. tak działa giełda transportowa:

Jako spedytor możesz wyszukiwać dostępne ofert ładunków, filtrując je z uwzględnieniem takich kryteriów, jak trasa, typ pojazdu, tonaż i metraż pojazdu, data załadunku i rozładunku oraz rodzaj towaru. Po wprowadzeniu danych w systemie aplikacja automatycznie segreguje dostępne oferty przewoźników, które spełniają podane warunki.
Zamieszczanie oferty przez przewoźnika wygląda analogicznie, ale podawane są warunki spełniane przez pojazd lub dopuszczalne ograniczenia dotyczące przewożonego ładunku.

Bardzo ważne jest, aby przy zamieszczaniu ogłoszeń maksymalnie precyzować dane. W ten sposób ograniczasz ryzyko otrzymania ofert transportowych nietrafionych i otrzymujesz bazę danych kontrahentów, z którymi w przyszłości będziesz mógł nawiązać współpracę, szczególnie w przypadku transportu międzynarodowego i ogólnie pojętej branży transportowej czy jeśli chodzi o transport towaru.

Wskazuje się także na przydatność platform do nawiązywania długotrwałych relacji biznesowych. W takim przypadku w opisie zlecenia warto podać maksymalną częstotliwość przejazdów oraz okres planowanej współpracy.

Jeżeli planujesz rozpocząć – jako spedytor lub przewoźnik – działania na giełdzie transportowej konieczne będzie spełnienie określonych warunków

Na jakiej podstawie działają platformy spedycyjne?

Usługodawca prowadzący internetową platformę spedycyjną działa w oparciu o ustawę z dnia 18 lipca 2002 roku o świadczeniu usług drogą elektroniczną, zwaną dalej ustawą.

Ustawodawca definiuje świadczenie usług drogą elektroniczną jako:

wykonywanie świadczenia bez jednoczesnej obecności obu stron (na odległość),
działanie poprzez przekaz danych na indywidualne żądanie usługobiorcy.

Taka usługa jest przesyłana i otrzymywana za pomocą urządzeń do elektronicznego przetwarzania, włącznie z kompresją cyfrową, i może polegać również na przechowywaniu danych nadawanych, odbieranych lub transmitowanych za pomocą sieci telekomunikacyjnej (np. internetu).

Klasyfikacja giełdy transportowej jako usługi świadczonej drogą elektroniczną wywołuje szereg konsekwencji. Zgodnie z art. 5 ustawy zakres obowiązków usługodawcy obejmuje:

udostępnienie swoich danych rejestrowych i identyfikacyjnych,
obowiązek udostępnienia użytkownikowi dostępu do aktualnej informacji o zagrożeniach związanych z korzystaniem z usługi świadczonej drogą elektroniczną oraz funkcji i celu oprogramowania lub danych niebędących składnikiem treści usługi, wprowadzonych do systemu teleinformatycznego.

Usługodawca na podstawie art. 7 ustawy ma także obowiązek zapewnić działanie systemu teleinformatycznego, który gwarantuje korzystanie w sposób:

uniemożliwiający dostęp osób nieuprawnionych do treści przekazu,
pozwalający na jednoznaczną identyfikację stron usługi oraz potwierdzenie faktu złożenia oświadczeń woli i ich treści niezbędnych do zawarcia umowy drogą elektroniczną,
umożliwiający zakończenie w każdej chwili korzystania z usług świadczonych drogą elektroniczną.

Warunki korzystania z serwisu powinny znaleźć się w regulaminie świadczenia usług drogą elektroniczną. Musi on być nieodpłatnie udostępniany wszystkim użytkownikom przed zawarciem umowy lub na ich żądanie. W przeciwnym razie nie będzie miał mocy wiążącej.

Regulamin stanowi jednocześnie podstawę do świadczenia usług przez usługodawcę. Jego minimalna treść, zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy, to:

rodzaje i zakres usług świadczonych drogą elektroniczną,
warunki świadczenia usług drogą elektroniczną (w tym niezbędne wymagania sprzętowe i zakaz dostarczania treści o charakterze bezprawnym),
warunki zawierania i rozwiązywania umów o świadczenie usług drogą elektroniczną,
tryb postępowania reklamacyjnego.

Oczywiście w praktyce regulaminy giełd transportowych są znacznie bardziej rozbudowane i regulują m.in. kwestie związane z rejestracją i autoryzacją użytkowników, blokadą lub usunięciem konta oraz zakres odpowiedzialności obu stron umowy (użytkownika serwisu i usługodawcy).

Kiedy usługodawca nie ponosi odpowiedzialności za świadczenie usług drogą elektroniczną?

Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną wprowadza wyłączenie w zakresie odpowiedzialności usługodawcy dotyczące treści wprowadzonych danych, jeżeli:

nie jest on inicjatorem przekazu danych,
nie wybiera odbiorcy przekazu danych,
nie wybiera oraz nie modyfikuje informacji zawartych w przekazie.

Odpowiedzialność zostaje także wyłączona w sytuacji, kiedy wprowadzone przez użytkownika dane mają charakter bezprawny (np. oferta na przewóz rzeczy wyłączonych z obrotu, jak handel „żywym towarem”) lub bezprawna jest sama działalność podmiotu, a usługodawca o tym nie wie. Powinien on jednak uniemożliwić dostęp do danych przez użytkowników (np. poprzez zablokowanie do nich dostępu) po otrzymaniu zawiadomienia.

W przypadku podjęcia działań zmierzających do uniemożliwienia dostępu do danych usługodawca nie ponosi odpowiedzialności za szkodę, jaką poniósł usługobiorca w związku z niemożnością korzystania z bazy danych.

Przykłady wyłączenia odpowiedzialności administratora giełdy w regulaminie

Oczywiście ustawowe wyłączenie odpowiedzialności administratora giełdy transportowej w związku z cyfrowym charakterem świadczonej usługi to nie wszystko. Organizatorzy bardzo często wyłączają także swoją odpowiedzialność względem użytkowników za jakość i wiarygodność podawanych przez zarejestrowane podmioty informacji. Wyłączeniem odpowiedzialności objęte są najczęściej:

podanie nieprawdziwych informacji identyfikacyjnych i autoryzacyjnych,
treści przekazywane lub publikowane za pomocą ofert albo usług towarzyszących,
brak zawarcia umowy, niewykonanie albo nienależyte wykonanie świadczenia przez jednego lub więcej użytkowników,
działania użytkowników naruszające postanowienia regulaminu,
niewypłacalność podmiotów zarejestrowanych na giełdzie,
odmowa autoryzacji konta w przypadku braku spełnienia przesłanek wymienionych w regulaminie,
zablokowanie lub usunięcie konta użytkownika, jeżeli jego działania są sprzeczne z przepisami prawa, postanowieniami regulaminu albo dobrymi obyczajami,
usługi świadczone przez podmioty trzecie, niebędące użytkownikami giełdy (np. spedytor oferujący ubezpieczenie zawierane przez zakład ubezpieczeń),
dane pochodzące z serwisów lub od podmiotów zewnętrznych, jeżeli nie zostały opublikowane przez usługodawcę.

Lista wyłączeń będzie różniła się w zależności od platformy, z której usług korzysta użytkownik. Należy jednak pamiętać, że w przypadku relacji B2B nie można mówić o klauzulach abuzywnych, a akceptacja regulaminu jest równoznaczna z obowiązkiem przestrzegania jego zapisów.

Dlatego tak ważne jest, aby przed nawiązaniem relacji handlowych dokładnie przeczytać nie tylko ofertę kontrahenta, ale także ogólne warunki współpracy.

W obszarach, gdzie usługodawca wyłączył swoją odpowiedzialność, ewentualnych roszczeń można dochodzić na drodze sądowej od podmiotu trzeciego.

Jak dochodzi do zawarcia umowy na giełdzie transportowej?

Samo wystawianie ogłoszeń to jedynie zaproszenie do zawarcia umowy na określonych warunkach. Po wejściu w kontakt strony negocjują ze sobą warunki umowy. Modelowe zachowanie powinno uwzględniać sporządzenie pisemnej umowy przewozu (zlecenia przewozowego) i przekazanie go wraz z pakietem dokumentacji drugiej strony umowy. Dochowanie formy pisemnej tworzy dowód na potrzeby ewentualnego sporu.

Zgodnie z przepisami prawa cywilnego oświadczenie woli, które zmierza do zawarcia umowy, powinno zawierać jej istotne postanowienia. W przypadku zlecenia przewozowego będą to przynajmniej:

miejsce i data załadunku i rozładunku,
wynagrodzenie wraz z terminem płatności,
typ ładunku.

W praktyce umowy są zazwyczaj bardziej skomplikowane, ponieważ zawierają zabezpieczenia interesów stron, które do niej przystępują (np. kary umowne, kaucje, prawo odstąpienia).

Nawet jeżeli oświadczenia woli składane są wyłącznie za pośrednictwemkomunikatora giełdowego, strony mogą skutecznie egzekwować wynikające z umowy prawa i obowiązki.

W wielu przypadkach jednak strony wymieniają jednak ogólne uwagi dotyczące zlecenia i przystępują do wykonania umowyper facta concludentiabez przekazania sobie pisemnej umowy (lub czynią ustalenia telefonicznie). Choć jest to działanie prawnie wiążące, utrudnia dochodzenie ewentualnego odszkodowania w procesie sądowym, ponieważ nie ma dowodów, które pozwalałyby jednoznacznie ustalić przedmiot i zakres umowy lub wynagrodzenie, nie mówiąc nawet o karach umownych.

Samagiełda transportowa działa w oparciu o przepisy prawa cywilnegooraz ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Po zawarciu umowy jednak zastosowanie znajdą akty krajowe i międzynarodowe regulujące przewóz towarów.

Najważniejsze przepisy regulujące transport krajowy

Do najważniejszych regulacji dotyczących transportu krajowego zalicza się:

ustawę z dnia 15 listopada 1984 r. prawo przewozowe,
ustawę z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców,
ustawę z dnia 6 kwietnia 2001 r. o transporcie drogowym,
ustawę z dnia 20 czerwca 1997 r. prawo o ruchu drogowym.

Nie można także zapominać o aktach prawa wspólnotowego, które harmonizują transport towarów na terenie Unii Europejskiej. Do najważniejszych przepisów należą:

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr1071/2009 z dnia 21 października 2009 r.,
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1072/2009 z dnia 21 października 2009 r.,
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1024/2012 z dnia 25 października 2012 r.,
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 561/2006 z dnia 15 marca 2006.

Akty unijne są stopniowo modyfikowane. Zmiana w Polsce znana jest pod nazwą Pakietu Mobilności.

Najważniejsze przepisy regulujące transport międzynarodowy

O transporcie międzynarodowym można mówić wtedy, gdy w trakcie przewozu dochodzi do przekroczenia granic Rzeczpospolitej Polskiej. Najważniejsze akty prawne w tym zakresie obejmują:

Konwencję CMR o międzynarodowym transporcie drogowym z 1956 r.,
Konwencję ADR o przewozie drogowym towarów i ładunków niebezpiecznych z 1957 r.,
Konwencję ATP o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywieniowych z 1970 r.,
Konwencję TIR o międzynarodowym tranzycie drogowym z 1975 r.,
Umowę AETR dotycząca pracy załóg kierujących pojazdami wykonującymi międzynarodowy przewóz drogowy z 1976 r.

Giełdy transportowestanowią praktyczny sposób na przyspieszenie realizacji usług przewozowych. Dla przedsiębiorców tworzą także okazję do zdobycia nowych zleceń, często od zupełnie nowych podmiotów. Nie można jednak zapominać, że tak jak każda usługa, także ta świadczona w postaci cyfrowej, poddana jest określonego rodzaju regulacjom.

Korzystanie z elektronicznej giełdy transportowej to dopiero początek. Ostatecznie wykonywana usługa i tak musi spełniać wymagania określone aktami prawnymi regulującymi sektor transportowy.

Aby zadbać o zgodność z prawem prowadzonej działalności i należytą ochronę interesów gospodarczych, przedsiębiorca powinien rozważyć skorzystanie z usług kancelarii posiadającej wieloletnie doświadczenie w branży TSL oraz IT.

MAM PYTANIA | JESTEM ZAINTERESOWANY / A OFERTĄ

Zaufali nam: