Struktura fundacji rodzinnej – Czy fundator może być prezesem zarządu?

Fundacja rodzinna i jej skład

W skład fundacji rodzinnej wchodzą następujące organy:

1. Zarząd,
   
2. Rada Nadzorcza, powoływana fakultatywnie albo obligatoryjnie,
   
3. Zgromadzenie Beneficjentów.
   

Rola fundatora w fundacji rodzinnej – czy fundator może być prezesem zarządu?

Zgodnie z przepisami, fundatorem może być tylko osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych. Fundator powołuje fundację w drodze aktu założycielskiego – aktu notarialnego albo na mocy testamentu. W pierwszym przypadku istnieje możliwość założenia organizacji przez więcej niż jednego fundatora.

Rolę, jaką pełni fundator w fundacji rodzinnej określa on sam, umieszczając swoje obowiązki i prawa w treści statutu. Tak więc fundator może kierować do swoje opinie lub zalecenia do organów fundacji. Należy zwrócić uwagę na to, że prawa i obowiązki fundatora są niezbywalne. Jednak fundator jest uprawniony do delegowania swoich obowiązków osobie trzeciej. To rozwiązanie jest szczególnie przydatne, w momencie, w którym fundator nie może wykonywać swoich zadań.

Fundator wnosi do fundacji mienie na pokrycie funduszu założycielskiego – nie niższej niż 100 000 zł i dokonuje spisu mienia. Fundator jest także zobowiązany do dokonania zgłoszenia fundacji rodzinnej do odpowiedniego rejestru – chyba że fundacja została ustanowiona w testamencie. Przepisy prawa zobowiązują także fundatora do ustanowienia statusu.

W stosunku do organów fundacji rodzinnej, o ile statut nie stanowi inaczej, obowiązki fundatora kształtują się następująco:

• powoływanie i odwoływanie członków zarządu i rady nadzorczej fundacji rodzinnej,
  
• powoływanie kręgu beneficjentów.

Po śmierci fundatora jego obowiązki przejmuje rada nadzorcza oraz zgromadzenie beneficjentów.

Zobacz również: Fundacja rodzinna – Czym jest i jak funkcjonuje fundacja rodzinna?

Czy fundator może być prezesem zarządu?

Rola fundatora i sprawowane przez niego funkcje jest zależna od jego indywidualnej decyzji. Rozumie się przez to możliwość objęcia przez fundatora stanowiska beneficjenta, czy członka zarządu, także w funkcji prezesa. Swoboda decyzji wspomaga realizację celów przez fundację rodzinną.

Zarząd – jego rola i podstawy działania

Zarząd jest organem obligatoryjnie powoływanym przez fundatora. Rola Zarządu polega na prowadzeniu spraw fundacji oraz reprezentowanie jej na zewnątrz.

Do pozostałych zadań Zarządu należy:

1. realizacja celów fundacji rodzinnej, dla których została ona ustanowiona,
   
2. podejmowanie czynności związanych z zapewnieniem płynności finansowej i wypłacalności fundacji rodzinnej;
   
3. tworzenie, prowadzenie i aktualizowanie listy beneficjentów zgodnie z ustawą oraz statutem,
   
4. informowanie beneficjenta o przysługującym mu świadczeniu,
   
5. spełnianie świadczenia przysługującego beneficjentowi.

Skład Zarządu może być jedno lub wieloosobowy. Członkami mogą być wyłącznie osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, a także niekarane za przestępstwa wskazane w ustawie. Członkowie zarządu co do zasady nie otrzymują wynagrodzenia z tytułu wykonywanej przez nich funkcji. Jednak przysługuje im zwrot kosztów poniesionych w związku z piastowaną funkcją.

Warto nadmienić, że Zarząd ma uprawnienie do wytoczenia przeciwko fundacji powództwa o uchylenie lub stwierdzenie nieważności uchwały sprzecznej ze statutem, celem fundacji rodzinnej lub ustawą.

Zobacz również: Fundacja rodzinna a dziedziczenie i prawo do zachowku

Rada Nadzorcza – jakie ma kompetencje?

Rada Nadzorcza jest organem kontrolnym. Jest powoływana przez fundatora fakultatywnie – a w przypadku, gdy liczba beneficjentów przekracza 25, powołanie rady nadzorczej jest obowiązkowe.

Podstawowym obowiązkiem Rady Nadzorczej jest sprawowanie kontroli nad działalnością Zarządu w zakresie legalności i przestrzegania postanowień statutu. Rada Nadzorcza, podobnie jak Zarząd, może być organem jedno lub wieloosobowym.

Zgromadzenie Beneficjentów

Zgromadzenie Beneficjentów złożone jest z beneficjentów, którym fundator na mocy statutu przyznał uprawnienie do uczestnictwa w nim. Tak więć nie każdy beneficjent musi być członkiem zgromadzenia.

Do podstawowych funkcji Zgromadzenia Beneficjentów należy podejmowanie uchwał w sprawach mających na celu zapewnienie ciągłości funkcjonowania fundacji rodzinnej. Do przykładowych spraw, w których wymaga się podjęcia uchwały, należą:

1. powoływanie i odwoływanie członków Zarządu w przypadku śmierci fundatora i braku Rady Nadzorczej.
   
2. powoływanie i odwoływanie członków Rady Nadzorczej w przypadku śmierci fundatora,
   
3. rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania finansowego fundacji rodzinnej za poprzedni rok obrotowy;
   
4. udzielenie absolutorium członkom organów fundacji rodzinnej z wykonania przez nich obowiązków;
   
5. podział lub pokrycie wyniku finansowego netto;
   
6. wybór firmy audytorskiej, w przypadku badania sprawozdania finansowego.

Uchwały mogą być podejmowane na posiedzeniach, w trybie pisemnego głosowania oraz przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Co do zasady uchwały zapadają bezwzględną większością głosów, a każdemu członkowi przysługuje jeden głos. Głosowania są jawne, ale istnieje możliwość zarządzenia tajnego głosowania – na żądanie członka organu. Ustawa przewiduje także niejawność głosowania w sprawach osobowych – m.in. odwołania członków organów, pociągnięcia ich do odpowiedzialności.

Zobacz również: Fundacja rodzinna a obowiązki RODO

Zmiany w strukturze fundacji rodzinnej

Przepisy ustawy o fundacji rodzinnej nie przewidują procedury zmiany statutu. Należy założyć, że każdorazowa zmiana jest uzależniona od woli fundatora i postanowień statutu.

Warto uregulować w statucie kwestie zmiany w strukturze po śmierci fundatora – a mianowicie wskazać organ, który przejmuje obowiązki fundatora w zakresie powoływania organów. Z uwagi na swobodę kształtowania postanowień statutu, można uzależnić jego zmianę od określonej ilości głosów.

Pytania i odpowiedzi

Zaufali nam