Jakie są rodzaje restrukturyzacji?
Na samym początku warto przypomnieć, że restrukturyzacja to rozwiązanie nie tylko dla przedsiębiorców niewypłacalnych. Z opisywanych instrumentów mogą skorzystać także przedsiębiorcy zagrożeni niewypłacalnością, czyli tacy, którzy przewidują pogorszenie czy nawet utratępłynności finansowej w ciągu najbliższych kilku miesięcy. Prawo restrukturyzacyjne obecnie przewiduje 4 tryby restrukturyzacji, są to postępowanie o zatwierdzenie układu, przyspieszone postępowanie układowe, postępowanie układowe oraz sanacja.
W ostatnim czasie głośnym echem na rynku (zwłaszcza w kontekście kredytów frankowych) odbiła się decyzja o przymusowej restrukturyzacji Getin Banku. Ten rodzaj restrukturyzacji wszczynany jest z urzędu, niezależnie od woli podmiotu. Warto wskazać, że dotyczy on jednak głównie banków i domów maklerskich. Rodzaje restrukturyzacji, które opisujemy w niniejszym tekście, są wszczynane co do zasady na wniosek dłużnika, są zatem dobrowolne. Powyższe ma jednak dwie strony medalu- to firma, która chce się zrestrukturyzować, musi samodzielnie dokonać wyboru trybu restrukturyzacji i dopełnić wszystkich formalności z tym związanych.
Każdy z rodzajów restrukturyzacji ma swoje wady i zalety- poniżej przybliżymy kluczowe z nich. Znajomość zasad poszczególnych procesów restrukturyzacyjnych jest niezbędna, aby skutecznie poprawić jego sytuację finansową.
Zobacz również: Zarząd własny a zarządca w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Kiedy przedsiębiorstwo trzeba oddać w cudze ręce?
Wady i zalety postępowania o zatwierdzenie układu
Postępowanie o zatwierdzenie układu to postępowanie z minimalnym udziałem sądu, w którym całą procedurę w zasadzie przeprowadza dłużnik samodzielnie przy wsparciu doradcy restrukturyzacyjnego. Zaletami tego rodzaju restrukturyzacji jest przede wszystkim: możliwość szybkiego rozpoczęcia procedury (nawet w przeciągu kilku dni od dnia podpisania umowy z doradcą restrukturyzacyjnym), objęcie przedsiębiorcy szeroko zakrojoną ochroną, (m.in. przeciwegzekcyjną, czy przed wypowiadaniem kluczowych umów), czy moratorium płatnicze do czasu prawomocnego rozpatrzenia wniosku o zatwierdzenie układu przez sąd. Dużą korzyścią tego typu postępowania jest również, że dłużnik może swobodnie wybrać doradcę restrukturyzacyjnego, który w jego postępowaniu będzie pełnił rolę nadzorcy układu.
Przede wszystkim wadą postępowania o zatwierdzenie układu jest, że nie ma możliwości wszczęcia tego procesu w przypadku istnienia wierzytelności spornych. W niektórych branżach (np. w branży budowlanej) 15% spornych należności układowych może oznaczać de facto jedną sporną umowę. Przedsiębiorca ma wtedy dwa wyjścia- albo zrezygnować z tego rodzaju restrukturyzacji, albo uznać roszczenie drugiej strony i objąć ją postępowaniem o zatwierdzenie układu.
Statystyki jednak jasno pokazują, że obecnie postępowanie o zatwierdzenie układu jest najpopularniejszym rodzajem restrukturyzacji, ma zdecydowanie więcej zalet aniżeli wad, zatem warto w pierwszej kolejności rozważyć tę możliwość.
Wady i zalety przyspieszonego postępowania układowego
Przyspieszone postępowanie układowe to postępowanie, które formalnie rozpoczyna się w momencie wydania przez sąd postanowienia o rozpoczęciu postępowania. Skutki wydania postanowienia o otwarciu postępowania są tożsame do skutków dokonania obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego w KRZ (Krajowym Rejestrze Zadłużonych), które rozpoczyna postępowanie o zatwierdzenie układu.
Zalety przyspieszonego postępowania układowego są w zasadzie tożsame co zalety postępowania o zatwierdzenie układu. Podobnie jak w przypadku powyżej opisywanej restrukturyzacji, przedsiębiorca ma realną szansę zawarcia układu z wierzycielami i uniknięcia upadłości.
Wad przyspieszonego postępowania układowego w zasadzie jest kilka. Przede wszystkim wadą jest konieczność oczekiwania na rozpoczęcie postępowania ze strony sądu. Po drugie, nadzorcę sądowego (odmiennie jak w przypadku postępowania o zatwierdzenie układu) wyznacza sąd, a wniosek dłużnika w zakresie wyznaczenia konkretnego doradcy może nie zostać uwzględniony. Po trzecie, podobnie jak w przypadku postępowania o zatwierdzenie układu, ten rodzaj restrukturyzacji nie może zostać zastosowany, jeżeli suma wierzytelności spornych przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.
Przyspieszone postępowanie układowe to był bardzo popularny rodzaj restrukturyzacji przed zmianami dot. postępowania o zatwierdzenie układu. Obecnie, w związku ze zrównaniem korzyści tych dwóch trybów restrukturyzacji, przedsiębiorcy znacznie częściej korzystają z postępowania o zatwierdzenie układu aniżeli z przyspieszonego postępowania układowego.
Zobacz również: Jak stworzyć prawidłowy plan restrukturyzacyjny?
Wady i zalety postępowania układowego
Postępowanie układowe w swojej konstrukcji to postępowanie zbliżone do przyspieszonego postępowania układowe, aczkolwiek można dostrzec kilka istotnych różnic i z zasady jest znacznie dłuższe. Największą zaletą postępowania układowego jest, że można je wszcząć nawet jeżeli przedsiębiorstwo ma więcej niż 15% zobowiązań spornych.
Z wad należy jednak wskazać czas związany z postępowaniem układowym. Przede wszystkim ten rodzaj postępowania nie jest postępowaniem sprawnym, najczęściej już na samo otwarcie restrukturyzacji przedsiębiorcy mogą czekać kilka miesięcy. Samo postępowanie właściwe może natomiast trwać kilka lat.
Postępowanie układowe to nie jest zatem postępowanie dla przedsiębiorców, którzy chcą szybko i sprawnie zrestrukturyzować swoją działalność. Może być to jednak postępowanie z perspektywą rozwiązania sytuacji spornych przy jednoczesnej ochronie przeciwegezukcyjnej i prawem do prowadzenia spraw przedsiębiorstwa w trakcie restrukturyzacji.
Wady i zalety sanacji
Postępowanie sanacyjne jest rodzajem restrukturyzacji, który wiąże się z największym formalizmem i największą ilością “niedogodności” dla przedsiębiorców. Zgodnie z prawem restrukturyzacyjnym, w sanacji podejmuje się czynności prawne i faktyczne, które zmierzają do poprawy sytuacji ekonomicznej przedsiębiorcy.
Wad postępowania sanacyjnego jest kilka. Przede wszystkim jest to postępowanie, na którego rozpoczęcie trzeba co do zasady czekać najdłużej. W sanacji przedsiębiorca traci zarząd nad swoim majątkiem, a w jego miejsce działa zarządca sądowy. W sanacji zarządca ma bardzo szerokie kompetencje, może np. wbrew woli przedsiębiorcy zwalniać pracowników, sprzedawać składniki majątku czy zawiązywać bądź rozwiązywać umowy z kontrahentami. Może podejmować generalnie wszystkie czynności faktyczne i prawne, które mają “uzdrowić” finanse danej firmy.
Sanacja ma jednak także swoje zalety. Przede wszystkim może być dobrym sposobem na całkowitą zmianę profilu działalności przedsiębiorstwa przy jednoczesnej pełnej ochronie przeciwegzekucyjnej (rozciągniętej także na wierzytelności zabezpieczone rzeczowo). Ponadto, w sanacji syndyk może “wyprzedać” niektóre składniki majątku po atrakcyjnych cenach, bez narażenia przedsiębiorcy na zarzut pokrzywdzenia wierzycieli czy celowego wyzbywania się majątku. Wreszcie, szerokie kompetencje zarządcy często pomagają pozbyć się nierentownych kontraktów czy zrestrukturyzować strukturę zatrudnienia.
Zobacz również: Jakie są korzyści postępowania restrukturyzacyjnego?
Który rodzaj restrukturyzacji wybrać i która jest najkorzystniejsza?
Z powyższego opisu wynika, że każdy z rodzajów restrukturyzacji ma swoje wady i zalety, określoną specyfikę czy przesłanki uniemożliwiające wszczęcie danego postępowania w konkretnym przypadku. W oderwaniu od stanu faktycznego nie ma zatem jednoznacznej odpowiedzi na to, który rodzaj restrukturyzacji jest najlepszy dla przedsiębiorcy. W każdym przypadku wybór powinien być poprzedzony dokładną analizą specyfiki danego procesu, a w niektórych przypadkach także sporządzeniem strategii poprawy sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.
Statystyki postępowań, które są przeprowadzane na rynku, pokazują, że najczęstszym wyborem przedsiębiorców jest postępowanie o zatwierdzenie układu. Trudno się temu dziwić, zważając na korzyści i specyfikę ww. procesu. Warto jednak wskazać, że ten tryb restrukturyzacji nie będzie odpowiedni dla niektórych przedsiębiorców (wręcz mogą wystąpić przeszkody natury formalnej, które uniemożliwiają wszczęcie tego rodzaju restrukturyzacji).
Nasza kancelaria świadczy usługi w zakresie szeroko pojętego prawa restrukturyzacyjnego. Możemy Państwu pomóc nie tylko w przygotowaniu wniosku i innej niezbędnej dokumentacji, ale także przede wszystkim na sporządzeniu wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego czy świadczyć usługi zastępstwa procesowego w trakcie ww. postępowania.
Zobacz również: Czy restrukturyzacja pozwala wstrzymać postępowania egzekucyjne?
Co z restrukturyzacją uproszczoną?
Wielu przedsiębiorców mogło usłyszeć o obecnej zwłaszcza w trudnym (z gospodarczego punktu widzenia) roku 2020 i 2021 restrukturyzacji uproszczonej. Ten rodzaj restrukturyzacji został wprowadzony w tzw. Tarczy 4.0. Jeżeli ten rodzaj restrukturyzacji budzi Państwa zainteresowanie, zachęcamy do lektury także wpisu: Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne,
Warto jednak przypomnieć, że uproszczoną restrukturyzację można było wszcząć wyłącznie do końca listopada 2021 roku. Czy oznacza to jednak, że obecnie nie istnieje analogiczny instrument prawny?
Podobny instrument restrukturyzacyjny został wprowadzony na stałe do prawa restrukturyzacyjnego. W pewnym uproszczeniu można stwierdzić, że uproszczona restrukturyzacji funkcjonuje nadal (z pewnymi technicznymi różnicami) jako postępowanie o zatwierdzenie układu.
Podsumowanie
Wybór postępowania restrukturyzacyjnego może sprawiać przedsiębiorcom wiele problemów, a zgodnie z prawem restrukturyzacyjnym mają oni do wyboru jedno z 4 rodzajów postępowań. Jedne cechują się większymi korzyściami, jak chociażby szybsza ochrona przeciwegzekucyjna w postępowaniu o zatwierdzenie układu, podczas gdy na przyznanie takiej ochrony w innych typach restrukturyzacji trzeba czekać nieraz kilka miesięcy. Przedsiębiorca ma dużą swobodę przy wyborze typu restrukturyzacji, ale musi pamiętać o podstawowych regulacjach i przesłankach negatywnych rozpoczęcia restrukturyzacji. Warto powierzyć dobór restrukturyzacji wyspecjalizowanej kancelarii prawnej, która może nie tylko zapewnić doraźne konsultacje, ale przede wszystkim reprezentację na wielu etapach procesu.
Pytania i odpowiedzi
Restrukturyzacja uproszczona, funkcjonująca obecnie jako postępowanie o zatwierdzenie układu, co do zasady może zostać wszczęta, jeżeli przedsiębiorca ma wierzytelności sporne. Ważne jest jednak, żeby suma wierzytelności spornych nie przekraczała 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.
Faktycznie w toku restrukturyzacji może się okazać, że przedsiębiorca nie będzie mógł swobodnie prowadzić działalności i zostanie mu ograniczony zarząd nad majątkiem przedsiębiorstwa. Dotyczy to sanacji, a w niektórych przypadkach postępowania układowego i przyspieszonego postępowania układowego. W postępowaniu co do zasady można “normalnie” prowadzić działalność, bez większych ograniczeń.
Sanacja jest najbardziej sformalizowanym ze wszystkich postępowań restrukturyzacyjnych, aczkolwiek nie zawsze wiąże się ze sprzedażą całego majątku. Zarządca sądowy ma podejmować takie czynności faktyczne i prawne, które doprowadzą do trwałej poprawy jego kondycji finansowej. Zazwyczaj trzeba się liczyć ze sprzedażą części majątku, aczkolwiek całe przedsiębiorstwo w znacznej większości przypadków nie jest likwidowane.
Moratorium płatnicze jest to odroczenie spłat zobowiązań powstałych przed dniem układowym. W uproszczeniu można stwierdzić, że w trakcie trwania restrukturyzacji dłużnik nie ma obowiązku realizowania rat zobowiązań, które powstały przed restrukturyzacją. Moratorium płatnicze nie obejmuje jednak należności bieżących (np. bieżących rat leasingu czy składek na ubezpieczenie społeczne).
Zaufali nam: