Przewóz kabotażowy w transporcie drogowym – na czym polega i jak zapewnić jego legalność ?

Definicja oraz regulacja prawna transportu kabotażowego znalazła się w rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1072/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczącego wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowych przewozów drogowych i wykonywanie międzynarodowych przewozów transportowych. Warto zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 1 ust. 1 rozporządzenie ma zastosowanie wyłącznie do międzynarodowego zarobkowego przewozu drogowego rzeczy w przejazdach na terytorium Wspólnoty, czyli Unii Europejskiej i EFTA tj. przewozu międzynarodowego w oparciu o stosowne listy przewozowe i licencję transportową w oparciu o przedsiębiorstwa zajmujących sie świadczenie usług transportowych). Co do zasady akt prawny nie obowiązuje na terytorium państw trzecich, chyba że została zawarta umowa między Wspólnotą a danym państwem trzecim.

Definicja kabotażu znajduje się w art. 2 pkt 6 rozporządzenia, zgodnie z którym w ten sposób należy rozumieć krajowy zarobkowy przewóz wykonywany tymczasowo w przyjmującym państwie członkowskim zgodnie z niniejszym rozporządzeniem. Z kolei państwem przyjmującym jest kraj Wspólnoty, w którym przedsiębiorca transportowy prowadzi działalność, inny niż państwo siedziby tego przedsiębiorcy i uczestniczący w przewozy międzynarodowe.

Istotę kabotażu najłatwiej przedstawić na przykładzie. Będzie to na przykład transport towarów z Polski do Niemiec, a następnie rozwożenie go między różnymi miastami Republiki Federalnej Niemiec. W ten sposób przedsiębiorca minimalizuje liczbę „pustych przebiegów”, czyli przemieszczania się samochodów bez ładunku. W podanym przykładzie Polska jest państwem siedziby, natomiast Niemcy jest państwem goszczącym z częściowym rozładunku towaru dostarczonego przez przewóz międzynarodowy.

Kluczowym warunkiem dla zaistnienia kabotażu jest tymczasowy charakter działalności polskiej firmy na terenie Niemiec. Nie ma ona tam swojej siedziby, a jedynie prowadzi faktyczną działalność.

Artykuł 8 ust. 2 i 3 rozporządzenia rozróżnia dwa rodzaje kabotażu – Podstawowe znaczenie ma wskazany wyżej kabotaż w kraju rozładunku. Oprócz niego dopuszczalne jest zrealizowanie kabotażu w innym państwie członkowskim pod warunkiem, że:

• liczba tych przewozów nie przekroczy jednego kursu na państwo;
• kabotaż między państwami zostanie zrealizowany w terminie 3 dni od przekroczenia granicy w drugim państwie;
• samochód wjedzie do innego kraju bez ładunku, a jedynie go przyjmie i powróci do państwa goszczącego;
• całkowity czas kabotażu nie przekroczy 7 dni od dnia rozładunku w kraju przyjmującym.

Innymi słowy, przedsiębiorca, który przewiózł z Polski towar do Niemiec i tam go rozładował, może – przestrzegając wskazanych wyżej przesłanek w ramach tego samego kabotażu udać się do Republiki Francuskiej lub Austrii, aby przywieźć ładunek.

Rozporządzenie w art. 9 wskazuje, że wykonywanie przewozu kabotażowego podlega przepisom państwa przyjmującego w następującym zakresie.

• zasad dotyczących umowy przewozu (np. jej elementy essentialia negotii i forma czynności prawnej);
• masy i wymiary pojazdów drogowych;
• wymogów związanych z przewozem określonych kategorii rzeczy, w szczególności towarów niebezpiecznych, rzeczy łatwo psujących się oraz żywych zwierząt;
• czasu prowadzenia pojazdu oraz okresów odpoczynku kierowcy;
• podatku VAT od usługi transportowej.

Planując kabotaż, należy uwzględnić lokalną jurysdykcję, aby kontrolować koszty związane ze wykonywaniem przewozu. W razie wątpliwości co do prawodawstwa ewentualne wątpliwości należy skonsultować z kancelarią prawną. W przypadku obszaru wspólnoty wiele z tych zagadnień jest uregulowane w sposób ujednolicony. Jednocześnie unijny ustawodawca nie pozostawił wątpliwości, że przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne względem przewoźników kabotażowych stosuje się w dokładnie takim samym wymiarze, co w stosunku do przedsiębiorców mających siedzibę w danym państwie.

Wspólnota traktuje regulacje kabotażowe bardzo poważnie. Naruszenie przepisów dotyczących maksymalnego czasu trwania transportu, przerwania 4-dniowej karencji czy wykonanie dwóch przewozów kabotażowych do tego samego państwa w 7-dniowym okresie pociąga za sobą ryzyko surowych kar finansowych (nawet do kilkudziesięciu tysięcy euro), odebranie licencji transportowej oraz utratę ubezpieczenia kabotażowego. Ustawodawstwo wielu krajów przewiduje też nakładanie kar osobno na kierowcę, przedsiębiorcę prowadzącego przedsiębiorstwo transportowe, a także zleceniodawcę, a niekiedy nawet karę pozbawienia wolności.

Wejście w życie pakietu mobilności i związanego z nim cooling-off period zmodyfikowało obowiązujące wcześniej zasady kabotażu. Obecnie przewoźnicy muszą jeszcze staranniej planować przewóz towarów, aby nie naruszyć obowiązujących przepisów. Nasza kancelaria oferuje kompleksowe wsparcie w zakresie prawno-formalnej organizacji przewozów kabotażowych i międzynarodowych, a także postępowania przed organami kontrolnymi.