|
10 czerwca 2025 | Ostatnio zmodyfikowano 23 lipca, 2025 o 09:16 | Czas na przeczytanie: 10 minut
Pozostałe Artykuły
W jakich formach można prowadzić działalność w Polsce?
Każdy przedsiębiorca planujący rozpoczęcie działalności gospodarczej w Polsce musi na początku swojej biznesowej drogi zdecydować, jaką formę prawną wybierze. Przepisy przewidują kilka form prowadzenia działalności gospodarczej, a każda z nich ma swoje zalety i ograniczenia. Do najczęściej wybieranych opcji należą:
Jednoosobowa działalność gospodarcza (JDG) – najprostsza i najczęściej wybierana forma, przeznaczona dla osób, które chcą samodzielnie prowadzić działalność i uniknąć skomplikowanych procedur.
Spółka cywilna – forma współpracy kilku przedsiębiorców prowadzących JDG, oparta na umowie cywilnoprawnej. Nie ma odrębnej osobowości prawnej, z tego względu może powodować wiele wyzwań na gruncie praktycznym.
Spółki kapitałowe – to spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna oraz prosta spółka akcyjna. Są bardziej sformalizowane, ale zapewniają większe bezpieczeństwo majątkowe wspólników.
Spółki osobowe – obejmują spółkę jawną, partnerską, komandytową oraz komandytowo-akcyjną. Każda z nich charakteryzuje się różnym stopniem odpowiedzialności wspólników oraz zasadami zarządzania.
Wybór odpowiedniej formy zależy od wielu czynników, takich jak skala działalności, potrzeba pozyskania kapitału czy preferencje dotyczące zarządzania firmą. Jedno jest jednak pewne, późniejsza zmiana formy prowadzenia działalności może być czasochłonna i kosztowna, zatem warto dokonać przemyślanego wyboru na samym początku. Zwłaszcza w przypadku spółek, gdzie oprócz zasad ogólnych związanych z prowadzeniem działalności, przedsiębiorcy muszą także posiadać znajomość przepisów kodeksu spółek handlowych.
JDG – wady i zalety
Statystyki pokazują, że JDG jest to najpopularniejsza forma prowadzenia działalności wśród przedsiębiorców. Według danych na IV kwartał 20241 roku, aktywnych było ponad 2,6 mln podmiotów zarejestrowanych w tej formie.
Jednoosobowa działalność gospodarcza cieszy się dużą popularnością głównie ze względu na swoją prostotę i niski koszt założenia. Rejestracja w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) jest szybka i bezpłatna, a przedsiębiorca może rozpocząć działalność niemal natychmiast po dokonaniu zgłoszenia. Dużą zaletą JDG jest również możliwość korzystania z uproszczonych form księgowości oraz elastyczność w zarządzaniu – właściciel samodzielnie podejmuje wszystkie decyzje biznesowe. W niektórych sytuacjach możliwe jest także obniżenie kosztów składek na ubezpieczenie, np. poprzez “ulgę na start” czy tzw. mały zus
Mimo licznych zalet, prowadzenie JDG wiąże się także z pewnymi ryzykami. Przedsiębiorca odpowiada za zobowiązania firmy całym swoim majątkiem, co oznacza, że w przypadku problemów finansowych może dojść do zajęcia jego środków prywatnych. Dodatkowo, istotne obciążenie finansowe może stanowić obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne niezależnie od osiąganych dochodów. Warto również zauważyć, że jednoosobowa działalność może mieć ograniczone możliwości pozyskania kapitału na rozwój. Nie ma bowiem możliwości sprzedaży udziałów w działalności jednoosobowej.
Z tego względu, jeżeli oczekujesz dużej swobody w zakresie dysponowania środkami przedsiębiorstwa i niskich kosztów np. księgowości czy opodatkowania, JDG może być dobrym wyborem. Z drugiej strony jednak, musisz mieć świadomość, że wszelkie zobowiązania z JDG są również Twoimi zobowiązaniami jako osoby fizycznej, z tego względu nie ma przeszkód, żeby ewentualni wierzyciele prowadzili egzekucję z twojego majątku prywatnego.
Prowadzenie działalności w formie spółki – którą wybrać?
W przypadku osób, które planują prowadzenie biznesu razem ze wspólnikiem lub chcą uniknąć ryzyka związanego z pełną odpowiedzialnością majątkową, bardziej odpowiednią opcją może być spółka. Zgodnie z kodeksem spółek handlowych, przedsiębiorcy mogą wybierać pomiędzy spółkami osobowymi (np. spółka jawna, komandytowa, komandytowo-akcyjna czy partnerska) a spółkami kapitałowymi (spółka z o.o., akcyjna, prosta spółka akcyjna). Każda z nich ma swoje specyficzne cechy i przeznaczenie.
Spółka z o.o.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością to jedna z najczęściej wybieranych form działalności w Polsce. Jej kluczową zaletą jest ograniczenie odpowiedzialności, zarówno wspólników (którzy w praktyce ryzykują tylko wniesionym wkładem), jak również zarządu. Członek zarządu może pod pewnymi warunkami zwolnić się od odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Ponadto, spółka z o.o. pozwala także na pozyskiwanie inwestorów i budowanie bardziej stabilnej struktury organizacyjnej (np. w kontekście dziedziczenia).
Prowadzenie działalności w tej formie wiąże się jednak z pewnymi formalnościami. Jednym z nich jest prowadzenie pełnej księgowości, co może utrudniać bieżące operowanie środkami spółki. Ponadto, zyski spółki mogą podlegać podwójnemu opodatkowaniu – najpierw na poziomie spółki (CIT), a następnie w momencie wypłaty dywidendy dla wspólników.
Spółka jawna
Spółka jawna to propozycja dla przedsiębiorców, którzy chcą prowadzić biznes we współpracy z innymi osobami, ale bez konieczności tworzenia bardziej skomplikowanych struktur prawnych. Charakteryzuje się dużą swobodą w zakresie zarządzania i nie wymaga wniesienia kapitału zakładowego.
Istotnym ograniczeniem tej formy działalności jest pełna odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki. Oznacza to, że w przypadku długów firmy każdy z nich odpowiada całym swoim majątkiem, podobnie jak w jednoosobowej działalności gospodarczej. Jest to czynnik, który warto wziąć pod uwagę przed podjęciem decyzji o wyborze tej formy.
Pozostałe rodzaje spółek
Poza spółką z o.o. i jawną, istnieją również inne formy działalności gospodarczej, takie jak spółka partnerska, komandytowa czy komandytowo-akcyjna. Każda z nich ma swoje specyficzne zastosowanie. Spółka komandytowa pozwala na rozróżnienie ról wspólników – niektórzy mogą odpowiadać za zobowiązania tylko do określonej kwoty, podczas gdy inni ponoszą pełną odpowiedzialność. Z kolei spółka komandytowo-akcyjna jest często wybierana przez większe przedsiębiorstwa, które chcą pozyskać kapitał od inwestorów. Nasza praktyka pokazuje, że kluczem do sukcesu (rozumianego jako wybór najbardziej optymalnej formy prowadzenia działalności) jest w tym zakresie dokładne planowanie, ze wsparciem wyspecjalizowanej kancelarii prawnej.
JDG, sp. z o.o. a spółka jawna- jakie koszty musisz ponieść?
Istotnym aspektem są wszystkie tzw. obciążenia publicznoprawne, które musisz ponieść prowadząc działalność gospodarczą. Do obciążeń tych zalicza się np. opodatkowanie czy oskładkowanie danej formy prawnej prowadzenia biznesu.
W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej, jesteś zobowiązany do zapłaty:
podatku PIT wg. wybranego sposobu opodatkowania. Do wyboru masz opodatkowanie na zasadach ogólnych (12%/32%), podatek liniowy lub ryczałt.
składki zdrowotnej (9%), liczonej od dochodu. Warto wskazać, że stawka ta ma zastosowanie do podatnika, który jest opodatkowany wg. zasad ogólnych. Stawka jest obliczana inaczje w przypadku podatku liniowego (4,9%) lub ryczałtu (9% od podstawy wymiaru).
składki ZUS społeczne. Standardowo wynosi ona 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za pracę (tzw. duży ZUS), ale jeżeli Twoja działalność kwalifikuje, możesz w tym zakresie skorzystać z ulg w tym zakresie.
W przypadku spółki z o.o., jesteś zobowiązany do zapłaty:
Podatku CIT (19 lub 9%), który spółka musi zapłacić od uzyskanego dochodu. Możesz rozważyć zastosowanie np. estońskiego CIT
składka zdrowotna (9%), którą musisz ponieść, jeżeli masz spółkę jednoosobową, lub uzyskujesz środki tytułem sprawowania funkcji w zarządzie.
Dodatkowo, gdy jesteś w spółce zatrudniony np. w oparciu o umowę o pracę- spółka musi opłacić Twoje składki ZUS
Jeżeli wypłacasz ze spółki środki (np. tytułem dywidendy lub powołania), środki te dodatkowo musisz opodatkować podatkiem PIT (19%)
W przypadku spółki osobowej, którą np. jest spółka jawna, będziesz musiał liczyć się natomiast z następującymi obciążeniami:
Spółka jawna, której wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne co do zasady nie jest płatnikiem podatku CIT, aczkolwiek wspólnicy są płatnikami PIT, który powinni rozliczać w oparciu o mechanizmy podobne do JDG
Wspólnik spółki jawnej jest zobowiązany do regulowania składki zdrowotnej
Wspólnik spółki jawnej powinien zgłosić się do ZUS, podobnie jak przedsiębiorca prowadzący JDG.
Podsumowując, przy działalności jednoosobowej początkujący przedsiębiorca może skorzystać z kilku preferencji ułatwiających start działalności. Wynika to z możliwości skorzystania np.. z ulgi na start czy preferencyjnego ZUS. Trzeba jednak pamiętać, że po pewnym czasie przedsiębiorca będzie zobowiązany do płacenia tzw. pełnego ZUS czy składki zdrowotnej. Z drugiej strony, spółka z o.o. stworzona z profesjonalnym wsparciem kancelarii prawnej może być równie atrakcyjną i nawet bezpieczniejszą formą prowadzenia działalności. Jeżeli chodzi o spółkę jawną, to przy ograniczonych możliwościach obniżania obciążeń publicznoprawnych, jej główną zaletą zdaje się fakt, że spółka nie jest płatnikiem żadnych obciążeń publicznoprawnych- obowiązek ten w całości spoczywa na wspólnikach spółki jawnej,
Podsumowanie: JDG czy spółka – co wybrać prowadząc działalność gospodarczą?
Wybór między JDG a spółką zależy przede wszystkim od indywidualnych potrzeb przedsiębiorcy i planów dotyczących rozwoju biznesu. Osoby, które dopiero zaczynają swoją przygodę z prowadzeniem firmy i nie chcą ponosić wysokich kosztów administracyjnych, mogą zdecydować się na jednoosobową działalność gospodarczą. Jest to rozwiązanie elastyczne i łatwe w zarządzaniu, choć wiąże się z osobistą odpowiedzialnością za zobowiązania.
Z kolei przedsiębiorcy, którzy planują rozwój firmy, współpracę z inwestorami lub minimalizację ryzyka finansowego, powinni rozważyć założenie spółki, w szczególności spółki z o.o. Ostateczna decyzja powinna uwzględniać specyfikę działalności, potrzeby kapitałowe oraz poziom akceptowanego ryzyka. Warto również skonsultować się z prawnikiem lub doradcą podatkowym, aby upewnić się, że wybrana forma działalności najlepiej odpowiada celom biznesowym.
Pytania i odpowiedzi
To zależy od specyfiki działalności. JDG jest prostsza i tańsza w prowadzeniu, ale niesie ze sobą większe ryzyko osobiste. Spółka zapewnia większą ochronę majątku, ale wiąże się z większymi formalnościami.
Minimalny kapitał zakładowy to 5 000 zł, ale przedsiębiorca powinien uwzględnić do tego koszty rejestracji w KRS, które są zależne od trybu rejestracji (s24 lub tradycyjnie). W tym drugim przypadku należy także uwzględnić koszty notarialne. Istotnym kosztem do uwzględnienia jest również koszt bieżącej obsługi księgowej.
Tak, JDG można przekształcić w spółkę, choć wymaga to spełnienia określonych procedur formalnych, określonych w kodeksie spółek handlowych. O przekształceniu JDG w sp. z o.o. piszemy m.in. w tekście: przekształcenie JDG w sp. z o.o. krok po kroku.
Zaufali nam
