Lex Kamilek a obowiązki w zakresie ochrony małoletnich w branży hotelarskiej i turystycznej

Na pierwszy rzut oka, stosownie do brzmienia art. 22b ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich¹, obowiązek wdrożenia Standardów Ochrony Małoletnich spoczywa na dwóch grupach podmiotów, tj.:

• organach zarządzających jednostką oświaty oraz inną placówką oświatową, opiekuńczą, wychowawczą, resocjalizacyjną, religijną, artystyczną, medyczną, rekreacyjną, sportową lub związaną z rozwijaniem zainteresowań, do której uczęszczają albo w której przebywają lub mogą przebywać małoletni;

• organizatorach działalności oświatowej, opiekuńczej, wychowawczej, resocjalizacyjnej, religijnej, artystycznej, medycznej, rekreacyjnej, sportowej lub związanej z rozwijaniem zainteresowań przez małoletnich.

Aby w pełni dostrzec zakres podmiotowy ustawy, trzeba też zwrócić uwagę na art. 22c ust. 3 wspomnianej ustawy, który stanowi, że obowiązek wprowadzenia standardów mają także podmioty:

• świadczące usługi hotelarskie lub turystyczne;

• prowadzące inne miejsca zakwaterowania zbiorowego,

w zakresie niezbędnym do zapewnienia ochrony małoletnich.

W praktyce Nowe Standardy muszą więc stosować m.in. hotele, pensjonaty, obiekty agroturystyczne, bursy uczniowskie oraz inne podobne obiekty. Nie ma przy tym znaczenia skala prowadzonej działalności hotelarskiej ani jej standard, ponieważ nowe przepisy dotyczą nawet małych obiektów noclegowych. Jedynie w przypadku, kiedy obiekt jest przeznaczony wyłącznie do obsługi osób dorosłych i z założenia małoletni nie mogą się w nim meldować, można przyjąć, że nowe regulacje nie znajdą zastosowania.

Przede wszystkim obiekt powinien zadbać o wprowadzenie Standardów Ochrony Małoletnich. To dokument, który jest łatwo dostępny dla wszystkich gości odwiedzających obiekt i reguluje zwłaszcza następujące kwestie:

• zasady zapewniające bezpieczne relacje między personelem podmiotu a małoletnim;

• zasady i procedury identyfikacji małoletniego przebywającego w obiekcie hotelarskim i jego relacji w stosunku do osoby dorosłej, z którą przebywa w tym obiekcie;

• zasady i procedury reagowania w przypadku uzasadnionego przypuszczenia, że dobro małoletniego znajdującego się na terenie obiektu hotelarskiego lub korzystającego z usług turystycznych jest zagrożone;

• procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego oraz zawiadamianie sądu opiekuńczego;

• zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu podmiotu do stosowania standardów, zasady przygotowania tego personelu do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności.

Zakres Standardów w przypadku obiektów hotelarskich jest węższy niż w przypadku placówek edukacyjnych, ale niestety ustawodawca udziela w zakresie ich brzmienia jedynie ogólnych wskazówek, ograniczając się do stwierdzenia, że powinno się dopasować Standardy do charakteru i rodzaju prowadzonych usług. Co warto zawrzeć w poszczególnych punktach dokumentu?

Relacje między personelem obiektu a małoletnimi

Przede wszystkim właściciel obiektu powinien zadbać o zweryfikowanie, czy osoby zatrudnione w działalności hotelarskiej nie były w przeszłości karane za przestępstwa przeciwko dzieciom. W praktyce takie działania mogą polegać na żądaniu od osoby zatrudnionej zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego (lub innego równoważnego rejestru w przypadku nawiązywania współpracy z obcokrajowcami) oraz Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym.

W sytuacji, kiedy podmiot outsourcuje część świadczonych usług, zlecając ich wykonanie podmiotowi zewnętrznemu, np. ochronę, usługi sprzątające czy usługi animatorskie, hotel powinien zażądać, aby ten podmiot zebrał oświadczenia od swoich pracowników. Zakres zbieranych oświadczeń powinien dotyczyć wszystkich państw, w których kandydat do pracy zamieszkiwał w ciągu ostatnich 20 lat, a jeżeli jest to niemożliwe, osoba ubiegająca się o zatrudnienie powinna przedstawić stosowne oświadczenie. Weryfikacja bezpieczeństwa obejmuje zarówno osoby ubiegające się o zatrudnienie, jak i te, które świadczą swoje obowiązki w dniu wejścia w życie Standardów niezależnie od formy zatrudnienia.

W Standardach należy wyliczyć zachowania uznane za niedopuszczalne. Do takich można zaliczyć:

• nawiązywanie z dzieckiem kontaktu fizycznego w zakresie nieuzasadnionym wykonywaniem obowiązków;

• inicjowanie relacji z dzieckiem poza pracą;

• używanie względem dziecka jakiejkolwiek formy przemocy fizycznej lub psychicznej;

• zwracanie się do dzieci przy użyciu sformułowań niemoralnych lub zawierających podteksty seksualne;

• fotografowanie lub nagrywanie wizerunku dziecka bez zgody tego dziecka oraz jego opiekuna, chyba że stanowi ono część większej całości, np. podczas grupowej wycieczki;

• opuszczanie z dzieckiem miejsca prowadzenia zajęć, jeżeli nie jest to uzasadnione.

Personel powinien zostać pouczony, aby dziecku udzielać wsparcia i pomocy, m.in. w zakresie poszukiwania pomocy, traktować wszystkie dzieci w sposób równy, sprawiedliwy i nienaruszający ich dóbr osobistych.

Zasady identyfikacji małoletniego

Zgodnie z przepisami personel hotelu powinien identyfikować każdego gościa hotelowego – zarówno osoby dorosłe, jak i towarzyszące im dzieci. W celu uniknięcia kłopotliwych sytuacji warto obowiązki te scedować na pracowników recepcji, na inne zaś osoby zatrudnione, jedynie w wyjątkowych przypadkach. Jak może wyglądać taka identyfikacja tożsamości?

• Weryfikacja dokumentu potwierdzającego tożsamość danej osoby (np. legitymacja szkolna, dowód osobisty, paszport, aplikacja mObywatel) oraz wprowadzenie danych do systemu informatycznego hotelu;

• w przypadku braku dokumentów potwierdzających tożsamość niezbędne może być przeprowadzenie rozmowy z dzieckiem i opiekunem według ustalonego wcześniej schematu.

Jeżeli tożsamości i powiązania między osobami nie da się ustalić, pracownik hotelu powinien zawiadomić kierownika placówki, który podejmuje decyzję o zawiadomieniu Policji. Obsługa hotelu powinna również zawiadomić przełożonego, jeżeli w jego ocenie relacja między dzieckiem a opiekunek jest wątpliwa lub okoliczności wskazują na ryzyko wyrządzenia krzywdy małoletniemu. Do takich sytuacji można zaliczyć np.:

• gość hotelowy nie zna danych dziecka lub myli je;

• dziecko nie zna celu podróży lub podaje sprzeczne odpowiedzi;

• gość hotelowy odmawia podania danych osobowych;

• dziecko wyraźnie niepokoi się w towarzystwie opiekuna;

• gość hotelowy zachowuje się w sposób podejrzany, np. analizuje układ kamer;

• opłata za pokój dokonywana jest codziennie gotówką lub kartą prepaid.

Warto pamiętać, aby listę takich sytuacji dopasować do specyfiki danej placówki. Zwłaszcza w dużych hotelach o rozbudowanej infrastrukturze należy ułożyć odrębną listę zastrzeżeń dla hotelu, strefy basenowej, lobby czy też dla obsługi room service.

Procedura reagowania w przypadku podejrzenia krzywdy dziecka

Jeżeli pracownik hotelu podejrzewa, że dziecko przebywające w obiekcie jest krzywdzone, należy niezwłocznie zawiadomić Policję. Zgłoszenia dokonuje osoba wytypowana do dokonywania zgłoszeń, ewentualnie kierownik placówki. Jeżeli nie ma takiej możliwości, zawiadomienie powinna przekazać osoba, która dostrzegła naruszenie, zawiadamiając o nic niezwłocznie przełożonego.

Należy zadbać, aby materiał zarejestrowany w hotelu w związku ze zdarzeniem (przede wszystkim – monitoring, ale też dane z zamków elektronicznych) zostały niezwłocznie przekazane organom ścigania).

Kto powinien zajmować się szkoleniem personelu hotelu?

Osoby zobowiązane do stosowania Standardów powinny być przeszkolone przez wykwalifikowanych specjalistów. Muszą być to osoby nie tylko doskonale znające nowe przepisy, ale także posiadające umiejętności miękkie pozwalające na radzenie sobie w sytuacjach kryzysowych. W praktyce takie zadanie można powierzyć psychologom, pedagogom, mediatorom, ale również kancelarii prawnej. Potwierdzenie przeprowadzenia szkolenia powinno być odnotowane i przechowywane.

Niezależnie od powyższych obowiązków należy pamiętać o konieczności aktualizacji Standardów nie rzadziej niż raz na dwa lata. Dokument powinien być aktualizowany z uwzględnieniem zmieniających się przepisów, ale także uwag zebranych w związku ze stosowaniem Standardów. Dokument należy przygotować w dwóch wersjach – pełnej oraz uproszczonej, która będzie zrozumiała przez dziecko.

Kancelaria Prawna RPMS oferuje kompleksowe wsparcie z zakresu wdrożenia nowych przepisów. Nasi specjaliści zajmą się przygotowaniem niezbędnej dokumentacji oraz jej aktualizacją. Pomożemy zaprojektować wewnętrzne procesy pozwalające na realizację ustawowych obowiązków oraz zajmiemy się szkoleniem personelu w zakresie ich stosowania.