Założenie fundacji rodzinnej. Parę słów o procedurze rejestracji fundacji.

Fundacja rodzinna to względnie nowe rozwiązanie prawne, dzięki któremu można osiągnąć szereg korzyści w kontekście zabezpieczenia biznesu, a także jego sukcesji, w sytuacji gdy założyciel rodzinnej firmy (fundator) chce przekazać prowadzenie biznesu swoim następcom.

Dzięki fundacji rodzinnej fundator ma możliwość wycofania się z aktywnego prowadzenia biznesu bez utraty dochodów, zabezpieczenia finansowego członków rodziny, oddzielenia spraw biznesowych i rodzinnych, utrzymania majątku w jednych rękach i jego ochrony, zapewnienia efektywnego zarządzania majątkiem i jego pomnażania oraz planowania sukcesji w perspektywie wielu pokoleń.

Planowanie sukcesji jest o tyle korzystne, że fundacja rodzinna w pewien sposób zabezpiecza majątek rodziny przed ewentualnym początkowym brakiem doświadczenia osób prowadzących rodzinną firmę. Więcej ogólnych informacji o fundacji rodzinnej zawarliśmy także w tekście: FUNDACJA RODZINNA – CZYM JEST I JAK FUNKCJONUJE FUNDACJA RODZINNA?

Fundacja rodzinna, aby mogła funkcjonować, musi zostać formalnie powołana do życia i zarejestrowana. W tym celu konieczne jest podjęcie szeregu czynności prawnych, które przybliżymy Państwu poniżej.

Fundacja rodzinna w liczbach

Fundacja rodzinna to rozwiązanie prawne nie tylko ciekawe przez pryzmat rozwiązań, ale także imponujące w liczbach. Przyjrzyjmy się danym typowo liczbowym dot. fundacji rodzinnych.

Przede wszystkim jest to rozwiązanie, które w pierwszym roku funkcjonowania odniosło znaczny sukces. Sąd w Piotrkowie Trybunalskim zarejestrował do 22 maja 2024 roku 980 fundacji. Jako porównanie można tutaj wskazać ilość zarejestrowanych w pierwszym roku funkcjonowania spółek akcyjnych, których było niespełna 800 (a jest to podmiot, który znacznie prościej założyć). Oczywistym jest, że rola fundacji rodzinnej i prostej spółki akcyjnej jest zgoła inna, aczkolwiek dane pokazują, że fundacja rodzinna znacznie lepiej
“przyjęła się” w pierwszym roku funkcjonowania.

Ponadto, nie bez znaczenia pozostaje także dalsza tendencja. Statystyki pokazują, że obecnie w toku jest ponad 700 wniosków o rejestrację fundacji rodzinnej, a tempo składanych wniosków znacząco przyspieszyło na początku 2024 roku.

Powyższe prowadzi do wniosku, że fundacja rodzinna staje się coraz popularniejszym rozwiązaniem, z tego względu warto się przyjrzeć formalnościom, które trzeba spełnić, by ją założyć.

Podobnie jak w przypadku spółki z o.o., samo powołanie fundacji do życia poprzez przygotowanie oświadczenia oraz statutu jednak nie jest wystarczające. Co prawda podpisanie dokumentów opisanych powyżej powoduje utworzenie tzw. fundacji rodzinnej w organizacji, aczkolwiek aby mogła ona funkcjonować na stałe (i uzyskać osobowość prawną), konieczne jest także jej zgłoszenie we właściwym rejestrze.

Przejdźmy teraz do omówienia szczegółowych kwestii praktycznych.

Przede wszystkim warto wskazać, że zgodnie z ustawą fundację rodzinną trzeba zgłosić do Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim, wyznaczonego przez Ministerstwo Sprawiedliwości do prowadzenia rejestru fundacji rodzinnych.

Zgłoszenie jest co do zasady obowiązkiem obciążającym fundatora, jednak gdy fundacja rodzinna została ustanowiona w testamencie, zgłoszenia dokonuje zarząd. Podobnie jak w przypadku sp. z o.o., wniosek o wpis musi być złożony w ciągu 6 miesięcy od sporządzenia aktu założycielskiego lub ogłoszenia testamentu.

Zgłoszenie odbywa się w formie papierowej i powinno zawierać:

• nazwę fundacji rodzinnej, jej siedzibę i adres;

• wysokość funduszu założycielskiego;

• imiona, nazwiska i numery PESEL członków zarządu i rady nadzorczej (jeśli została ustanowiona) oraz członków zgromadzenia beneficjentów, a także ich adresy do doręczeń;

• imię, nazwisko i adres do doręczeń fundatora, jeśli jest on uprawniony do powołania zarządu;

• czas trwania fundacji rodzinnej, jeśli jest określony.

Jeżeli chodzi o załączniki do zgłoszenia, to należy do niego dołączyć:

• akt założycielski fundacji rodzinnej lub protokół otwarcia i ogłoszenia testamentu, w którym ustanowiono fundację rodzinną;

• statut fundacji rodzinnej;

• oświadczenie fundatora o wniesieniu mienia na pokrycie funduszu założycielskiego w kwocie określonej w statucie lub, w przypadku fundacji ustanowionej w testamencie, oświadczenie członków zarządu, że fundusz założycielski zostanie wniesiony w ciągu dwóch lat od dnia wpisania fundacji rodzinnej do rejestru;

• dowód ustanowienia organów fundacji rodzinnej, z wyszczególnieniem ich składu osobowego, jeśli skład organów nie wynika ze statutu, oraz zgody na pełnienie funkcji członka organu fundacji rodzinnej.

• spis mienia fundacji

• listę beneficjentów fundacji

• zaświadczenia o niekaralności członków zarządu fundacji

• oświadczenia członków organów fundacji i beneficjenta w przedmiocie zgody na powołanie

• dowód uiszczenia opłaty sądowej

Eksperci z naszej kancelarii mogą Państwu na każdym etapie tworzenia fundacji rodzinnej.

Warto wskazać, że z pomocy pełnomocnika warto korzystać nie tylko na etapie prac koncepcyjnych związanych z tworzeniem fundacji rodzinnej, ale przede wszystkich na etapie faktycznego jej powoływania. Profesjonalna obsługa prawna może umożliwić uniknięcie błędów, które znacząco będą wydłużały cały proces.

Radca prawny obecny w procesie tworzenia fundacji rodzinnych może także wykorzystać w procesie wiele znanych praktycznych usprawnień, takich jak powszechne na rynku wnoszenie biznesów czy nieruchomości do fundacji rodzinnej dopiero po faktycznym jej utworzeniu. Dzięki temu prowadzone przedsiębiorstwo jest prowadzone w sposób niezakłócony.

Nasze wsparcie może polegać m.in. na:

• konsultacje i bieżące doradztwo prawne

• wsparcie w przygotowaniu draftów dokumentów do notariusza

• przygotowanie i złożenie wniosku

• zastępstwo procesowe w kontekście postępowania przed sądem

• bieżąca obsługa prawna fundacji (m.in. monitorowanie zmian oraz wytycznych).

Obecnie bardzo istotne są najnowsze trendy praktyczne w kontekście rejestracji fundacji rodzinnych, które mogą Państwo poznać, korzystając ze wsparcia ekspertów w tym zakresie. Przykładowo, jednym z nich jest “dwuetapowość” powoływania fundacji, czyli powołanie najpierw fundacji z minimalnym wymaganym wkładem 100.000 zł (I etap), a następnie wniesienie do niej majątku już po jej powołaniu (II etap). Dobre zaplanowanie zwłaszcza II etapu jest niezwykle istotne z podatkowego punktu widzenia.