Wynagrodzenie za świadczenia niepieniężne w spółce z o.o. a ZUS

Ustawa kodeks spółek handlowych w art. 176 k.s.h. umożliwia zobowiązanie wspólnika do powtarzających się świadczeń na rzecz spółki z o.o. Stosowne postanowienie musi znaleźć się w umowie spółki (nie może np. wynikać z uchwały zgromadzenia wspólników), określając jednocześnie rodzaj i zakres świadczeń niepieniężnych. Jeżeli takiego obowiązku nie wprowadzono do umowy na etapie jej tworzenia, trzeba zmienić akt założycielski spółki.

Konstrukcja z art. 176 k.s.h. jest dla wspólników korzystna o tyle, że wynagrodzenie jest należnie niezależnie od wyników finansowych spółki (nawet w przypadku straty). Same świadczenia muszą mieć charakter niepieniężny. W praktyce może być to np.:

• obsługa prawna,

• usługi transportowe,

• świadczenie doradztwa biznesowego,

• okresowe wsparcie kampanii marketingowych.

Nowa linia orzecznicza sądów administracyjnych dotycząca świadczeń niepieniężnych w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością okazuje się zupełnie odmienna – i znacznie mniej korzystna – dla podmiotów gospodarczych, niż dotychczasowe stanowisko.

Na wstępie warto zwrócić uwagę, że konstrukcja z art. 176 k.s.h. zaczęła być kwestionowana przez organ rentowy. W piśmie z dnia 12 lipca 2024 r. DI/100000/43/635/2024 Centrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wskazała, że w sytuacji, kiedy wspólnik świadczy na rzecz spółki świadczenie niepieniężne charakterystyczne dla umowy cywilnoprawnej (np. umowy zlecenia), w rzeczywistości tworzy mechanizm niezgodny z ratio legis art. 176 k.s.h., de facto służący unikaniu oskładkowania świadczenia.

Z kolei Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia w decyzji nr 197/2022 BP z dnia 27 września 2023 r. zakwestionował powtarzalność świadczeń (zarzucając stałość i niezmienność) polegających na:

• kontroli procesu obsługi klientów,

• kontroli gospodarki magazynowej,

• spotkaniach z pracownikami w celu określenia harmonogramu prac,

• analizie pozapracowych potrzeb pracowników,

• aktualizacji baz danych dostawców i kontrahentów,

• nadzorowaniu prawidłowości dokumentacji w zakresie ubezpieczeń grupowych pracowników.

Charakter świadczeń niepieniężnych

Warto zwrócić uwagę na wyrok NSA z dnia 27 sierpnia 2024 r., sygn. II GSK 500/24 wydany w odpowiedzi na kasację złożoną przez Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. W rozstrzygnięciu skład orzekający wskazał, że czynności wspólników mogą przybrać dowolną postać (dawanie, czynienie, nieczynienie lub znoszenie), muszą mieć jednak charakter powtarzalny (periodyczny). Takie działania polegają na stałym dawaniu przez czas trwania stosunku prawnego, w określonych regularnych odstępach, pewnej ilości świadczeń.

Świadczenie wspólnika musi mieć charakter powtarzalny, ale nie ciągły lub stały. W przeciwnym razie zastosowanie znajdzie art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym tytułem do ubezpieczeń społecznych jest wykonywanie pracy na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia (vide: wyrok NSA z dnia 18 stycznia 2024 r., sygn. II GSK 677/23). Przykłady świadczeń niepieniężnych spółki koszt uzyskania przychodu ze stosunku pracy i kapitału zakładowego dotyczą zobowiązanie wspólnika.

Poznaj nasze doświadczenie z zakresu praktyki korporacyjnej: https://rpms.pl/prawo-spolek-przeksztalcenia-fuzje-i-przejecia/

Na czym powinny polegać świadczenia niepieniężne na rzecz spółki?

Dodatkowo, oprócz powtarzalności świadczenia, czynności realizowane przez wspólnika nie mogą pokrywać się z zakresem czynności wykonywanych w ramach pełnienia funkcji przez wspólników w spółce oraz z zakresem czynności faktycznych podejmowanych w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania spółki. Jeżeli w ramach realizacji zobowiązania z art. 176 k.s.h. wspólnik będzie realizował czynności, które i tak są niezbędne, aby spółka mogła prawidłowo funkcjonować, taka konstrukcja nie mieści się w dyspozycji klauzuli umownej, a staje się świadczeniem o charakterze stałym lub ciągłym.

Potrzebujesz pomocy w sporze z organem rentowym? Zajrzyj na: https://rpms.pl/sprawy-sporne-i-postepowanie-sadowe/

Kiedy świadczenie niepieniężne z art. 176 k.s.h. może być uznane za sztuczne?

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (sygn. III SA/Wa 652/24) zwrócił też uwagę na kwestię „sztuczności” świadczeń niepieniężnych. Wskazano w nim, że relacja między wspólnikami a spółką powinna być uznana za sztuczną, jeżeli osoby zobowiązane do świadczeń niepieniężnych w rzeczywistości pełnią funkcję zbliżoną do pracowników lub zleceniobiorców, a skorzystanie z konstrukcji 176 k.s.h. sprowadza się do wygenerowania korzyści podatkowej.

Biorąc pod uwagę funkcjonujące w obrocie interpretacje przepisów ubezpieczeniowych dokonywane przez NFZ trudno o wskazanie idealnego rozwiązania. W praktyce bowiem to, czy spółka wskaże w umowie, że dana czynność jest realizowana raz w tygodniu, przynajmniej raz w miesiącu, a konkretne dni tygodnia, czy nawet według zapotrzebowania spółki, nie oznacza, że treść postanowienia, a w ślad za nim brak obowiązku ubezpieczeniowego, nie zostaną zakwestionowane. NFZ oraz ZUS kierują się w swoich decyzjach argumentacją, że u podstaw art. 176 k.s.h. praktycznie zawsze leży dorozumiana umowa zlecenia, która powinna być oskładkowana.

Główny problem w obecnym rozumieniu art. 176 k.s.h. leży więc w dwóch kwestiach – jak często dane świadczenie powinno być wykonywane i na czym może ono polegać. Wynagrodzenie wspólnika dla powtarzających się świadczeń niepieniężnych i objęcia obowiązkiem ubezpieczeń na podstawie umowy spółki czy sprawozdanie finansowe na świadczenia niepieniężne wspólnika spółki do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych dla stawek przyjętych na osoby świadczeń niepieniężnych w umowie spółki powtarzających płatnikiem podatku dochodowego i objęcia obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i odpowiadać wartości rynkowej gdy wykazuje zysku z tytułu powtarzających w formie aktu notarialnego przewyższać cen 176 kodeksu spółek handlowych i wspólnicy spółek kapitałowych i kosztów uzyskania przychodów i świadczenia niepieniężne należy zysku spółki.

Masz pytania lub potrzebujesz pomocy?
Zadzwoń do nas: +48 61 307 09 91
lub napisz na adres: kancelaria@rpms.pl.

Kancelaria Prawna RPMS świadczy kompleksową pomoc na rzecz przedsiębiorców w zakresie podatków. Sprawdź, co możemy dla Ciebie zrobić:

• Przeanalizujemy umowę spółki z o.o. z uwzględnieniem najnowszych linii orzeczniczych,
• Zidentyfikujemy potencjalne ryzyka gospodarcze,
• Znajdziemy alternatywne rozwiązania przynoszące bezpieczny zysk