Przekształcenie spółki kapitałowej

Przekształcenie spółki kapitałowej a jej charakterystyka

Działalność osób prawnych opiera się przede wszystkim na substracie majątkowym. Oznacza to, że skład osobowy może być łatwo zmieniany, a spółkę zawsze będą reprezentowały organy (typu Zarząd), ale nie określone osoby.

Choć w praktyce spotyka się jednoosobowe spółki kapitałowe (co jest także ich unikalną cechą, ponieważ nie ma jednoosobowych spółek osobowych), zazwyczaj osoby prawne wybierane są do szeroko zakrojonych przedsięwzięć, gdzie szansa dużego i szybkiego zysku jest spora (podobnie jak ryzyko poniesienia straty), a w realizacji całej inwestycji bierze udział wiele osób.

Spółki kapitałowe mogą być utworzone do realizacji każdego celu gospodarczego. Dobrze sprawdzają się, jako sklepy internetowe, czy przedsiębiorstwa IT.

Osoby prawne dysponują zdolnością prawną, jak i osobowością prawną. We własnym imieniu nabywają prawa (w tym nieruchomości) i zaciągają zobowiązania. Mogą też zatrudniać pracowników czy ubiegać się o formy zewnętrznego finansowania.

W spółkach kapitałowych wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki, a różnicowanie sytuacji poszczególnych partycypantów poprzez uprzywilejowanie udziałów lub akcji jest łatwiejsze oraz związane z danym udziałem lub akcją, nie zaś osobą. Odpowiedzialność za długi poniesie spółka. Wierzyciel zaś subsydiarnie będzie mógł dochodzić spełnienia przez członków zarządu wymagalnego świadczenia na drodze działań zmierzających do egzekucji.

Oczywiście jako osoba prawna, spółka z o.o. czy akcyjna dysponuje zdolnością sądową i procesową, może więc być stroną w sporze. W praktyce na sali sądowej będzie jednak reprezentowana przez członków zarządu, legitymowanych do działania na zewnątrz w imieniu podmiotu.

Zmiana formy prawnej spółki kapitałowej składa się z kilku, zasadniczych etapów. Należą do nich:

• sporządzenie planu przekształcenia spółki wraz z załącznikami oraz opinią biegłego rewidenta,
• powzięcie uchwały o przekształceniu spółki,
• powołanie organów spółki przekształconej albo określenia wspólników prowadzących sprawy tej spółki i reprezentujących ją,
• zawarcia umowy albo podpisania statutu spółki przekształconej,
• dokonania w rejestrze wpisu spółki przekształconej i wykreślenia spółki przekształcanej.

Warto pamiętać, że z dniem 1 marca 2020 r. uległy zmianie przypadki, w których konieczne jest zaopiniowanie przez biegłego rewidenta planu przekształcenia w zakresie poprawności i rzetelności. Obecnie, procedura występuje znacznie rzadziej, co przyspiesza i zmniejsza koszty większości przekształceń.

Badanie planu przekształcenia należy uwzględnić w przypadku przekształcenia jakiejkolwiek spółki w spółkę akcyjną, przekształcenia jednoosobowej działalności w spółkę kapitałową albo zmiany spółki jawnej lub cywilnej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.

Jeżeli zarząd nie jest pewien, czy w danym przypadku kontrola biegłego rewidenta jest wymagana, warto zasięgnąć porady wykwalifikowanego prawnika, który dokona wykładni obowiązujących przepisów.

W przypadku kiedy opinia rewidenta jest niezbędna, sąd rejestrowy powołuje go na wniosek zarządu spółki przekształcanej. Rewident typowany jest imiennie, a osoba prawna pokrywa wszystkie, związane z tym koszty. Warunkiem dopuszczalności zmiany formy organizacyjnej jest wydanie opinii pozytywnej.

Przekształcenie spółki kapitałowej a plan przekształcenia – co warto o nim wiedzieć?

Za sporządzenie planu przekształcenia odpowiedzialny jest zarząd spółki przekształcanej. Należy przy tym zachować formę pisemną, chyba że przekształceniu ulega jednoosobowa spółka kapitałowa. W tym drugim przypadku ustawodawca przewidział formę aktu notarialnego. Zgodnie z art. 558 § 1 k.s.h. plan przekształcenia powinien zawierać szereg informacji. Wśród nich można wymienić:

• wartość bilansową majątku spółki przekształcanej na dzień poprzedzający przedłożenie wspólnikom planu przekształcenia,
• określenie wartości godziwej udziałów lub akcji wspólników dla przekształceń spółek kapitałowych w osobowe.

Jako załączniki, do planu przekształcenia powinny zostać przedłożone:

• uchwała w sprawie przekształcenia,
• umowa albo statut spółki przekształconej,
• wycena majątku spółki przekształcanej w przypadku wyboru jako formy docelowej spółki akcyjnej,
• sprawozdanie finansowe sporządzone do celów przekształcenia.

Etap zawiadomienia wspólników i podjęcie uchwały o przekształceniu

Po sporządzeniu planu spółka ma obowiązek zawiadomienia wspólników dwukrotnie o planowanej dacie przekształcenia. Do zawiadomienia dołącza się najważniejsze informacje wskazane w opinii biegłego, projekt umowy lub statutu oraz wskazuje się termin i miejsce, gdzie będzie możliwe zapoznanie się z pełną wersją dokumentacji.

Kolejnym etapem jest powzięcie uchwały o przekształceniu, która powinna zostać umieszczona w protokole, dla którego zachowano formę aktu notarialnego. Jakie elementy powinna zawierać uchwała o przekształceniu?

Przede wszystkim powinno być to:

• określenie docelowego typu spółki,
• wskazanie kapitału zakładowego,
• zakres praw przyznanych osobiście wspólnikom spółki przekształcanej (jeżeli takie przywileje zostały przyznane),
• imiona i nazwiska członków zarządu spółki kapitałowej albo wspólników, którym przyznano prawo do reprezentowania spółki,
• zgodę na brzmienie umowy albo statutu.

Co istotne, podjęcie uchwały od 1 marca 2020 roku zastępuje zawarcie umowy lub podpisanie statutu spółki. W ten sposób cała procedura została uproszczona względem obowiązującej poprzednio regulacji.

Nowelizacja przepisów doprowadziła do wykreślenia m.in. art. 565 k.s.h., który dawał wspólnikom spółek kapitałowych możliwość “wycofania się” z przekształconej spółki. Obecnie, zgodnie z brzmieniem art. 553 § 3 k.s.h., wspólnicy spółki przekształcanej stają się z dniem przekształcenia wspólnikami spółki przekształconej. Możliwość żądania odkupu akcji lub udziałów została zachowana jedynie dla transformacji spółki kapitałowej w osobową.

Ostatnim krokiem jest złożenie wniosku o wpis spółki do rejestru KRS. Dokonują tego członkowie zarządu lub wspólnicy mający prawo reprezentacji spółki przekształconej.