Znaczenie ochrony znaków towarowych w kontekście europejskim

Jednym z nadrzędnych celów Unii Europejskiej jest dążenie do tego, aby kraje wspólnotowe mogły prawidłowo się rozwijać, w tym budować swoją gospodarkę oraz stymulować jej nieustanny wzrost. Przekłada się to bowiem bezpośrednio na możliwość tworzenia silnego, ujednoliconego rynku wewnątrzwspólnotowego. Aby tak się działo, Unia znosi bariery i umożliwia swobodny przepływ towarów oraz usług.
Jedynym ze sposobów wspierania i ujednolicania rynku unijnego, było stworzenie procedury pozwalającej na ochronę znaków towarowych w ramach całej Unii Europejskiej. W tym celu przyjęto Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1001 w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej.1 Przepisy tego rozporządzenia przyznają jednolitą ochronę znakom towarowym i wywołują jednolite skutki na całym terytorium całej Unii.
Czym jest europejski znak towarowy?
Zgodnie z definicją zawartą w Artykule 1 Rozporządzenia 2017/1001,znaki towarowe dla towarów lub usług, zarejestrowane na warunkach i w sposób przewidziany w niniejszym rozporządzeniu, zwane są dalej ,,znakami towarowymi Unii Europejskiej” (,,unijnymi znakami towarowymi”). Wywołuje on [unijny znak towarowy – przyp.] ten sam skutek w całej Unii: może on być zarejestrowany, zbyty, być przedmiotem zrzeczenia się lub decyzji w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia praw właściciela znaku lub unieważnienia znaku, a jego używanie może być zakazane jedynie w odniesieniu do całej Unii.
W praktyce, europejski znak towarowy może przybrać formę:
-
słowną, poprzez użycie wyrazu, nazwiska, cyfry czy litery, np. VOLVO;
-
graficzną, poprzez użycie rysunku lub grafiki, np. słynny biały klocek na czerwonym tle będący znakiem towarowym marki LEGO;
-
przestrzenną i występować jako trójwymiarowy kształt – przykładem takiego znaku może być charakterystyczne trójkątne opakowanie czekoladek marki Toblerone;
-
pozycyjną, co oznacza, że znak towarowy w charakterystyczny sposób jest umocowany na produkcie, m.in. luksusowa marka Prada zastrzegła jako europejski znak towarowy czerwony pasek umieszczony wzdłuż elementu obuwia, częściowo zakrywający tylną część podeszwy, a częściowo tylną część obuwia;
-
wzoru lub zestawienia kolorów – dobrym przykładem jest np. charakterystyczny print wzór pojawiający się na niemal wszystkich produktach luksusowej marki Louis Vuitton składający się z kompozycji liter LV oraz symboli;
-
dźwiękową, polegającą na zastrzeżeniu określonej kompozycji czy zestawu dźwięków w postaci zapisu nutowego lub nagrania, m.in. swój jingiel, znany z reklam, zastrzegła firma Haribo;
-
ruchomą – wówczas przyjmuje postać określonego ruchu lub sposobu przemieszczenia, najczęściej wykorzystywany w spotach reklamowych, w których znak towarowy pojawia się lub przemieszcza po ekranie;
-
multimedialną – gdy obraz i dźwięk tworzą jeden znak towarowy;
-
o właściwościach holograficznych.
Poza powyżej wymienionymi rodzajami, europejskie znaki towarowe dzielą się także na trzy inne kategorie, tj:
-
znaki indywidualne – znak ten identyfikuje określone przedsiębiorstwo i jego produkty lub usługi;
-
znaki wspólne – którymi posługiwać mogą się określone grupy przedsiębiorców, oferujący produkty charakteryzujące się cechą wspólną,
-
znaki certyfikujące – są to znaki potwierdzające, że dane towary i usługi spełniają określone standardy.
Aby jednak można było rozważać rejestrację znaku jako unijnego, owe oznaczenia muszą przede wszystkim odróżniać towary lub usługi jednego przedsiębiorstwa od towarów lub usług innych przedsiębiorstw. Ponadto, muszą pozwalać na przedstawienie ich w rejestrze unijnych znaków towarowych w sposób pozwalający właściwym organom i odbiorcom na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu ochrony udzielonej właścicielowi tego znaku towarowego.
To, co różni znak towarowy w ujęciu europejskim od krajowego, to przede wszystkim zakres jego ochrony. Europejskie znaki towarowe są respektowane na terytorium całej wspólnoty. Ochrona jest jednolita we wszystkich krajach członkowskich, a to pozwala na egzekwowanie praw jego posiadacza na całym obszarze Unii.
Organem właściwym w sprawach dotyczących rejestracji europejskich znaków towarowych jest Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO).
Proces rejestracji europejskiego znaku towarowego

Zgodnie z artykułem 6 Rozporządzenia 2017/1001, unijny znak towarowy uzyskuje się poprzez rejestrację. Zanim jednak przystąpimy do rejestracji znaku towarowego jako unijnego, warto sprawdzić dwie podstawowe kwestie. Pierwsza dotyczy tego, czy nasz znak nie jest już przypadkiem zastrzeżony przez innego przedsiębiorcę. W tym celu warto przeszukać rejestr słowami kluczowymi i ewentualnie rozważyć optymalizację swojego znaku. W drugim kroku warto także zweryfikować czy przypadkiem nie kwalifikujemy się do dofinansowania w ramach procesu rejestracji znaku towarowego. O technicznych kwestiach związanych z refundacją rejestracji mogą Państwo przeczytać więcej w artykule: Dofinansowanie na rejestrację znaku towarowego lub wzoru przemysłowego SME Fund 2023, natomiast o bieżącej edycji projektu na rządowej stronie: https://uprp.gov.pl/pl/aktualnosci/informacje/nowa-edycja-programu-sme-fund-2024
Wymogi i kryteria
Znak towarowy, który EUIPO zarejestruje w rejestrze europejskich znaków towarowych, musi spełniać określone przepisami Rozporządzenia wymogi. Rozporządzenie nie wskazuje jednoznacznie, co musi zawierać „dobry” europejski znak towarowy, ale zawiera za to obszerny katalog przesłanek które skutkują niemożliwością rejestracji znaku towarowego. Wśród bezwzględnych podstaw odmowy rejestracji znaku, z artykułu 7 Rozporządzenia, należy zwrócić uwagę w szczególności na:
-
znaki towarowe, które nie spełniają ogólnych wymagań dla znaków towarowych, o których mowa w artykule 4 Rozporządzenia
-
znaki towarowe, które składają się wyłącznie z oznaczeń lub wskazówek mogących służyć w obrocie do oznaczania rodzaju, jakości, ilości, przeznaczenia, wartości, pochodzenia geograficznego lub czasu produkcji towaru lub świadczenia usługi, lub innych właściwości towarów lub usług;
-
znaki towarowe, które składają się wyłącznie z oznaczeń lub wskazówek, które weszły do języka potocznego lub są zwyczajowo używane w uczciwych i utrwalonych praktykach handlowych;
-
znaki towarowe, które są sprzeczne z porządkiem publicznym lub z dobrymi obyczajami;
-
znaki towarowe, które ze względu na swój charakter mogą wprowadzać w błąd;
-
znaki towarowe, które są wyłączone z rejestracji na podstawie przepisów prawa Unii lub prawa krajowego, lub umów międzynarodowych.
W sytuacji, gdy zaktualizuje się okoliczność, o której mowa w art. 7 Rozporządzenia, organ unijny będzie zobligowany każdorazowo do wydania odmowy rejestracji takiego znaku towarowego.Wśród najczęstszych przyczyn, wskazywanych jako przyczyny odmowy rejestracji znaku, na stronie unijnej wskazane zostały zbyt opisowy charakter znaku towarowego (europejski znak towarowy nie powinien składać się wyłącznie ze słowa, wyrażenia, skrótu lub logo, które opisuje towary i usługi oferowane przez zgłaszającego) oraz brak charakteru odróżniającego tj. braku wyróżnika, którego konsument użyje do zidentyfikowania konkretnego towaru lub usług.
Ponadto, z artykułu 8 Rozporządzenia wynika, iż w przypadku sprzeciwu właściciela wcześniejszego znaku towarowego, zgłoszonego znaku towarowego nie rejestruje się, jeżeli:
-
jest on identyczny z wcześniejszym znakiem towarowym, a towary lub usługi, dla których wnioskuje się o rejestrację, są identyczne z towarami lub usługami, dla których wcześniejszy znak towarowy jest chroniony;
-
z powodu identyczności z wcześniejszym znakiem towarowym lub podobieństwa do niego, identyczności z towarami lub usługami lub podobieństwa do nich istnieje prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd opinii publicznej na terytorium, na którym wcześniejszy znak towarowy jest chroniony; prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd obejmuje również prawdopodobieństwo skojarzenia z wcześniejszym znakiem towarowym.
Zgłoszenie
W jaki sposób przebiega proces? Jak zostało już wspomniane, postępowanie rozpoczyna się od złożenia wniosku przez zainteresowanego przedsiębiorcę lub jego pełnomocnika (co jest obowiązkowe w przypadku osób fizycznych lub osób prawnych, których główna siedziba lubcoredziałalności mieści się poza Unią Europejską). Zgłoszenie może przybrać formę elektroniczną i wówczas przygotowania należy zacząć od założenia konta w serwisie internetowym Europejskiego Urzędu ds. Własności Intelektualnej. Możliwe jest także listowne złożenie zgłoszenia lub osobiste – w siedzibie EUIPO w hiszpańskim Alicante.
Warto wiedzieć także, że w ramach postępowania istnieje opcja skorzystania z przyspieszonej ścieżki rejestracji tzw. trybufast track.Dotyczy on znaków, które zgłaszający wybierze z gotowej bazy znaków przygotowanej przez EUIPO i uiści opłatę z góry. Taki tryb pozwala na rozpatrzenie zgłoszenia w trybie o połowę krótszym od normalnej ścieżki postępowania (co w praktyce oznacza około 2 tygodni, zamiast 4 tygodni oczekiwania). Oprócz trybu zwykłego i trybufast track, zgłaszający może wstąpić także na ścieżkę zaawansowaną, wymagającą złożenia formularza zaawansowanego. Będzie to miało miejsce wówczas, gdy m.in. zgłoszeniu podlegać będzie znak wspólny lub też gdy znak zawiera wielojęzyczne elementy.
Do wniosku należy dołączyć informacje identyfikujące zgłaszającego, wykaz towarów lub usług, w odniesieniu do których wnioskuje się o rejestrację oraz przedstawienie znaku, które jest zgodne z wymogami wskazanymi w Rozporządzeniu 2017/1001. Ponadto, na podstawie artykułu 33 Rozporządzenia 2017/1001, towary i usługi, których dotyczy zgłoszenie znaku towarowego, klasyfikuje się zgodnie z systemem klasyfikacji ustanowionym Porozumieniem nicejskim dotyczącym międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów rejestracji znaków z dnia 15 czerwca 1957 r., zwanym inaczej klasyfikacją nicejską.
Zadaniem zgłaszającego znak do rejestru jest wskazanie towarów i usług, w odniesieniu do których wnosi o ochronę znaku towarowego, w sposób wystarczająco jasny i precyzyjny, aby umożliwić właściwym organom i podmiotom gospodarczym określenie, wyłącznie na tej podstawie, zakresu wnioskowanej ochrony.
Należy także pamiętać, że w procesie rejestracji znaków obowiązuje prawo pierwszeństwa. Jest to reguła, zgodnie z którą osoba, która należycie złożyła wniosek o znak towarowy korzysta – do celów związanych z złożeniem wniosku o rejestrację unijnego znaku towarowego – dla tego samego znaku towarowego w odniesieniu do towarów lub usług identycznych z tymi, dla których wniosek został złożony, lub zawierających się w nich, z prawa pierwszeństwa przez okres sześciu miesięcy od daty złożenia pierwszego wniosku. Zastrzeżenia pierwszeństwa dokonuje się jednocześnie ze zgłoszeniem unijnego znaku towarowego i zawiera ono datę, numer i państwo, w którym dokonano wcześniejszego zgłoszenia. Dokumentację na poparcie zastrzeżenia pierwszeństwa składa się w terminie trzech miesięcy od daty zgłoszenia.
EUIPO bada następnie, czy znak towarowy, którego dotyczy zgłoszenie, spełnia wszystkie wymogi formalne, a także czy nie zachodzą podstawy dla odmowy rejestracji, o których była mowa wcześniej. Jeśli nie – dokonuje wpisu do rejestru.
Opłaty
Koszt rejestracji europejskiego znaku towarowego jest stosunkowo wysoki i zależy od kilku czynników. Zasadniczo, za złożenie „zwykłego” zgłoszenia w trybie elektronicznym pobierana jest opłata w wysokości 850 euro (ok. 3.700 zł). Opłatę można uiścić razem z wnioskiem lub w ciągu miesiąca od zgłoszenia. Warto jednak pamiętać, że każda zwłoka w zapłacie powoduje opóźnienie w rozpatrzeniu zgłoszenia, gdyż EUIPO działa dopiero od momentu otrzymania płatności. Złożenie zgłoszenia w formie tradycyjnej jest droższe i wiąże się z koniecznością uiszczenia kwoty 1000 euro.
Szczegółową tabelę opłat znajdą Państwo pod linkiem: KOSZTY REJESTRACJI ZNAKU TOWAROWEGO W 2024 ROKU (POLSKA | UE | ŚWIAT)
Korzyści wynikające z posiadania EUTM
Niewątpliwie – chociaż zastrzeżenie znaku towarowego w ramach Unii może być czasochłonne i kosztowne – jego posiadanie wiąże się dla przedsiębiorcy z licznymi korzyściami.
Po pierwsze, o czym wielokrotnie zostało już wspomniane, rozszerzenie ochrony znaku na terytorium całej Unii umożliwia podjęcie działań prawnych w celu ochrony znaku w każdym państwie członkowskim. To z kolei ułatwia dochodzenie roszczeń i egzekwowanie praw związanych ze znakiem towarowym w ramach wspólnoty. Po drugie, rejestracja znaku w ramach Unii pozwala zwiększyć rozpoznawalność marki oraz jej zasięgów. Po trzecie, zastrzeżenie znaku towarowego w ramach europejskich struktur nie pozostaje bez wpływu na renomę przedsiębiorstwa i jego wartość. Przedsiębiorca może skupić się na rozwoju swojego biznesu poza granicami rodzimego kraju, bez obaw o o różnice w przepisach prawnych między poszczególnymi krajami Unii.
Mając na uwadze powyższe, nie sposób nie zauważyć, iż rejestracja europejskiego znaku towarowego może stanowić pierwszy, strategiczny krok do rozpoczęcia ekspansji na rynki zagraniczne. Stanowi także „poduszkę bezpieczeństwa” dla przedsiębiorców prowadzących już międzynarodową działalność, którzy chcą mieć pewność, że ich marka została wystarczająco zabezpieczona od strony prawnej.
Więcej o korzyściach płynących z rejestracji znaków towarowych, przeczytają Państwo w artykule: Wyjątkowy biznes wymaga wyjątkowej ochrony. Dlaczego warto zarejestrować znak towarowy?
Wnioski

Rejestracja znaku towarowego to ważny krok w rozwoju marki i przedsiębiorstwa. Nie warto tego odkładać na później, ponieważ zapewnienie ochrony znaku towarowego jest tak naprawdę zabezpieczeniem całej firmy, jej renomy, rozpoznawalności iknow-how.Nasi prawnicy są zawsze gotowi aby wesprzeć Państwa w kwestii naruszeń praw do znaków towarowych, unieważniania znaków towarowych, a także składania sprzeciwów. Zachęcamy do kontaktu z kancelarią oraz lektury innych wpisów z zakresu ochrony praw własności intelektualnej, dostępnych w zakładce Aktualności prawne.
Pytania i odpowiedzi
Tak. Unijny znak towarowy może być przeniesiony w odniesieniu do niektórych lub wszystkich towarów lub usług, dla których jest on zarejestrowany.
Tak, europejski znak towarowy może być przedmiotem licencji.
Zaufali nam: