Europejski znak towarowy

Jednym z nadrzędnych celów Unii Europejskiej jest dążenie do tego, aby kraje wspólnotowe mogły prawidłowo się rozwijać, w tym budować swoją gospodarkę oraz stymulować jej nieustanny wzrost. Przekłada się to bowiem bezpośrednio na możliwość tworzenia silnego, ujednoliconego rynku wewnątrzwspólnotowego. Aby tak się działo, Unia znosi bariery i umożliwia swobodny przepływ towarów oraz usług.

Jedynym ze sposobów wspierania i ujednolicania rynku unijnego, było stworzenie procedury pozwalającej na ochronę znaków towarowych w ramach całej Unii Europejskiej. W tym celu przyjęto Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1001 w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej.1 Przepisy tego rozporządzenia przyznają równorzędną ochronę znakom towarowym i wywołują jednolite skutki na całym terytorium całej Unii.

Zgodnie z artykułem 6 Rozporządzenia 2017/1001, unijny znak towarowy uzyskuje się poprzez rejestrację. Zanim jednak przystąpimy do rejestracji znaku towarowego jako unijnego, warto sprawdzić dwie podstawowe kwestie. Pierwsza dotyczy tego, czy nasz znak nie jest już przypadkiem zastrzeżony przez innego przedsiębiorcę. W tym celu warto przeszukać rejestr słowami kluczowymi i ewentualnie rozważyć optymalizację swojego znaku.

W drugim kroku warto także zweryfikować czy przypadkiem nie kwalifikujemy się do dofinansowania w ramach procesu rejestracji znaku towarowego. O technicznych kwestiach związanych z refundacją rejestracji mogą Państwo przeczytać więcej w artykule: Dofinansowanie na rejestrację znaku towarowego lub wzoru przemysłowego SME Fund 2023, natomiast o bieżącej edycji projektu na rządowej stronie: https://uprp.gov.pl/pl/aktualnosci/informacje/fundusz-dla-msp-sme-fund-szczegoly-na-temat-edycji-2025.

Klasyfikacja nicejska w kontekście znaków towarowych EUTM

Europejskie znaki towarowe, podobnie jak krajowe, są zastrzegane dla określonych klas towarów lub usług. Do zdefiniowania zakresu ochrony służy klasyfikacja nicejska. Określenie klas towarów i usług ma ogromne znaczenie dla wysokości opłat rejestracyjnych, ponieważ koszty zależą m.in. od liczby klas. Im jest ich więcej, tym końcowa opłata za udzielenie ochrony i jej odnowę będzie wyższa.

Trzeba pamiętać, że klasyfikacja nicejska niejako definiuje zakres ochrony w razie ewentualnej kolizji. Dlatego już na etapie tworzenia biznesplanu warto zastanowić się, co dokładnie będzie podlegało ochronie. Wyjątkiem od tej zasady są jedynie renomowane znaki towarowe.

Nadmierne ograniczanie wykazu towarów i usług będzie skutkowało mniejszym zakresem ochrony, a tym samym dochodzenie ewentualnych roszczeń z tytułu naruszeń oznaczenia może być znacznie utrudnione. Z drugiej strony rozległa ochrona jest nie tylko kosztowna, ale też trudno ją utrzymać, ponieważ znaki towarowe powinny być fizycznie wykorzystywane w obrocie.

Optymalizację kosztów, jak i opracowanie strategii ochrony marki najlepiej zlecić profesjonalistom. Ma to szczególnie duże znaczenie przy europejskich znakach towarowych oraz międzynarodowym systemie WIPO, kiedy trzeba oceniać rentowność prawa ochronnego w odniesieniu do każdego kraju.

W jaki sposób przebiega proces? Jak zostało już wspomniane, postępowanie rozpoczyna się od złożenia wniosku przez zainteresowanego przedsiębiorcę lub jego pełnomocnika (co jest obowiązkowe w przypadku osób fizycznych lub osób prawnych, których główna siedziba lubcoredziałalności mieści się poza Unią Europejską). Zgłoszenie może przybrać formę elektroniczną i wówczas przygotowania należy zacząć od założenia konta w serwisie internetowym Europejskiego Urzędu ds. Własności Intelektualnej. Możliwe jest także listowne złożenie zgłoszenia lub osobiste – w siedzibie EUIPO w hiszpańskim Alicante.

Warto wiedzieć także, że w ramach postępowania istnieje opcja skorzystania z przyspieszonej ścieżki rejestracji tzw. trybufast track.Dotyczy on znaków, które zgłaszający wybierze z gotowej bazy znaków przygotowanej przez EUIPO i uiści opłatę z góry. Taki tryb pozwala na rozpatrzenie zgłoszenia w trybie o połowę krótszym od normalnej ścieżki postępowania (co w praktyce oznacza około 2 tygodni, zamiast 4 tygodni oczekiwania). Oprócz trybu zwykłego i trybufast track, zgłaszający może wstąpić także na ścieżkę zaawansowaną, wymagającą złożenia formularza zaawansowanego. Będzie to miało miejsce wówczas, gdy m.in. zgłoszeniu podlegać będzie znak wspólny lub też gdy znak zawiera wielojęzyczne elementy.

Do wniosku należy dołączyć informacje identyfikujące zgłaszającego, wykaz towarów lub usług, w odniesieniu do których wnioskuje się o rejestrację oraz przedstawienie znaku, które jest zgodne z wymogami wskazanymi w Rozporządzeniu 2017/1001. Ponadto, na podstawie artykułu 33 Rozporządzenia 2017/1001, towary i usługi, których dotyczy zgłoszenie znaku towarowego, klasyfikuje się zgodnie z systemem klasyfikacji ustanowionym Porozumieniem nicejskim dotyczącym międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów rejestracji znaków z dnia 15 czerwca 1957 r., zwanym inaczej klasyfikacją nicejską.

Zadaniem zgłaszającego znak do rejestru jest wskazanie towarów i usług, w odniesieniu do których wnosi o ochronę znaku towarowego, w sposób wystarczająco jasny i precyzyjny, aby umożliwić właściwym organom i podmiotom gospodarczym określenie, wyłącznie na tej podstawie, zakresu wnioskowanej ochrony.

Należy także pamiętać, że w procesie rejestracji znaków obowiązuje prawo pierwszeństwa. Jest to reguła, zgodnie z którą osoba, która należycie złożyła wniosek o znak towarowy korzysta – do celów związanych z złożeniem wniosku o rejestrację unijnego znaku towarowego – dla tego samego znaku towarowego w odniesieniu do towarów lub usług identycznych z tymi, dla których wniosek został złożony, lub zawierających się w nich, z prawa pierwszeństwa przez okres sześciu miesięcy od daty złożenia pierwszego wniosku. Zastrzeżenia pierwszeństwa dokonuje się jednocześnie ze zgłoszeniem unijnego znaku towarowego i zawiera ono datę, numer i państwo, w którym dokonano wcześniejszego zgłoszenia. Dokumentację na poparcie zastrzeżenia pierwszeństwa składa się w terminie trzech miesięcy od daty zgłoszenia.

EUIPO bada następnie, czy znak towarowy, którego dotyczy zgłoszenie, spełnia wszystkie wymogi formalne, a także czy nie zachodzą podstawy dla odmowy rejestracji, o których była mowa wcześniej. Jeśli nie – dokonuje wpisu do rejestru.

Niewątpliwie – chociaż zastrzeżenie znaku towarowego w ramach Unii może być czasochłonne i kosztowne – jego posiadanie wiąże się dla przedsiębiorcy z licznymi korzyściami.

Po pierwsze, o czym wielokrotnie zostało już wspomniane, rozszerzenie ochrony znaku na terytorium całej Unii umożliwia podjęcie działań prawnych w celu ochrony znaku w każdym państwie członkowskim. To z kolei ułatwia dochodzenie roszczeń i egzekwowanie praw związanych ze znakiem towarowym w ramach wspólnoty, ponieważ zastosowanie w dużej mierze znajdują przepisy wspólnotowe.

Po drugie, rejestracja znaku w ramach Unii pozwala zwiększyć rozpoznawalność marki oraz jej zasięgów. Wcześniejsza rejestracja europejskiego znaku towarowego pozwala wejść na rynki zagraniczne bez obaw o naruszenie monopolu przedsiębiorców, którzy są już na nich obecni. Wykorzystując EUTM przedsiębiorca może budować stabilną i silną markę, która zakorzeni się w świadomości odbiorców.

Po trzecie, zastrzeżenie znaku towarowego w ramach europejskich struktur nie pozostaje bez wpływu na renomę przedsiębiorstwa i jego wartość. Przedsiębiorca może skupić się na rozwoju swojego biznesu poza granicami rodzimego kraju, bez obaw o różnice w przepisach prawnych między poszczególnymi krajami Unii.

Mając na uwadze powyższe, nie sposób nie zauważyć, iż rejestracja europejskiego znaku towarowego może stanowić pierwszy, strategiczny krok do rozpoczęcia ekspansji na rynki zagraniczne. Stanowi także „poduszkę bezpieczeństwa” dla przedsiębiorców prowadzących już międzynarodową działalność, którzy chcą mieć pewność, że ich marka została wystarczająco zabezpieczona od strony prawnej.

Trzeba też pamiętać, że zarejestrowanie znaku towarowego przed EUIPO daje prawo do jego licencjonowania. Taka możliwość została wskazana wprost w art. 25 unijnego rozporządzenia nr 2017/1001. Licencja może być wyłączna lub niewyłączna i dotyczyć wszystkich albo wyłącznie wybranych towarów lub usług dla których znak został zarejestrowany.

Dzięki licencji podmiot uprawniony do znaku towarowego nie tylko może generować pasywny dochód, ale też ma możliwość zwiększenia rozpoznawalności brandu bez konieczności ponoszenia kosztów związanych z tworzeniem całej infrastruktury biznesowej.

Udzielenie lub przeniesienie licencji w zakresie znaku towarowego wspólnotowego na wniosek jednej ze stron umowy wpisuje się do rejestru i publikuje.

Więcej o korzyściach płynących z rejestracji znaków towarowych, przeczytają Państwo w artykule: Wyjątkowy biznes wymaga wyjątkowej ochrony. Dlaczego warto zarejestrować znak towarowy?

Ochrona krajowa a europejski znak towarowy

W odróżnieniu do europejskiego znaku towarowego, ochrona krajowa udzielana przez UPRP obowiązuje wyłącznie na terytorium Polski. Trwa również 10 lat i przed upływem tego czasu należy ją odnowić, aby utrzymać monopol na oznaczenie. Zasadniczą różnicą są niższe koszty ochrony krajowego znaku towarowego. Opłaty uiszczane są w walucie PLN i wynoszą one:

• 450 zł za zgłoszenie znaku towarowego w jednej klasie towarowej od wniosku złożonego w postaci tradycyjnej (lub 400 zł za wniosek elektroniczny),

• 120 zł za każdą klasę powyżej pierwszej,

• 100 zł za złożenie oświadczenia o korzystaniu z pierwszeństwa,

• 90 zł za publikację znaku,

• 400 zł od każdej klasy za odnowienie znaku towarowego.

Europejski znak towarowy a ochrona międzynarodowa

Obok ochrony krajowej i wspólnotowej istnieje również ochrona międzynarodowa wymagająca zgłoszenia znaku towarowego do WIPO. Należy w tym miejscu jednak podkreślić, iż dla zarejestrowania oznaczenia za pośrednictwem WIPO konieczne jest posiadanie znaku towarowego wcześniej zarejestrowanego na poziomie lokalnym (na terenie Polski lub Unii Europejskiej). Taka ochrona ma charakter uzupełniający i jest udzielana na terytorium wybranego państwa trzeciego, np. USA. W tym przypadku opłaty uiszczane są w tzw. systemie madryckim i wynoszą odpowiednio:

• opłata podstawowa w wysokości odpowiednio 653 CHF za znak czarno biały albo 903 CHF za znak kolorowy

• 530 CHF za każdą klasę.

Wybrane państwa świata posługują się też własnymi stawkami za ochronę znaku towarowego. Dla przykładu można wskazać 232 CHF za każdą klasę towarów lub usług w Australii albo 224 CHF za rejestrację pierwszej klasy w Beneluksie (i odpowiednio 25 CHF za drugą klasę i 75 CHF za każdą kolejną klasę).

W odróżnieniu od EUIPO, w przypadku WIPO każda decyzja lokalnego urzędu patentowego jest rejestrowana osobno, a postępowania w sprawie udzielenia ochrony są niezależne.

Rejestracja znaku towarowego to ważny krok w rozwoju marki i przedsiębiorstwa. Nie warto tego odkładać na później, ponieważ zapewnienie ochrony znaku towarowego jest tak naprawdę zabezpieczeniem całej firmy, jej renomy, rozpoznawalności i know-how. Nasi prawnicy są zawsze gotowi aby wesprzeć Państwa w kwestii naruszeń praw do znaków towarowych, unieważniania znaków towarowych, a także składania sprzeciwów. Zachęcamy do kontaktu z kancelarią oraz lektury innych wpisów z zakresu ochrony praw własności intelektualnej, dostępnych w zakładce Aktualności prawne.