Użyczenie certyfikatu kompetencji zawodowych w branży TSL

Certyfikat kompetencji zawodowych

W myśl art. 4 pkt 20 ustawy o transporcie drogowym, certyfikat kompetencji zawodowych jest dokumentem potwierdzającym posiadanie przez przedsiębiorcę kwalifikacji oraz wiedzy niezbędnych do podjęcia i wykonywania działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego. Stanowi on poświadczenie posiadania odpowiedniej wiedzy i umiejętności, koniecznych do prowadzenia tego typu przedsiębiorstwa.

Certyfikat kompetencji zawodowych jest jednym z najważniejszych wymogów, umożliwiających uzyskanie zezwolenia krajowego lub licencji wspólnotowej na prowadzenie działalności o charakterze przewozowym.

Kto jest zobligowany do posiadania certyfikatu kompetencji zawodowych ?

Obowiązek dysponowania certyfikatem kompetencji zawodowych spoczywa na przedsiębiorcy wykonującym zawód przewoźnika, czyli osobie zarządzającej transportem. Zgodnie z prawem ustanowionym przez Parlament Europejski, co najmniej jedna z osób w przedsiębiorstwie, która zarządza operacjami transportowymi, zobligowana jest do posiadania tego typu dokumentu. Może być to: pracownik, dyrektor, właściciel, udziałowiec itp.

Certyfikat powinni również posiadać pracownicy firmy, którzy w trakcie wykonywania swoich obowiązków służbowych zobowiązani są do podejmowania istotnych decyzji związanych z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa, np. osoby zawierające umowy przewozu.

W jaki sposób uzyskuje się certyfikat kompetencji zawodowych ?

Aby uzyskać certyfikat kompetencji zawodowych (potwierdzający możliwość wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego), trzeba wykazać się wiedzą niezbędną do wykonywania działalności w zakresie transportu drogowego. W tym celu należy przystąpić do egzaminu państwowego.

Dzieli się on na dwie części:

1. testową, składającą się z ze zbioru pytań i odpowiedzi wielokrotnego wyboru;

2. pisemną, składająca się z dwóch przykładów praktycznych.

Test wymaga szerokiej wiedzy nie tylko z zakresu transportu drogowego, ale również prawa i zarządzania finansami przedsiębiorstwa (czyli ogólnie wymogu posiadania kompetencji zawodowych w drogowym transporcie rzeczy lub międzynarodowym transporcie drogowym osób). Aby ukończyć egzamin z wynikiem pozytywnym i tym samym móc otrzymać certyfikat i móc wykonywać zawód przewoźnika drogowego, konieczne jest uzyskanie co najmniej 60% ogólnej liczby punktów z dwóch części egzaminu. Przy czym z każdej z tych części należy uzyskać minimum 50% punktów.

Organ uprawniony do wydawania certyfikatów kompetencji zawodowych

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 22 czerwca 2017 r. w sprawie przeprowadzenia procesu certyfikacji kompetencji zawodowych w transporcie drogowym oraz zabezpieczenia certyfikatu kompetencji zawodowych, organem uprawnionym do egzaminowania oraz wydawania certyfikatu jest Instytut Transportu Samochodowego w Warszawie.

Zwolnienie z egzaminu

Zgodnie z art. 38a Ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym zwolnione z egzaminu pisemnego mogą być osoby posiadające dyplom ukończenia studiów drugiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich oraz mające świadectwo ukończenia studiów podyplomowych, pod warunkiem że ich program obejmuje wszystkie zagadnienia wymienione w załączniku I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009.

Natomiast w przypadku, kiedy ukończone studia obejmują jedynie część zagadnień wymienionych w powyższym rozporządzeniu, możliwe jest zwolnienie wyłącznie z tych dziedzin, które objęte były programem studiów. W każdym przypadku konieczne jest udokumentowanie posiadanego wykształcenia.

Jak długo ważny jest certyfikat kompetencji zawodowych ?

Co do zasady, certyfikat wydawany jest na czas nieokreślony. Nie ma również potrzeby, aby go odnawiać. Raz wydany zostaje u swojego właściciela na stałe. Jedyna możliwość, aby utracił on ważność, to odebranie go na skutek popełnionych przestępstw lub wykroczeń.

Zawieszenie lub cofnięcie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika

W myśl obowiązujących przepisów prawa, aby móc wykonywać zawód przewoźnika należy spełnić kilka wymogów:

posiadać rzeczywistą i stałą siedzibę w jednym z państw członkowskich UE;
posiadać odpowiednią zdolność finansową;
posiadać wymagane kompetencje zawodowe;
cieszyć się dobrą reputacją.

Jeżeli organ właściwy uzna, że przedsiębiorca nie spełnia już jednego lub więcej z wymienionych wymogów, informuje go o tym, określając odpowiedni termin na uregulowanie swojej sytuacji. W przypadku dalszego braku spełniania wymaganych kryteriów po upływie wskazanego terminu, zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika zostaje zawieszone lub cofnięte.

Dobra reputacja

Zgodnie z powyższymi wymogami przewoźnik lub osoba zarządzająca transportem w przedsiębiorstwie musi cieszyć się dobrą reputacją, w przeciwnym wypadku możliwość korzystania z certyfikatu kompetencji zawodowych i wykonywania zawodu przewoźnika zostaje zawieszona.

Art. 6 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009 z dnia 21 października 2009 r. wskazuje na przesłanki determinujące utratę dobrej reputacji. Zarządzający transportem nie może być między innymi skazany za poważne przestępstwa, ani nie mogą na nim ciążyć sankcje za poważne naruszenie obowiązujących przepisów krajowych w takich dziedzinach jak:

prawo handlowe,
prawo upadłościowe,
płace i warunki zatrudnienia w zawodzie,
prawo o ruchu drogowym,
odpowiedzialność zawodowa,
handel ludźmi lub narkotykami,
prawo podatkowe.

Przedsiębiorca lub osoba zarządzająca transportem nie mogą również naruszać przepisów wspólnotowych, w tym w szczególności tych dotyczących:

czasu prowadzenia pojazdu i odpoczynku kierowców, czasu pracy oraz instalacji i używania urządzeń kontrolnych;
maksymalnej masy i wymiarów pojazdów użytkowych w ruchu międzynarodowym;
kwalifikacji wstępnej i ustawicznego kształcenia kierowców;
badań technicznych w celu dopuszczenia pojazdów użytkowych do ruchu, w tym obowiązkowych badań technicznych pojazdów silnikowych;
dostępu do rynku międzynarodowych przewozów drogowych rzeczy lub, w odpowiednim przypadku, dostępu do rynku przewozu drogowego osób;
bezpieczeństwa w drogowym przewozie towarów niebezpiecznych;
instalacji i używania ograniczników prędkości w niektórych rodzajach pojazdów;
praw jazdy;
dostępu do zawodu przewoźnika drogowego;
transportu zwierząt;
delegowania pracowników w transporcie drogowym;
prawa właściwego dla zobowiązań umownych;
kabotażu.

Dobra reputacja jest warunkiem koniecznym do spełnienia, aby móc zarządzać transportem.

Użyczenie certyfikatu kompetencji zawodowych

Zgodnie z wytycznymi, jeżeli dany przedsiębiorca nie posiada odpowiednich kompetencji, potwierdzonych własnym certyfikatem, to aby dopełnić wymogów formalnych, może użyczyć go od innej osoby na mocy zawartej umowy. W tej sytuacji osobą zarządzającą transportem staje się ktoś spoza przedsiębiorstwa. Jest to dość powszechna praktyka, na którą zezwalają przepisy prawa – dokładnie mówi o tym art. 7c ustawy o transporcie drogowym. Jednakże w tej sytuacji niezbędne jest zawiadomienie o zaistniałym fakcie właściwego organu.

Ilu podmiotom można użyczać certyfikat kompetencji zawodowych?

Zgodnie z wytycznymi art. 4 ust. 2 lit. c) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009, osoba zarządzająca transportem może kierować operacjami transportowymi nie więcej niż czterech różnych przedsiębiorstw, realizowanymi za pomocą połączonej floty, która ogółem liczy nie więcej aniżeli 50 pojazdów.

Obowiązki osoby zarządzającej transportem w imieniu przedsiębiorcy na mocy umowy

Osoba zarządzająca transportem to specjalista odpowiedzialny za cały szereg spraw, związanych z organizacją przewozów, nadzorowaniem podwładnych oraz przydzielaniem im pracy i zadań do wykonania.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009 z dnia 21 października 2009 r. wskazuje, iż osoba wyznaczona do zarządzania transportem w przedsiębiorstwie na mocy umowy jest zobligowana do spełnienia określonych warunków. Musi ona:

Posiadać miejsce zamieszkania na terenie Wspólnoty.
Cieszyć się dobrą reputacją.
Posiadać wymagane kompetencje zawodowe.
Posiadać umowę, uprawniającą do wykonywania zadań zarządzającego transportem w imieniu przedsiębiorcy.

Wspomniana umowa powinna precyzyjnie określać zadania, które osoba zarządzająca ma wykonywać w sposób rzeczywisty i ciągły. Obejmują one w szczególności:

utrzymanie oraz konserwację pojazdów;
przydzielenie ładunków lub usług kierowcom i pojazdom;
podstawową księgowość;
sprawdzanie umów i dokumentów przewozowych;
sprawdzanie procedur związanych z bezpieczeństwem.

Użyczenie certyfikatu kompetencji zawodowych – słowem odsumowania

Certyfikat kompetencji zawodowych to jeden z podstawowych elementów, jakie wymagane są do uzyskania zezwolenia na prowadzenie przedsiębiorstwa o charakterze transportowym. Zgodnie z obowiązującym prawem posiadać go powinien co najmniej jeden pracownik, dyrektor, właściciel lub inna osoba zarządzająca firmą przewozową. Ustawodawca dopuszcza jednak możliwość użyczania certyfikatu od osoby spoza przedsiębiorstwa na mocy zawartej umowy, jednakże osoba ta musi spełnić szereg wymagań, stawianych przez przepisy prawa. Warto jednak zastanowić się dokładnie nad opłacalnością użyczania certyfikatu, gdyż może okazać się, że w perspektywie długofalowej lepszym i tańszym rozwiązaniem będzie ukończenie odpłatnego szkolenia i zdanie egzaminu, w celu otrzymania własnego certyfikatu kompetencji zawodowych, aniżeli odpłatnego użyczania go od innych.

Pytania i odpowiedzi

Kto jest zobowiązany do posiadania certyfikatu kompetencji zawodowych?

Obowiązek ten dotyczy przedsiębiorców wykonujących zawód przewoźnika. Zgodnie z obowiązującym prawem, co najmniej jedna z osób w tego typu przedsiębiorstwie, zajmująca się zarządzaniem operacjami transportowymi, zobligowana jest do posiadania certyfikatu kompetencji zawodowych.

Kto może użyczać certyfikat kompetencji zawodowych?

Każda osoba fizyczna, która posiada certyfikat kompetencji zawodowych oraz odpowiednie kwalifikacje do prowadzenia firmy transportowej, może zdecydować się na użyczenie takiego dokumentu na mocy zawartej umowy.

Czy certyfikat kompetencji zawodowych można użyczać kilku podmiotom?

Certyfikat kompetencji zawodowych można użyczać dla 4 podmiotów, przy czym ilość pojazdów znajdujących się w ich posiadaniu nie może łącznie przekraczać 50.