Czy można legalnie sprzedawać przez TikTok, Instagram i Facebook? Przegląd regulacji prawnych

Kiedy sprzedaż przez social media staje się działalnością gospodarczą?

Zgodnie z art. 3 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, działalność gospodarcza to zarobkowa aktywność prowadzona we własnym imieniu, w sposób zorganizowany i ciągły. Oznacza to, że sprzedaż prowadzona w mediach społecznościowych – nawet z poziomu prywatnego konta – może wymagać rejestracji działalności, jeśli spełnia te kryteria.

Przykładami działań przemawiających za uznaniem sprzedaży za działalność gospodarczą mogą być: regularne publikowanie ofert, prowadzenie konta wyłącznie w celach handlowych, korzystanie z reklam, czy posiadanie własnej identyfikacji wizualnej.

Z kolei sprzedaż okazjonalna (np. wyprzedaż rzeczy osobistych bez cech zarobkowości i powtarzalności) nie wymaga rejestracji. Należy jednak pamiętać, że nawet sprzedaż używanych rzeczy może zostać uznana za działalność gospodarczą, jeśli odbywa się często i zorganizowanie.

Alternatywą dla początkujących sprzedawców jest działalność nierejestrowana (art. 5 ust. 1 Prawa przedsiębiorców). Można z niej skorzystać, jeśli:

1. przychód z działalności nie przekracza 75% minimalnego wynagrodzenia,

2. w ostatnich 60 miesiącach nie prowadzono działalności gospodarczej.

Po przekroczeniu limitu należy zarejestrować działalność w CEIDG w ciągu 7 dni. Brak rejestracji może skutkować karą grzywny (art. 60^¹ § 1 Kodeksu wykroczeń) i koniecznością uregulowania m.in. zaległych podatków.

Niezależnie od formy, każdy dochód ze sprzedaży powinien zostać wykazany w PIT. Przy większej skali lub przy przekroczeniu limitu sprzedaży (np. dla VAT – 200 000 zł rocznie), pojawiają się dodatkowe obowiązki podatkowe i ewidencyjne.

Obowiązki informacyjne sprzedawcy – o czym trzeba poinformować klienta?

Sprzedawca prowadzący sprzedaż w mediach społecznościowych, który zawiera umowy z konsumentami na odległość, podlega przepisom ustawy z 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta. Zgodnie z art. 12 ust. 1, przed zawarciem umowy należy przekazać konsumentowi m.in.:

1. dane identyfikacyjne (firma, adres, e-mail, telefon),

2. cechy produktu, cenę, koszty dostawy, sposób płatności i dostawy,

3. informacje o prawie do odstąpienia, reklamacji i zwrocie.

Art. 17 ustawy o prawach konsumenta wprowadza dodatkowy obowiązek – przed złożeniem zamówienia klient musi wyraźnie otrzymać podsumowanie kluczowych warunków umowy oraz informację o obowiązku zapłaty (np. „zamówienie z obowiązkiem zapłaty”). W kontekście social mediów realizacja tych obowiązków powinna nastąpić przed finalizacją transakcji – np. w wiadomości przez Messenger, e-mailu lub poprzez dostępny link do regulaminu.

Prawo odstąpienia od umowy przysługuje konsumentowi przez 14 dni od otrzymania towaru. Sprzedawca powinien poinformować o sposobie skorzystania z tego prawa oraz wskazać adres do zwrotu. Brak informacji skutkuje przedłużeniem terminu odstąpienia do 12 miesięcy (art. 29 ust. 1 ustawy o prawach konsumenta). W celu spełnienia obowiązków informacyjnych, dobrą praktykę stanowi posiadanie regulaminu sprzedaży. Taki regulamin powinien zawierać m.in. dane sprzedawcy, opis procedury zakupu, zwrotów i reklamacji oraz informacje o przetwarzaniu danych osobowych.

Warto rozróżnić sprzedaż B2C (przedsiębiorca–konsument), w której obowiązują powyższe przepisy, od sprzedaży C2C (między osobami prywatnymi), gdzie ustawa o prawach konsumenta nie ma zastosowania. W przypadku sprzedaży prywatnej nie obowiązują ani przepisy o odstąpieniu, ani obowiązki informacyjne.

Czy trzeba mieć sklep internetowy lub stronę WWW?

W polskim systemie prawnym nie ma obowiązku posiadania sklepu internetowego ani własnej strony WWW, aby legalnie prowadzić sprzedaż towarów lub usług online. Działalność sprzedażowa prowadzona wyłącznie przez media społecznościowe – takie jak Facebook, Instagram czy TikTok – może być w pełni zgodna z prawem, o ile spełnione są obowiązki wynikające z:

1. ustawy z 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta,

2. ustawy z 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną.

Zgodnie z ustawą o prawach konsumenta, media społecznościowe są traktowane jako środek porozumiewania się na odległość, a więc każdy zakup dokonany przez wiadomość prywatną, komentarz lub formularz kontaktowy jest umową zawartą na odległość.

W związku z tym sprzedawca ma obowiązek:

1. poinformować konsumenta o wszystkich wymaganych elementach umowy,

2. potwierdzić warunki transakcji na trwałym nośniku, np. w wiadomości e-mail lub załączniku PDF.

Podsumowując: prowadzenie sprzedaży przez media społecznościowe jest legalne i nie wymaga własnej strony internetowej, pod warunkiem, że spełnione są wszystkie konieczne obowiązki.

RODO i ochrona danych w sprzedaży przez social media

Sprzedawcy przyjmujący zamówienia przez media społecznościowe są administratorami danych osobowych w rozumieniu art. 4 pkt 1 RODO. Oznacza to obowiązek przestrzegania przepisów, w tym realizacji obowiązku informacyjnego.

1. Obowiązek informacyjny – już przy zbieraniu danych (np. przez Messenger) klient powinien otrzymać informację o:

– administratorze danych,

– celu i podstawie przetwarzania,

– okresie przechowywania,

– prawach osoby, której dane dotyczą,

– odbiorcach danych (np. firmy kurierskie).

Najprostszym rozwiązaniem jest przygotowanie klauzuli informacyjnej RODO lub polityki prywatności i przesłanie jej klientowi (np. w wiadomości lub jako załącznik PDF).

2. Zakres i czas przechowywania danych – dane należy przetwarzać zgodnie z zasadą minimalizacji i nie dłużej niż to konieczne, np. przez okres wynikający z przepisów podatkowych.

3. Umowy powierzenia – jeśli sprzedawca korzysta z usług zewnętrznych (np. system fakturowania, e-mail marketing, operatorzy płatności), musi zawrzeć z nimi umowę powierzenia danych.

4. Bezpieczeństwo danych – komunikatory (Messenger, DM) nie zapewniają pełnej poufności. W tym zakresie wiadomość e-mail może okazać się bezpieczniejszą formą przekazywania danych.

Podsumowując: sprzedaż w mediach społecznościowych nie zwalnia z obowiązków RODO. Sprzedawca powinien zapewnić legalność, przejrzystość i bezpieczeństwo przetwarzania danych – nawet jeśli nie prowadzi własnego sklepu internetowego.

Sprzedaż przez social media a podatki i rachunkowość

Sprzedaż prowadzona przez media społecznościowe – jeśli spełnia cechy z art. 3 ustawy – Prawo przedsiębiorców (tj. ciągłość, zorganizowanie, zarobkowość) – traktowana jest jako działalność gospodarcza i podlega opodatkowaniu.

Jeśli sprzedaż prowadzona jest w ramach działalności nierejestrowanej (art. 5 Prawa przedsiębiorców), a miesięczny przychód nie przekracza 75% minimalnego wynagrodzenia, nie trzeba rejestrować firmy ani płacić ZUS. Dochód należy jednak wykazać w rocznym PIT (jako działalność nierejestrowana lub inne źródła na podstawie ustawy o PIT).

Po przekroczeniu limitu lub wystąpieniu przesłanek działalności gospodarczej, obowiązuje rejestracja w CEIDG w ciągu 7 dni.

Ryzyka i konsekwencje nielegalnej sprzedaży

Prowadzenie sprzedaży przez media społecznościowe bez wymaganej rejestracji działalności gospodarczej może skutkować grzywną (art. 60^¹ § 1 Kodeksu wykroczeń), a także sankcjami podatkowymi – w tym naliczeniem zaległości i odsetek – jeśli działalność miała charakter zorganizowany i ciągły.

Równocześnie brak realizacji obowiązków informacyjnych, polityki zwrotów czy reklamacji może zostać uznany za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów. Na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, Prezes UOKiK może w takiej sytuacji nałożyć na przedsiębiorcę karę do 10% jego rocznego obrotu.

Sprzedawca ponosi również odpowiedzialność cywilną wobec konsumenta – m.in. z tytułu rękojmi, niewykonania umowy czy naruszenia prawa do odstąpienia. Nawet jeśli sprzedaż odbywa się z konta prywatnego, nie zwalnia to z odpowiedzialności, jeśli działalność ma faktycznie zarobkowy charakter.

Podsumowanie – jak sprzedawać legalnie przez social media?

Sprzedaż przez social media to wygodne i dostępne narzędzie dotarcia do klienta, ale jednocześnie wymaga przestrzegania licznych obowiązków prawnych. Jeżeli planujesz sprzedaż ciągłą, nastawioną na zysk i organizowaną w sposób powtarzalny – warto zarejestrować działalność.

Minimalny standard legalności obejmuje:

1. przygotowanie regulaminu sprzedaży,

2. spełnienie obowiązków informacyjnych wobec konsumenta,

3. sformułowanie polityki prywatności i klauzuli RODO,

4. zapewnienie trwałego nośnika do potwierdzenia umowy,

5. monitorowanie limitów przychodów i obowiązku rejestracji,

6. prowadzenie ewidencji (choćby uproszczonej) dla celów podatkowych.

Pytania i odpowiedzi

Zaufali nam