Dlaczego ochrona własności znaków towarowych jest ważna?
Obecnie trudno wyobrazić sobie branżę, w której prawa własności intelektualnej nie odgrywają fundamentalnego znaczenia. Patenty, wzory przemysłowe, czy znaki towarowe, stanowią nierzadko klucz do sukcesu danego przedsiębiorstwa, przesądzając o jego rozwoju technologicznym, rozpoznawalności i innowacyjności. W polskim systemie prawnym znaki towarowe są dobrem niematerialnym, chronionym na podstawie przepisów Ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. PWP.
Prawa własności przemysłowej są niezwykle istotne z punktu widzenia przedsiębiorstw – w lwiej części przypadków przesądzają o możliwości prowadzenia działalności, jej rozwoju czy wykorzystywaniu wizerunku firmy. Każdorazowe nieuprawnione wykorzystanie znaku towarowego może mieć skutek w postaci naruszenia reputacji danego przedsiębiorcy czy poniesienia określonej straty finansowej.
Jak bronić się przed naruszeniami?
W zakresie ochrony praw własności przemysłowej, w szczególności praw ochronnych do znaków towarowych, doskonale sprawdza się zasada zaczerpnięta z polskiego przysłowia, iż lepiej zapobiegać niż leczyć. Chociaż polskie ustawodawstwo przewiduje szereg narzędzi pozwalających na dochodzenie swoich praw od osób wykorzystujących znaki towarowe bez umocowania (o czym w dalszej części artykułu), stając się właścicielem prawa ochronnego do znaku towarowego, powinniśmy podjąć prewencyjne czynności zabezpieczające naszą własność na okoliczność potencjalnych naruszeń.
Z uwagi na rozległe pole do nadużyć, prawa własności przemysłowej podlegają zgłoszeniu do odpowiednich rejestrów. Ich rejestracja gwarantuje, że prawo ochronne do znaku towarowego będzie przysługiwało wyłącznie jego twórcy, który będzie mógł nim dysponować i pobierać wynagrodzenie za jego wykorzystywanie. Zgodnie z art. 153 Prawa własności przemysłowej, przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego używania znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy stwierdza się przez wydanie świadectwa ochronnego na znak towarowy.
Przed przystąpieniem do procedury rejestracji warto jednak przemyśleć zakres i skalę wykorzystywania znaku. Jeżeli bowiem planujemy prowadzić działalność poza granicami kraju i tam posługiwać się znakiem towarowym, właściwe będzie przeprowadzenie procedury rejestracji w trybie właściwym dla państw członkowskich Unii Europejskiej (przed EUIPO – Urzędem Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej) lub w trybie międzynarodowym (przed WIPO – Światową Organizacją Własności Intelektualnej). W Polsce organem odpowiedzialnym za rejestrację znaków towarowych jest Urząd Patentowy. Urząd dba o to, aby zarejestrowane znaki charakteryzowały się wymaganą oryginalnością i aby nie naruszały praw innych podmiotów.
Czego mogę oczekiwać od naruszającego moje prawa?
W dobie powszechnej globalizacji trudno ustrzec się przed przypadkami naruszenia praw własności intelektualnej przez podmioty trzecie. Oszuści nie tylko podają się za właścicieli znaków, ale także wykorzystują je do swoich celów, czerpiąc z nich profity i jednocześnie działając na niekorzyść prawowitych właścicieli. Z tego powodu niezwykle ważne dla ochrony praw do znaków jest przyglądanie się konkurencji. Czasami bowiem inny podmiot wykorzysta prawa należące do kogoś innego nie tyle po to, aby na tym skorzystać, ile po to, aby mu zaszkodzić.
Co jednak w przypadku, gdy finalnie dojdzie do naruszenia? Przede wszystkim należy zabezpieczyć dowody wskazujące na to, że podmiot nieupoważniony korzysta ze znaku w sposób nieuprawniony. Nie trzeba chyba wspominać, że znak taki najpierw należy zarejestrować zgodnie z prawami aktualizującymi się po rejestrowaniu znaków towarowych. Mamy także prawo dochodzić swoich roszczeń przed sądem. Nierzadko bowiem w wyniku nieuprawnionego korzystania właściciel znaku towarowego doświadcza szkody majątkowej. Zgodnie z prawem, w przypadku doświadczenia naruszenia praw ochronnych do znaku towarowego można dochodzić roszczeń na podstawie art. 296 Prawa własności przemysłowej.
Zgodnie z powyższym przepisem, podmiotami legitymowanymi do dochodzenia roszczeń będą:
uprawniony lub współuprawniony z tytułu prawa ochronnego na znak towarowy,
licencjobiorca,
podmioty, na rzecz których ustanowiono zastaw lub użytkowanie na prawie ochronnym do znaku towarowego.
Zaniechanie naruszenia znaku towarowego
Zaniechania naruszenia możemy domagać się w sytuacji, gdy mamy już z nim de facto do czynienia, jak również w sytuacji, gdy poweźmiemy informację o tym, że do naruszenia może dopiero dojść. Pozwoli to wówczas ograniczyć negatywne skutki dla właściciela prawa i zastopuje powstawanie kolejnych szkód. Jest więc to pierwsza z czynności, której powinniśmy domagać się od naruszającego nasze prawa, ponieważ prowadzi do przerwania stanu naruszenia.
Naruszenia w zakresie praw do znaków nie zawsze są popełniane umyślnie -przedsiębiorcy nierzadko zwyczajnie nie dochowując należytej staranności, nie weryfikują w rejestrze czy mogą posługiwać się danym znakiem towarowym. Nie musimy wykazywać wówczas zawinienia po jego stronie, a mamy prawo oczekiwać, że wobec wezwania do zaprzestania będzie gotów zaniechać naruszenia. Tym bardziej że zgodnie z Ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji – używanie cudzego znaku stanowi wprowadzanie konsumentów w błąd.
Wydanie uzyskanych korzyści
Jeżeli w wyniku naruszenia, osoba dopuszczająca się bezprawnego korzystania ze znaku towarowego, weszła w posiadanie jakichkolwiek korzyści, będzie zobligowana wydać je prawowitemu właścicielowi znaku. Zgodnie bowiem z przepisami ustawy Prawo własności przemysłowej, to właściciel prawa do znaku towarowego ma wyłączne prawo do dysponowania nim, pobierania wynagrodzenia i decydowania o tym, w jaki sposób będzie ono wykorzystywane. Możliwość zachowania nabytych korzyści przez nieuprawnionego korzystającego zaburzyłaby tę zasadę i w dalszym ciągu stanowiła naruszenie w przedmiocie tych praw.
Usunięcie skutków naruszenia
Gdy do naruszenia już doszło i w wyniku tego działania powstały skutki dla prawowitego właściciela znaku towarowego, konieczne jest wytoczenie powództwa w zakresie usunięcia skutków naruszenia. Jest to powództwo nierzadko połączone z powództwem o zaniechanie naruszenia. W takim przypadku naruszający będzie zobligowany nie tylko do zaprzestania określonych działań, ale także do podjęcia czynności, których celem będzie przywrócenie stanu posiadania do stanu sprzed naruszenia.
Naprawienie szkody
Abyśmy mogli mówić o roszczeniu o naprawienie szkody musi wystąpić – co oczywiste – szkoda. Pod tym pojęciem należy rozumieć pewnego rodzaju krzywdę lub stratę. I co więcej, wytaczając powództwo w zakresie naprawienia szkody spowodowanej naruszeniem praw własności intelektualnej, właściciel znaku towarowego musi pamiętać, że to na jego barkach spoczywa ciężar dowodowy. Innymi słowy, musi on wykazać, że w wyniku naruszenia doszło do realnej szkody – nie wystarczy wykazanie, że do szkody potencjalnie mogłoby dojść. Następnie, należy wykazać, że powstała szkoda jest naturalnym następstwem owego naruszenia, a więc wykazać związek przyczynowo – skutkowy pomiędzy wystąpieniem naruszenia a powstaniem szkody. W wyniku uznania przez sąd, że taki związek istnieje, naruszający prawo będzie zobligowany do podjęcia czynności (najczęściej zapłaty sumy pieniężnej), które pozwolą na pokrycie straty poniesionej przez właściciela znaku towarowego w postaci zapłaty odszkodowania w wyniku naruszenia znaku towarowego.
Zgodnie z przepisami ustawy Prawo własności przemysłowej, możliwe jest dochodzenie naprawienia szkody na zasadach ogólnych albo poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej opłacie licencyjnej albo innego stosownego wynagrodzenia, które w chwili ich dochodzenia byłyby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie ze zastrzeżonego znaku towarowego, choćby tylko jeśli chodzi w szczególności prawo dostępu.
Ponad wskazane powyżej sposoby zaspokojenia roszczeń z tytułu naruszenia prawa ochronnego do znaku towarowego, sąd na podstawie art. 296 ust. 11 w związku z art. 287 ust 2 i 3 Prawa własności przemysłowej może także:
orzec, na wniosek uprawnionego, o podaniu do publicznej wiadomości części albo całości orzeczenia lub informacji o orzeczeniu, w sposób i w zakresie określonym przez sąd,
nakazać osobie, która naruszyła znak towarowy, na jej wniosek, w przypadku gdy naruszenie jest niezawinione, zapłatę stosownej sumy pieniężnej na rzecz uprawnionego, jeżeli zaniechanie naruszania lub orzeczenie byłyby dla osoby naruszającej niewspółmiernie dotkliwe, a zapłata stosownej sumy pieniężnej należycie uwzględnia interesy uprawnionego.
Odpowiedzialność karna naruszającego
Ustawa Prawo własności przemysłowej przewiduje możliwość pociągnięcia naruszającego do odpowiedzialności karnej, przy czym warto pamiętać, że odpowiedzialność cywilna i karna nie wykluczają się wzajemnie. W przypadku przepisów karnych ujętych w ustawie Prawo własności przemysłowej czynami, za które można być pociągniętym do odpowiedzialności karnej, są:
przywłaszczenie cudzego autorstwa,
oznaczanie towarów podrobionym znakiem towarowym,
niezgodnie z prawdą posługiwanie się informacjami o istnieniu ochrony prawnej,
wprowadzenie do obrotu towarów z fałszywym wyróżnikiem.
Wnioski
Prawodawca daje właścicielom praw autorskich i praw ochronnych, szereg narzędzi, aby w sposób skuteczny mogli bronić się przed naruszeniami ich własności. Warto z nich korzystać, tym bardziej że wytworzenie i zapewnienie ochrony własności intelektualnej niesie ze sobą koszty, a naruszenie – potencjalne szkody. W dłuższej perspektywie przyniesie to właścicielowi wymierne korzyści.
Pytania
Zarejestrowanie znaku towarowego zapewnia mu ochronę na okres 10 lat. Można przedłużać czas trwania ochrony na kolejne dziesięcioletnie okresy poprzez wnoszenie stosownych opłat na rzecz Urzędu Patentowego.
Nie, rejestracja znaku towarowego i tym samym zapewnienie mu prawnej ochrony jest uprawnieniem, nie obowiązkiem. Można używać znaku towarowego bez jego rejestracji, jednakże w przypadku pojawienia się naruszenia, udowodnienie własności znaku będzie trudne dowodowo.
Nie, ściganie takich osób następuje na wniosek.
Zaufali nam: