Jakim budżetem musi dysponować przedsiębiorstwo, żeby wszcząć postępowanie restrukturyzacyjne?

Restrukturyzacja jest postępowaniem sądowym, do którego w sprawach nieuregulowanych stosujemy przepisy kodeksu postępowania cywilnego. Oznacza to, że podobnie np. jak sprawa o zapłatę czy spór gospodarczy, wiąże się ona z określonymi wydatkami. Każde postępowanie sądowe wiąże się z kilkoma kategoriami kosztów. Podmiot chcący rozpocząć restrukturyzację zazwyczaj nie jest w najlepszej kondycji finansowej, zatem powstaje bardzo zasadne pytanie, czy dana firma będzie w stanie zorganizować budżet niezbędny do przeprowadzenia całego procesu.

Przede wszystkim restrukturyzacja wiąże się z określonymi kosztami natury sądowej, ale także i honorarium pełnomocnika, wynagrodzeniem organów postępowania (nadzorcy i zarządcy) i innych wydatków sądowych, które mogą wyniknąć w czasie postępowania. Jeżeli zatem mówimy o kosztach restrukturyzacji, musimy wziąć pod uwagę:

• koszty wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego (w tym honorarium pełnomocnika);

• zaliczkę na wydatki postępowania w wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez GUS;
• wynagrodzenie nadzorcy/zarządcy sądowego;
• opłaty związane z opiniami biegłych sądowych;
• tłumaczenia przysięgłe dokumentów (w razie potrzeby);
• wynagrodzenie nadzorcy wykonania układu;

Odmiennie jak w przypadku upadłości, zwłaszcza upadłości konsumenckiej, zasadą w postępowaniach restrukturyzacyjnych jest, że całość kosztów postępowania ponosi dłużnik (Skarb Państwa co do zasady nie finansuje takich postępowań). Oznacza to w praktyce, że dłużnik będzie musiał ponieść w całości wszystkie opłaty związane z danym postępowaniem (ewentualne zaliczki wypłacone przez sąd z kasy Skarbu Państwa będą musiały zostać zwrócone).

Zobacz również: Finansowanie zewnętrzne w toku restrukturyzacji – w jakim zakresie jest możliwe?

Przyspieszone postępowanie układowe, postępowanie układowe i sanacja różnią się w wielu aspektach. Możliwe jest jednak wyodrębnienie pewnych wspólnych elementów dla wszystkich tych rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych. Przede wszystkim te postępowania inicjowane są przez sąd, na wniosek o otwarcie postępowania złożony przez dłużnika. We wszystkich tych postępowaniach obecny jest organ wyznaczony przez sąd – nadzorca lub zarządca sądowy. W związku z powyższym, ww. typy postępowań będą miały podobne koszty i przedsiębiorca powinien uwzględnić je w budżecie.

Przede wszystkim istotnym wydatkiem związanym z ww. postępowaniami, odróżniającym je od postępowania o zatwierdzenie układu jest wynagrodzenie pełnomocnika za sporządzenie wniosku o otwarcie postępowania. Jest to zazwyczaj pierwszy koszt, który musi ponieść dłużnik, aby wszcząć jeden z opisywanych rodzajów restrukturyzacji. Honorarium ustalane jest indywidualnie z pełnomocnikiem składającym w imieniu dłużnika wniosek o otwarcie postępowania.

Odrębnym tematem jest wynagrodzenie nadzorcy w toku postępowania. Składa się ono co do zasady z 4 części, a wskaźnikiem najważniejszym dla jego obliczania jest tzw. podstawa wynagrodzenia. Pod tym pojęciem kryje się przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, podane przez GUS. Tak jak wspomnieliśmy, wynagrodzenie składa się z poszczególnych części składowych. Części składowe wynagrodzenia ustala się według następujących zasad:

1. część zależna od liczby wierzycieli będących uczestnikami postępowania, w granicy od jednej do dwunastu podstaw wynagrodzenia;
2. część zależna od sumy wierzytelności przysługujących wierzycielom będącym uczestnikami postępowania, w granicy od jednej do dwunastu podstaw wynagrodzenia;
3. część ustalana przez sąd stosownie do rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego, zakresu czynności podejmowanych przez nadzorcę sądowego w toku postępowania i pracy włożonej w osiągnięcie celu postępowania – w granicach do 10 podstaw wynagrodzenia;
4. część ustalana w przypadku, gdy z przyczyn niezależnych od nadzorcy sądowego postępowanie układowe trwa dłużej niż dwanaście miesięcy – w granicach do dziesięciu podstaw wynagrodzenia.

Ogólnie wynagrodzenie w przypadku postępowań układowych powinno zamknąć się w granicach od dwukrotności do 44-krotności podstawy wynagrodzenia. W praktyce, w 2023 roku minimalne wydatki związane z postępowaniem układowym i przyspieszonym postępowaniem układowym wynoszą niespełna 15.000 zł, natomiast maksymalne prawie 300.000 zł. Do budżetu tego rodzaju postępowań należy jednak dodać opłaty, zaliczki, honorarium pełnomocnika oraz inne wydatki sądowe (w razie konieczności).

Zobacz również: Czy restrukturyzacja pozwala wstrzymać postępowania egzekucyjne?

Co do zasady bardzo ciężko jest przed wszczęciem postępowania przewidzieć precyzyjnie (co do złotówki) wszystkie koszty. W praktyce większość kosztów restrukturyzacji to honorarium nadzorcy czy zarządcy sądowego,a te wydatki można oszacować w oparciu o wyżej przytoczone normy prawne. Ustawa bowiem reguluje tylko zasady i ramy obliczania ww. wynagrodzenia, a nie wskazuje precyzyjnej kwoty.

W postępowaniu restrukturyzacyjnym może zaistnieć konieczność wykonania operatów szacunkowych nieruchomości. Operaty szacunkowe dokonywane są przez biegłego rzeczoznawcę i w zależności od rodzaju majątku, który musi zostać opisany, mogą wynosić od kilku do nawet kilkunastu tysięcy złotych za każdy składnik majątku.

Ponadto, zwłaszcza w przypadku przedsiębiorstw z udziałem osób zagranicznych (np. zagraniczni kontrahenci czy zagraniczne osoby decyzyjne) może zaistnieć konieczność dokonania tłumaczenia dokumentów. Wynika to przede wszystkim z faktu, że językiem każdego postępowania w polskich sądach powszechnych jest język polski. Ponadto, często wierzyciele, jeżeli otrzymają najważniejsze dokumenty (takie jak np. wstępny plan restrukturyzacyjny czy propozycje układowe) w swoim języku ojczystym będą bardziej skorzy do złożenia głosu za układem.

Podsumowanie

W zasadzie przedsiębiorstwo aby rozpocząć restrukturyzację będzie musiało dysponować minimalnie kilkunastoma tysiącami złotych. Podkreślamy jednak, że w żadnym rodzaju restrukturyzacji nie można podać ostatecznych kosztów w oderwaniu od konkretnego stanu faktycznego i może to powodować trudności dla przedsiębiorcy w zaplanowaniu ostatecznego budżetu. Będzie to możliwe tylko w przypadku postępowania o zatwierdzenie układu, gdzie przedsiębiorca będzie w stanie poznać ostateczną wysokość wszystkich kosztów przed rozpoczęciem procedury i podpisaniem umowy. Zazwyczaj dla przedsiębiorców z problemami finansowymi poznanie kosztów całej procedury i zaplanowanie środków finansowych na jej pokrycie jeszcze przed jej rozpoczęciem jest bardzo ważne, zatem jeżeli mają Państwo w tym zakresie wątpliwości, zachęcamy do kontaktu.

Zobacz również: Ile kosztuje upadłość spółki z o.o.?