Przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej (jdg) w spółkę akcyjną

Podstawa formalna przekształcenia działalności gospodarczej w spółkę akcyjną

Kodeksowej regulacji przekształcenia działalności jednoosobowej w jednoosobową spółkę akcyjną należy dopatrywać się w art. 551 § 5 k.s.h. w zw. z art. 584^1-13 k.s.h. Zgodnie z pierwszą z przywołanych norm, „przedsiębiorca będący osobą fizyczną, wykonujący we własnym imieniu działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców (przedsiębiorca przekształcany) może przekształcić formę prowadzonej działalności w jednoosobową spółkę kapitałową (spółkę przekształconą).”

Artykuł 584 z indeksami od 1 do 13 normuje w sposób szczegółowy poszczególne etapy przekształcenia i czynności, jakie należy wykonać w celu zmiany formy prowadzonej działalności gospodarczej.

Do przekształcenia dochodzi z dniem wpisu przedsiębiorcy do rejestru KRS w nowej formie. Powstała w ten sposób spółka przejmuje wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształcanego. Staje się podmiotem zezwoleń, koncesji i ulg, które przysługiwały mu wcześniej, chyba że stosowna decyzja administracyjna stanowi inaczej. Na spółkę nie przechodzą natomiast ulgi przewidziane przepisami prawa podatkowego (co wynika z całkowicie innego modelu opodatkowania osoby fizycznej i spółki kapitałowej).

Kolejnym etapem po złożeniu oświadczenia jest podpisanie przez przedsiębiorcę statutu spółki akcyjnej oraz powołanie organów spółki. W spółce akcyjnej będzie to zarząd i rada nadzorcza. Dla statutu spółki akcyjnej ustawodawca również przewidział formę aktu notarialnego.

Wpis spółki do rejestru KRS

Ostatnim etapem przekształcenia jest zgłoszenie przekształcenia do Krajowego Rejestru Sądowego z wykorzystaniem formularzy rejestrowych. W treści zgłoszenia, oprócz danych typowych dla zgłaszanej spółki akcyjnej, przedsiębiorca powinien wskazać swoje imię, nazwisko i siedzibę oraz załączyć wzmiankę, że jest on jedynym akcjonariuszem.

Na przedsiębiorcy spoczywa także obowiązek wykreślenia wpisu z CEIDG, a także ogłoszenie o przekształceniu spółki w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Skutki przekształcenia działalności jednoosobowej w spółkę akcyjną

Podstawowym skutkiem przekształcenia jest oczywiście zmiana formy prowadzonej działalności gospodarczej – z firmy jednoosobowej na spółkę kapitałową prawa handlowego.

Sukcesja praw i obowiązków przekłada się również na ciągłość odpowiedzialności przedsiębiorcy, stosownie do art. 584¹³ k.s.h. . Przez trzy lata, licząc od dnia przekształcenia odpowiada on solidarnie ze spółkę powstałą w wyniku przekształcenia za zobowiązania powstałe przed dniem przekształcenia.

Z dniem przekształcenia, przedsiębiorca staje się jedynym akcjonariuszem w spółce akcyjnej. Musi także prowadzić księgi rachunkowe zgodnie z ustawą o rachunkowości.

Przekształcenie firmy jednoosobowej a spory sądowe

Co ciekawe, przy przekształceniu przedsiębiorcy w jednoosobową spółkę akcyjną nie mamy do czynienia z sukcesją generalną. Potwierdził to Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 29 stycznia 2016 roku, sygn. II CZ 94/15.

Konsekwencją takiej interpretacji jest między innymi to, że w przypadku sporu sądowego z udziałem przedsiębiorcy, spółka kapitałowa nie wchodzi z mocy prawa na jego miejsce. Przekształcenie nie ma wpływu na bieg sprawy, choć nowy podmiot może wejść na miejsce przedsiębiorcy za zgodą strony przeciwnej.

Przekształcenie firmy a umowy z kontrahentami i zatrudnianie pracowników

Jeżeli chodzi o kontynuację umów cywilno-prawnych, art. 584² k.s.h. nie pozostawia wątpliwości, że przekształcona spółka kapitałowa staje się stroną kontraktu w miejsce przedsiębiorcy. Nie ma więc potrzeby rozwiązywania umów i nawiązywania współprac na nowo. Niestety, w przypadku umów o pracę, doktryna nie wypracowała jednolitego poglądu.

Jeden z nich zakłada, że przejście pracowników następuje z mocy samego prawa i nie jest konieczne podjęcie dodatkowych działań przez przekształconą spółkę (np. zawiadomienie o przekształceniu).

Stanowisko przeciwne odwołuje się do art. 23¹ k.p., który przewiduje m.in. prawo pracowników do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia za siedmiodniowym uprzedzeniem oraz obowiązek pracodawcy zaproponowania nowych warunków zatrudnienia osobom zatrudnionym na innej podstawie (np. umowy cywilno-prawnej).

Część przedstawicieli doktryny wskazuje na zasadność zastosowania obu norm, tj. art. 584² k.s.h. (jako podstawowego trybu) oraz art. 23¹ k.p. (pomocniczo). Tak daleko idąca ostrożność procesowa pozwoli zabezpieczyć interesy pracodawcy przed ewentualnymi sporami pracowniczymi, w których osoby zatrudnione mogłyby powołać się na niezastosowanie przez pracodawcę art. 23¹ k.p.