Fotowoltaika na dachu bloku – szansa dla wspólnot mieszkaniowych

Fotowoltaika dla wspólnot mieszkaniowych?

Polski ustawodawca dostrzega zalety fotowoltaiki nie tylko w kontekście indywidualnych prosumentów czy gospodarstw rolnych. Nowe rozwiązania legislacyjne (dotyczące instalacji fotowoltaicznych i innych odnawialnych źródeł energii) są skierowane przede wszystkim do dużych zbiorowości, jak:

wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe;
towarzystwa budownictwa społecznego;
jednostki samorządu terytorialnego.

Założeniem ministerstwa jest, aby poprzez zwiększenie dostępności do fotowoltaiki można było obniżyć koszty korzystania z części wspólnych budynku, a tym samym obniżyć koszty życia każdego z mieszkańców dzięki dostępowi do OZE np. w formie instalacje fotowoltaiczne na dachu budynku wielorodzinnego, czy zasilania pomp ciepła.

Grant OZE – bo tak określa się nową formę dofinansowania – to wsparcie współfinansowane z KPO. Jego regulacja znajduje się w ustawie o zmianie niektórych ustaw wspierających poprawę warunków mieszkaniowych, która zmodyfikowała ustawę o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków.

Nowe przepisy wprowadzają szereg ulg i dofinansowań związanych z odnawialnymi źródłami energii w tym przy montażu paneli fotowoltaicznych. Grant OZE na energię elektryczną na wspólnoty mieszkaniowe jest tylko jednym z nich.

Dla kogo przeznaczony jest grant OZE?

Zgodnie z art. 11m ustawy grant OZE przeznaczony jest dla inwestora realizującego przedsięwzięcie termomodernizacyjne. Pod pojęciem inwestora rozumie się właściciela lub zarządcę budynku, lokalnej sieci ciepłowniczej lub lokalnego źródła ciepła z wyłączeniem jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych. Nie ma znaczenia ich status prawny lub fakt prowadzenia albo nieprowadzenie działalności gospodarczej. W praktyce o dofinansowanie mogą starać się m.in.:

wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe;
TBS-y, czyli towarzystwa budownictwa społecznego;
SIM-y, czyli spółki realizujące budownictwo społeczne;
osoby fizyczne;
spółki prawa handlowego.

Działania wnioskodawcy muszą polegać na zakupie, montażu, budowie lub modernizacji instalacji odnawialnego źródła energii dającego możliwość zajmowania się produkcją energii, czy oświetlania klatek schodowych w budynku wielorodzinnym za pomocą instalacji fotowoltaicznej lub też modernizację instalacji w tym przez montaż paneli fotowoltaicznych w budynkach wielorodzinnych. Zgodnie z art. 11m ust. 1 ustawy o grant OZE może wystąpić inwestor, jeżeli:

inwestor jest właścicielem lub zarządcą budynku wielorodzinnego;
przedmiotem przedsięwzięcia jest:

zakup, montaż lub budowa nowej instalacji odnawialnego źródła energii;
modernizacja instalacji odnawialnego źródła energii, w wyniku której moc zainstalowanej instalacji wzrośnie o co najmniej 25% (warto zwrócić uwagę, że ustawa nie określa minimalnej i maksymalnej mocy instalacji);

w instalacji odnawialnego źródła energii jest wytwarzana energia na potrzeby budynku wielorodzinnego;
przedsięwzięcie nie wyrządza poważnych szkód dla środowiska.

Grant OZE obejmuje 50% kosztów przedsięwzięcia netto (przed naliczeniem podatku VAT), przy czym kosztami są wydatki na poszczególne elementy infrastruktury niezbędnej do funkcjonowania instalacji OZE. Nie muszą to być wyłącznie same panele fotowoltaiczne, ale także falowniki, optymalizatory, okablowanie, rusztowania poszczególnych paneli, a w przypadku nowoczesnych inwestycji nawet trackery solarne czy magazyny energii. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby grantem rozliczyć również urządzenia wspomagające, np. pompy ciepła (które nierzadko zasila się z fotowoltaiki).

Należy podkreślić, że grantu OZE nie można połączyć z inną formą wsparcia tej samej inwestycji. Nie przysługuje on na działania już rozpoczęte. Instalacja OZE musi wytwarzać energię na potrzeby budynku objętego dofinansowaniem, choć nie musi być jego częścią.

Gdzie i jak złożyć wniosek o grant OZE?

Wnioski o przyznanie grantu OZE należy składać do BGK za pośrednictwem banku kredytującego, który przekazuje do Banku Gospodarstwa Krajowego komplet dokumentów wraz z umową kredytu.

Treść wniosku została określona w art. 11n ust. 2 ustawy o wspieraniu termomodernizacji i obejmuje:

dane identyfikacyjne budynku i inwestora;
liczbę lokali mieszkalnych w budynku;
informacje dotyczące przedsięwzięcia, w tym:

zakres prac i szacowane koszty jego wykonania;
moc elektryczną i cieplną instalacji OZE;
przewidywaną roczną ilość wytwarzanej energii OZE;
dane niezbędne do obliczenia ilości dwutlenku węgla, który nie zostanie wyemitowany w wyniku realizacji prac;
termin zakończenia inwestycji.

Dodatkowo do wniosku trzeba załączyć projekt instalacji. Należy dołożyć starań, aby sporządziła go osoba dysponująca odpowiednimi uprawnieniami. Inwestor powinien złożyć też pisemne oświadczenie, z którego wynika, że grant OZE nie jest przeznaczony na realizację prac, na które otrzymano już inną formę wsparcia oraz dokumenty potwierdzające, że inwestycja nie stanowi zagrożenia dla środowiska. Dodatkowe dokumenty mogą być potrzebne, jeżeli grant OZE został przyznany jako pomoc de minimis

Kiedy wnioskodawca może liczyć na wypłatę środków z grantu OZE?

Warunki wypłaty dofinansowania określa art. 11o ust. 1 ustawy o wspieraniu termomodernizacji. Przede wszystkim dofinansowanie ma charakter następczy, co oznacza, że pieniądze zostaną wypłacone dopiero po poniesieniu wydatków. Inwestor musi więc dysponować własnym budżetem na sfinansowanie operacji. Kwota grantu jest przekazywana w terminie 60 dni od dnia przekazania przez beneficjenta dokumentów.

Co więcej, na wykonane roboty budowalne i instalacyjne musi zostać udzielona przynajmniej 5-letnia gwarancja obejmująca bezawaryjny okres eksploatacji instalacji. W ten sposób ustawodawca eliminuje możliwość ubiegania się o grant przez wnioskodawców, którzy korzystają z usług nierzetelnych wykonawców lub osób bez uprawnień.

Jeżeli wnioskodawca prowadzi w budynku działalność gospodarczą, grant zostanie potraktowany jako pomoc de minimis. Z kolei dla nieruchomości, gdzie występują zarówno lokale użytkowe, jak i mieszkalne, wysokość dofinansowania zostanie pomniejszona proporcjonalnie o udział powierzchni użytkowej w całkowitej powierzchni budynku.

Jak będzie rozliczana niezużyta, wyprodukowana energia elektryczna?

Założeniem fotowoltaiki jest, aby ilość produkowanej energii w maksymalnym stopniu odpowiadała na bieżące zapotrzebowanie użytkowników systemu (tzw. autokonsumpcja). Bieżące zapotrzebowanie to nic innego, jak ilość prądu niezbędna do obsługi części wspólnych nieruchomości, np. wind, oświetlenia, klimatyzacji zamontowanej w ciągach komunikacyjnych.

Jeżeli instalacja fotowoltaiczna produkuje więcej energii niż wynika z zapotrzebowania, jej nadmiar jest „sprzedawany” i trafia do sieci OSD. Kwota uzyskana z tytułu sprzedaży zapisuje się na indywidualnym rachunku użytkownika, który może „odkupić” za określoną stawkę energię w okresach wzmożonego zapotrzebowania lub zmniejszonej produkcji (np. w porze zimowej, kiedy ogniwa PV nie działają w sposób optymalny). Ten system to tzw. net-billing, który stopniowo wypiera obowiązujący przez lata system prosumencki, w którym odbiór energii następował w proporcji jeden do jednego (liczba kilowatogodzin oddanych musiała być równa liczbie kilowatogodzin odebranych).

Dlaczego warto zajrzeć do regulaminu udzielania przez BGK premii i grantów w ramach programu „TERMO”?

Inwestor, który panuje ubiegać się o grant OZE, powinien upewnić się, że spełnia wymagania, o których mowa w §35 do 40 regulaminu dostępnego na stronie internetowej BGK. Kluczowe znaczenie ma prawidłowa reprezentacja w procesie ubiegania się o dofinansowanie. Jeżeli inwestorem jest wspólnota mieszkaniowa, niezbędne będzie przedstawienie:

uchwały właścicieli lokali w sprawie wyboru zarządu (dla „dużych” wspólnot mieszkaniowych);
zgody właścicieli wszystkich lokali (dla „małych” wspólnot mieszkaniowych);
umowę w formie aktu notarialnego o przeniesienie własności pierwszego lokalu, w której powierza się zarząd nieruchomością wspólną;
umowę właścicieli lokali zawartą w formie aktu notarialnego o określeniu sposobu zarządu nieruchomością wspólną lub uchwałę właścicieli lokali w sprawie zmiany zarządu;
pełnomocnictwo szczególne do uzyskania z BGK grantu OZE.

Jednostki samorządu terytorialnego ubiegające się o grant powinny przedłożyć pełnomocnictwo szczególne w formie aktu notarialnego.

Regulamin określa procedowanie BGK po otrzymaniu wniosku. Badanie formalne obejmuje nie tylko sam wniosek, ale też dokumentację projektową instalacji. BGK bada także czy przedsięwzięcie OZE spełnia kryteria horyzontalne. Warunków tych jest kilkanaście i obejmują m.in.:

zgodność z ramami czasowymi planu rozwojowego;
spójność informacji we wniosku o dofinansowanie i załącznikach;
brak podwójnego finansowania;
właściwe określenie wydatków kwalifikowanych;
zgodność z zasadą DNSH (ang. do no significant harm).

Niespełnienie wymagań na którymkolwiek z etapów analizy zgłoszenia powoduje zwrot wniosku przez BGK.

Obowiązki po otrzymaniu grantu

Inwestor, który korzystał z grantu OZE przyjmuje na siebie obowiązki informacyjne wynikające z korzystania z zasobów KPO. Ich realizacja dokonuje się poprzez:

właściwe oznaczenie przedsięwzięcia oraz związanych z nim materiałów, dokumentów i produktów;
umieszczenie opisu realizowanego przedsięwzięcia na stronie internetowej oraz na profilu w mediach społecznościowych, jeżeli inwestor korzysta z tych form komunikacji;
umieszczenie w miejscu realizacji przedsięwzięcia plakatów lub tablic informacyjnych;
dostarczenie informacji o przedsięwzięciu różnym grupom odbiorców (np. poprzez kontakt z mediami).

Rządowy program „TERMO” obejmuje nie tylko instrumenty finansowane z KPO, jak grant OZE czy grant MZG, ale również inne formy wparcia dotowane z FTIR, w tym premię termomodernizacyjną i remontową, premię MZG, premię kompensacyjną. Inwestor, który chce uzyskać wsparcie na termomodernizację, powinien ustalić, które formy pomocy będą dla niego optymalne.

Uzyskanie dofinansowania w postaci grantu OZE dla wielu spółdzielni i wspólnot może być milowym krokiem w drodze do osiągnięcia niezależności energetycznej i zwiększenia komfortu mieszkańców. Ubieganie się o pomoc wymaga jednak spełnienia wielu warunków i starannego zaplanowania całej inwestycji. Aby zwiększyć swoje szanse, inwestor powinien rozważyć skorzystanie ze wsparcia kancelarii prawnej doświadczonej w obsłudze inwestycji z zakresu OZE. Nasi specjaliści pomogą przygotować wniosek wraz z załącznikami oraz zadbają o terminowe i sprawne przeprowadzenie całej procedury.

Pytania i odpowiedzi

Do kiedy mogę złożyć wniosek o przyznanie grantu OZE?

Ustawa o wspieraniu termomodernizacji w art. 11n ust. 1 przewiduje termin składania wniosków do dnia 30 czerwca 2026 roku. Warto jednak pamiętać, że wnioski nie będą przyjmowane przez BGK po wyczerpaniu się budżetu (niespełna 450 milionów złotych), dlatego nie należy zwlekać z decyzją o złożeniu wniosku do samego końca.

W jaki sposób inwestor ma udowodnić wysokość poniesionych wydatków w związku instalacją OZE?

Stosownie do art. 11o ust. 2 ustawy o wspieraniu termomodernizacji w zw. z art. 2 pkt 31 lub 32 ustawy o VAT wysokość wydatków ustala się na podstawie faktur, lub faktur elektronicznych. Faktury muszą zostać opłacone w ramach finansowanego przedsięwzięcia.

MAM PYTANIA | JESTEM ZAINTERESOWANY / A OFERTĄ

Zaufali nam: