Przyspieszone postępowanie układowe – czym się charakteryzuje i jakie są różnice względem innych rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych?

Przyspieszone postępowanie układowe jest inicjowane poprzez złożenie wniosku. Jego treść została określona w art. 227 ustawy prawo restrukturyzacyjne i obejmuje:

• dane pozwalające na identyfikację dłużnika (imię, nazwisko, adres zamieszkania albo nazwa i siedziba, numer PESEL albo KRS);
• numer NIP, jeżeli dłużnik go posiada;
• propozycje układowe wraz ze wstępnym planem restrukturyzacyjnym;
• wskazanie miejsc, w których znajduje się majątek dłużnika wraz z aktualnym wykazem i szacunkową wyceną jego składników;
• bilans sporządzony przez dłużnika dla celów postępowania;
• wykaz wierzycieli;
• wskazanie sumy wierzytelności, w tym wierzytelności spornych;
• informację, czy dłużnik podlega prawu polskiemu lub prawu innego państwa członkowskiego oraz, czy w ciągu ostatnich 2 lat obroty dłużnika nie przekroczyły określonego w ustawie pułapu.

Sąd opiniuje wniosek na posiedzeniu niejawnym wyłącznie na podstawie załączonych do wniosku dokumentów i wydaje rozstrzygnięcie w ciągu tygodnia. Do wniosku o wszczęcie postępowania dłużnik musi również załączyć dowód uiszczenia zaliczki na poczet wydatków związanych z realizacją czynności restrukturyzacyjnych. Nieuzupełnienie braków w tym zakresie skutkuje zwrotem wniosku.

Uwzględnienie wniosku skutkuje wydaniem postanowienia o otwarciu przyspieszonego postępowania układowego. W przypadku odmowy dłużnik ma prawo do złożenia zażalenia na postanowienie.

Plan restrukturyzacji wraz z listą wierzytelności zwykłych i spornych jest składany w terminie 2 tygodni sędziemu komisarzowi przez nadzorcę sądowego. Niezwłocznie po złożeniu dokumentów zwoływane jest zgromadzenie wierzycieli w celu oddania głosów. Wierzyciele sporni, którzy chcą uczestniczyć w zgromadzeniu, muszą uprawdopodobnić (nie udowodnić) istnienie wierzytelności.

Po zatwierdzeniu spisu wierzytelności wyznaczana jest rozprawa w celu wykonania układu. Wykonanie kontroluje nadzorca, składając co kwartał sprawozdanie do sądu. Wykonanie układu jest zatwierdzane postanowieniem.

Warto zwrócić uwagę, że limit spornych wierzytelności nie jest jedyną różnicą w stosunku do pozostałych postępowań restrukturyzacyjnych. O czym jeszcze należy pamiętać?

• Zgodnie z art. 90 prawa restrukturyzacyjnego zastrzeżenia co do umieszczenia wierzytelności w spisie wierzytelności może zgłosić wyłącznie dłużnik (wierzyciele nie mają takiego prawa) – jeśli jednak suma wierzytelności spornych przekroczy 15%, sąd odmówi zatwierdzenia wniosku. Uproszenie w zakresie spisu powoduje też, że na zgromadzeniu wierzycieli dochodzi nie tylko do głosowania nad układem, ale również zatwierdzenia spisu;
• Dłużnik, składając wniosek o wszczęcie przyspieszonego postępowania układowego musi złożyć wraz z wnioskiem aktualny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników oraz bilans dla celów postępowania, sąd dokonuje analizy wyłącznie dokumentów złożonych przez dłużnika;
• W przyspieszonym postępowaniu układowym nie sporządza się spisu inwentarza;
• Choć dłużnik ma obowiązek uiścić zaliczkę na poczet wydatków w toku postępowania, nie musi on uprawdopodobnić, że dysponuje budżetem na pokrycie kosztów postępowania;
• Z dniem otwarcia przyspieszonego postępowania układowego do czasu jego zakończenia zawieszeniu ulega egzekucja dotycząca wierzytelności objętych układem (dłużnik może też wnosić o uchylenie zajęć rachunków). Ograniczeniu ulegają możliwości wierzycieli w zakresie egzekucji wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo (jedynie w zakresie zabezpieczenia);
• Dłużnik ma możliwość żądać zawieszenia postępowań egzekucyjnych obejmujących wierzytelności nieobjętych z mocy prawa układem na okres 3 miesięcy pod warunkiem, że przedmiot zabezpieczenia jest niezbędny do prowadzenia przedsiębiorstwa.
• Dłużnik nie ma obowiązku spełniania świadczeń wynikających z wierzytelności objętych układem, których obowiązek spłaty powstał przed wszczęciem postępowania.

Charakterystyka przyspieszonego postępowania układowego wskazuje, że ustawodawca przewidział je dla przedsiębiorców, u których sytuacja majątkowa nie budzi większych wątpliwości, a szanse na „uzdrowienie” biznesu są relatywnie wysokie. Założeniem procedury jest zapewnienie płynności poszczególnych czynności i ich skoncentrowanie, nawet kosztem pewnego osłabienia pozycji wierzycieli. Niebagatelne znaczenie dla dłużnika ma jednak fakt, że w razie niepowodzenia przyspieszonego postępowania układowego nadal może on skorzystać z uproszczonego wniosku o ogłoszenie upadłości.

Wady przyspieszonego postępowania układowego

Przyspieszone postępowanie układowe pozwala na maksymalną koncentrację poszczególnych czynności. Wśród wad tego modelu można wymienić przede wszystkim bardzo krótki czas na wypracowanie wspólnego stanowiska między dłużnikiem a wierzycielami oraz brak możliwości skorzystania przez wierzycieli z instytucji sprzeciwu, która pozwalała kwestionować zaniżenie lub pominięcie wierzytelności.

Warto również pamiętać, że wierzyciele zabezpieczeni rzeczowo (np. hipoteką) nadal mogą prowadzić egzekucję względem przedmiotu zabezpieczenia.

Marcin Staniszewski