Obowiązki organizatora turystyki, agenta i PUNPUT — którym podmiotem jesteś?

Jakie rodzaje podmiotów wyróżnia usługa o imprezach turystycznych?

Ustawa o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych w art. 4 pkt 7 wprowadza pojęcie przedsiębiorcy turystycznego. To najszersze ze wszystkich pojęć, jakimi posługują się krajowe przepisy, ponieważ obejmuje ono aż 4 kategorie podmiotów:

• organizatora turystyki,

• agenta turystycznego,

• przedsiębiorcę ułatwiającego nabywanie powiązanych usług turystycznych,

• dostawcę usług turystycznych, będącego przedsiębiorcą w rozumieniu art. 43 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny¹ albo prowadzącego działalność odpłatną.

Za co odpowiada organizator turystyki i jak nim zostać?

Organizator turystyki to przedsiębiorca turystyczny, który tworzy i sprzedaje lub oferuje do sprzedaży imprezy turystyczne, bezpośrednio lub za pośrednictwem innego przedsiębiorcy turystycznego lub razem z innym przedsiębiorcą turystycznym, lub też przedsiębiorcę turystycznego, który przekazuje dane podróżnego innemu przedsiębiorcy turystycznemu.

Zadaniem organizatora jest tworzenie i sprzedaż kompleksowych usług turystycznych, które dostarcza on bezpośrednio swoim klientom na podstawie zawartych umów. Działa on bezpośrednio, oferując tzw. imprezy turystyczne, czyli powiązanie przynajmniej dwóch różnych rodzajów usług turystycznych na potrzeby tej samej podróży lub wakacji na warunkach, o których mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o imprezach turystycznych.

Aby zostać organizatorem turystyki w pierwszej kolejności należy złożyć wniosek o wpis do rejestru organizatorów turystyki i przedsiębiorców ułatwiających nabywanie powiązanych usług turystycznych. We wnioski należy podać planowany rodzaj działalności: organizowanie imprez turystycznych lub ułatwianie nabywania powiązanych usług turystycznych oraz zakres terytorialny działalności planowanej działalności. Dodatkowo organizator turystyki musi pamiętać o wniesieniu zabezpieczenia finansowego zarówno na rzecz bankowej gwarancji ubezpieczeniowej, jak i na rzecz podróżnych. Do wniosku o wpis do rejestru należy załączyć jeden z następujących dokumentów:

• umowa gwarancji bankowej

• umowa gwarancji ubezpieczeniowej

• umowa ubezpieczenia na rzecz podróżnych

• umowa o turystyczny rachunek powierniczy.

Na uprzywilejowanej pozycji znajdują się przedsiębiorcy, którzy organizują turystykę wyłącznie na terytorium Polski, a wszelkie wpłaty od klientów przyjmują na rachunek powierniczy. W takiej sytuacji posiadanie innych form zabezpieczenia nie jest wymagane.

Jeżeli wniosek został wypełniony prawidłowo, marszałek województwa wpisuje wnioskodawcę do rejestru organizatorów turystyki i przedsiębiorców ułatwiających nabywanie powiązanych usług turystycznych. Stosowna informacja zostanie opublikowana w Centralnej Ewidencji Organizatorów Turystyki i Przedsiębiorców Ułatwiających Nabywanie Powiązanych Usług Turystycznych. To rejestr prowadzony przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, który zawiera informacje przede wszystkim o:

• zakresie terytorialnym wykonywanej działalności,

• formie zabezpieczenia finansowego oraz podmiocie, który go udziela,

• terminach i wysokości przedpłat, jakie przedsiębiorca turystyczny przyjmuje od podróżnych,

• wykreśleniu przedsiębiorcy z rejestru lub wszczęciu postępowania w tej sprawie,

• zakazie wykonywania działalności objętej wpisem.

Możliwe jest rozpoczęcie działalności jako przedsiębiorca turystyczny, jeżeli w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku marszałek województwa nie dokona wpisu lub nie wezwie wnioskodawcy do uzupełnienia wniosku. Rozstrzygnięcie sprawy niezgodnie z wnioskiem przedsiębiorcy uprawnia go do złożenia odwołania od decyzji administracyjnej marszałka województwa do Ministra Sportu i Turystyki.

Jakie są obowiązki organizatora turystyki?

Wykonywanie działalności gospodarczej jako organizator turystyki pociąga za sobą wiele obowiązków. Przede wszystkim przedsiębiorca musi składać marszałkowi województwa oryginały lub uwierzytelnione kopie kolejnych umów gwarancji bankowej, ubezpieczeniowej lub ubezpieczenia na rzecz podróżnych. Taki dokument powinien być złożony nie później niż 14 dni przed końcem obowiązywania poprzedniej umowy. Nie ma przy tym znaczenia, czy ubezpieczenie zostanie wykupione w tym samym zakładzie ubezpieczeniowym tak długo, jak polisa spełnia parametry wymagane przepisami i została zachowana ciągłość ochrony.

Kolejnym obowiązkiem jest prowadzenie wykazu zawartych umów o udział w imprezie turystycznej oraz umów zawartych przez podróżnego z przedsiębiorcą ułatwiającym nabywanie powiązanych usług turystycznych. Taki rejestr powinien być prowadzony w formie trwałej, np. w wewnętrznej bazie danych który w razie potrzeby można przedstawić do kontroli.

Organizator turystyki co miesiąc musi także składać deklarację o wysokości składki do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego (UFG) i wpłacać składkę na konto Turystycznego Funduszu Gwarancyjnego (TFG). W ten sposób podmiot zapewnia bezpieczeństwo podróżnych korzystających z jego usług. Deklaracje powinny określać:

• wyliczenie wysokości należnej składki na rzecz TFG,

• liczbę i rodzaj zawartych w danym miesiącu umów z podróżnymi

• liczbę podróżnych, z którymi zawarto umowy w danym miesiącu

• informacje o posiadanych zabezpieczeniach finansowych oraz o podmiotach, które ich udzieliły

• informację o liczbie podróżnych, za których została wpłacona składka na rzecz TFG.

Dokument deklaracji składa się papierowo lub elektronicznie za pomocą portalu e-Deklaracje również wtedy, gdy w danym miesiącu nie zawarto żadnej umowy lub dana umowa nie wymaga zapłacenia składki (np. całe wynagrodzenie jest przyjmowane po imprezie turystycznej). Deklaracja powinna być złożona do 21. Dnia miesiąca po miesiącu za który jest należna (np. deklarację za czerwiec przedsiębiorca składa do 21. Lipca). Wysokość składki wynosi od 0 zł do 15 zł od zawartej umowy i zależy m.in od charakteru wykonywanej działalności turystycznej, rodzaju usługi i miejsca realizacji imprezy turystycznej.

Organizator turystyki jest także zobligowany do składania wniosku do Turystycznego Funduszu Pomocowego o wypłatę na rzecz podróżnego środków pieniężnych wpłaconych na rzecz organizatora turystyki na poczet imprezy turystycznej, od której podróżny odstąpił w związku z wystąpieniem epidemii wirusa SARS-CoV-2. Obecnie ten obowiązek ma daleko mniejsze znaczenie, niż w okresie pandemii.

Wreszcie organizator turystyczny realizuje względem podróżnych obowiązki informacyjne, o których mowa w rozdziale 6 ustawy o imprezach turystycznych. Podstawą jest standardowy formularz informacyjny, którego treść została wskazana w załączniku I do ustawy. Wymienia od m.in podstawowe prawa podróżnego, możliwość przeniesienia imprezy turystycznej na inną osobę oraz zmianę ceny usługi.

Dodatkowo zgodnie z art. 40 ustawy o imprezach turystycznych przed związaniem podróżnego umową należy przekazać mu informacje dotyczące m.in:

• głównych właściwości usługi turystycznej,

• kwoty lub procentowego udziału przedpłaty w cenie imprezy turystycznej i termin jej wniesienia oraz termin zapłaty całej ceny, a także sposób dokonania zapłaty oraz wskazanie, jeśli wpłata jest przyjmowana na turystyczny rachunek powierniczy,

• ceny imprezy turystycznej łącznie z podatkami oraz w razie potrzeby z wszelkimi dodatkowymi opłatami i innymi kosztami,

• minimalnej liczby osób wymaganych, aby impreza turystyczna się odbyła,

• terminu powiadomienia podróżnego na piśmie o ewentualnym odwołaniu imprezy turystycznej z powodu niewystarczającej liczby zgłoszeń, jeśli jej realizacja jest uzależniona od liczby zgłoszeń,

• informacji o prawie do rozwiązania przez podróżnego umowy o udział w imprezie turystycznej w każdym momencie przed rozpoczęciem imprezy turystycznej za stosowną opłatą oraz jej wysokości,

• ogólnej informacji o obowiązujących przepisach paszportowych, wizowych i sanitarnych oraz o wymaganiach zdrowotnych dotyczących udziału w imprezie turystycznej,

• nazwy handlowej i adresu organizatora turystyki lub agenta turystycznego, a także ich numery telefonów lub adresy poczty elektronicznej,

• informacji o ubezpieczeniach obowiązkowych lub dobrowolnym ubezpieczeniu na pokrycie kosztów rozwiązania przez podróżnego umowy o udział w imprezie turystycznej lub kosztów świadczenia pomocy, w tym kosztów powrotu do kraju w razie wypadku, choroby lub śmierci.

Jeżeli impreza turystyczna jest organizowana za granicą, organizator turystyki musi dodatkowo zawrzeć na rzecz podróżnych umowy NNW i zwrotu kosztów leczenia.

Aby mieć pewność, że firma realizuje wszystkie obowiązki nałożone przepisami prawa, warto zlecić badanie compliance, a także opracowanie niezbędnej dokumentacji kancelarii prawnej.

Na czym polega działalność agenta turystycznego?

Agentem turystycznym jest przedsiębiorca turystyczny inny, niż organizator turystyki, który na podstawie umowy agencyjnej sprzedaje lub oferuje do sprzedaży imprezy turystyczne utworzone przez organizatora turystyki. Agent pełni rolę pośrednika między organizatorem turystyki, działając na podstawie umów zawartych z organizatorami turystyki, w imieniu organizatora. Z faktu pośrednictwa wynika brak odpowiedzialności względem podróżnego z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania usługi turystycznej przez organizatora.

Obowiązki agentów turystycznych zostały wymienione w art. 7 ust. 4 ustawy o imprezach turystycznych i obejmują:

• wykonywanie działalności wyłącznie na rzecz organizatorów turystyki wpisanych do rejestru lub posiadających siedzibę na terytorium UE albo jednego z wymienionych państw,

• wskazywanie w sposób jednoznaczny w umowie z podróżnym organizatora turystyki, którego reprezentują,

• działanie na podstawie ważnej umowy agencyjnej,

• realizowanie wobec podróżnych standardowego obowiązku informacyjnego.

Agent turystyczny nie musi być wpisany do rejestru organizatorów turystyki i przedsiębiorców ułatwiających nabywanie powiązanych usług turystycznych.

Co robi i jakie obowiązki ma PUNPUT?

Zgodnie z przepisami ustawy o imprezach turystycznych przedsiębiorca ułatwiający nabywanie powiązanych usług turystycznych jest podmiotem, który partycypuje przy zakupie niestanowiących imprezy turystycznej połączenia co najmniej dwóch różnych rodzajów usług turystycznych nabytych na potrzeby tej samej podróży lub wakacji, objętych odrębnymi umowami z dostawcami poszczególnych usług turystycznych.

W praktyce chodzi o podmioty, które oferują nabywanie np. rezerwacji hoteli, wycieczek lub wynajem autobusów na podstawie umów zawartych z różnymi przedsiębiorcami. Poszczególne usługi są nabywane w ramach jednej podróży i tego samego punktu sprzedaży. W taki sposób działają np. podmioty rezerwacyjne online, które pozwalają na rezerwację noclegów i wyposażenie samochodu.

Aby można mówić o ułatwianiu nabywanie powiązanych usług turystycznych, należy łącznie spełnić następujące warunki:

O ułatwianiu nabywania usług turystycznych można mówić, jeżeli:

• sprzedawane usługi są usługami turystycznymi dotyczącymi tej samej podróży lub wakacji;

• usługi kupowane przez podróżnego są objęte odrębnymi umowami (umowy o stałą współpracę z przewoźnikiem lub siecią hoteli nie spełniają tego warunku);

• wszystkie usługi zostały nabyte w ramach jednej wizyty lub kontaktu z jednym punktem sprzedaży (np. za pośrednictwem strony internetowej);

• każda z usług została wybrana i opłacona oddzielnie (lub do ich sprzedaży doszło w sposób ukierunkowany od innego przedsiębiorcy turystycznego w czasie 24 godzin od zatwierdzenia pierwszej usługi).

Podobnie jak w przypadku organizatora turystyki, działalność PUNPUT ma charakter regulowany, co oznacza, że przed rozpoczęciem jej wykonywania niezbędne jest uzyskanie wpisu do rejestru prowadzonego przez marszałka województwa. Dodatkowo PUNPUT muszą pamiętać o:

• prowadzeniu rejestru umów dotyczących usług turystycznych,

• zawieraniu umów ubezpieczeń,

• odprowadzaniu składek TFG i TFP,

• realizacji obowiązku informacyjnego względem podróżnych.

Organizator turystyki a PUNPUT – jak rozróżnić te podmioty?

Ustalenie, czy w danym przypadku przedsiębiorca zalicza się do grupy touroperatorów, czy PUNPUT, nie zawsze będzie proste. Warto przyjrzeć się dwóm przypadkom:

1. Jeśli przedsiębiorca sprzedaje usługę turystyczną, w ramach tej samej podróży lub wakacji, ale zawiera stałe umowy o współpracę ze świadczeniodawcami, wówczas jest organizatorem turystyki,

2. Jeśli wszystkie powyższe warunki są spełnione, ale umowy ze świadczeniodawcami mają charakter jednorazowy, a usługi zostały wybrane i opłacone oddzielnie, przedsiębiorca będzie PUNPUT-em.

Czym skutkuje niedochowanie obowiązków przedsiębiorcy turystycznego?

W przypadku rażącego naruszenia obowiązków przedsiębiorca turystyczny musi liczyć się z surowymi sankcjami. W art. 31 ustawy o imprezach turystycznych wskazano na najpoważniejsze uchybienia, w tym:

• oferowanie usług turystycznych bez umowy gwarancji lub ubezpieczenia,

• uchylanie się od składania deklaracji lub opłat składek,

• nieprzedłożenie marszałkowi województwa aktualnej polisy,

• wykonywanie działalności turystycznej bez wpisu do właściwego rejestru,

• przyjmowanie od podróżnych wpłat z pominięciem rachunku powierniczego.

Naruszenie ustawowych obowiązków wiąże się z ryzykiem kary finansowej wysokości kilkudziesięciu tysięcy złotych, a w przypadku osób pełniących w spółce prowadzącej działalność turystyczną, z karą pozbawienia wolności.

Obowiązki przedsiębiorcy turystycznego – jak możemy Ci pomóc?

Kancelaria Prawna RPMS oferuje kompleksowe wsparcie prawne wszystkim przedsiębiorcom działającym w sektorze usług turystycznych. Nasi prawnicy:

• przeanalizują, którym podmiotem jesteś w rozumieniu ustawy o imprezach turystycznych,

• przygotują niezbędną dokumentację,

• regularnie przeprowadzą badanie compliance prowadzonej działalności gospodarczej,

• pomogą opracować wewnętrzne procesy na potrzeby ustawy.

Pytania i odpowiedzi

Zaufali nam