|
10 lipca 2025 | Ostatnio zmodyfikowano 24 lipca, 2025 o 11:34 | Czas na przeczytanie: 11 minut
Pozostałe Artykuły
Jakie akty prawne regulują prawną sytuację dronów?
Obecnie na poziomie krajowym zagadnienia związane z żeglugą powietrzną, niezależnie od klasy pojazdu i jego rodzaju, reguluje ustawa prawo lotnicze1. Obok ustawy krajowej na terytorium całej Unii Europejskiej funkcjonują trzy rozporządzenia. Mowa o:
-
rozporządzeniu 2019/945 w sprawie bezzałogowych systemów powietrznych oraz operatorów bezzałogowych systemów powietrznych z państw trzecich2,
-
rozporządzeniu 2019/947 w sprawie przepisów i procedur dotyczących eksploatacji bezzałogowych statków powietrznych3,
-
rozporządzeniu 2018/1139 w sprawie wspólnych zasad w dziedzinie lotnictwa cywilnego i utworzenia Agencji Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego4.
Dla zapewnienia bezpieczeństwa obywateli wszystkich państw członkowskich niezbędne stało się skoordynowanie przepisów unijnych i krajowych w zakresie ograniczeń dotyczących bezzałogowych statków powietrznych. Jakie są najważniejsze założenia przepisów dotyczących dronów?
Kim jest operator drona?
Przez operatora drona należy rozumieć osobę fizyczną, prawną lub inną jednostkę organizacyjną, która jest właścicielem bezzałogowego statku powietrznego lub korzysta z niego na innej podstawie prawnej (np. na podstawie umowy najmu). Warto podkreślić, że operator nie zawsze jest jednocześnie pilotem drona – czyli osobą fizyczną, która faktycznie steruje urządzeniem i nadzoruje jego lot.
Operator może pełnić jedynie funkcję zarządzającą, np. jako właściciel urządzenia lub firma zatrudniająca pilotów w ramach prowadzonej działalności. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez drona ponosi przede wszystkim jego pilot, czyli osoba sterująca statkiem powietrznym. Jest to odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, w przeciwieństwie do zderzenia się dwóch dronów, kiedy powstaje odpowiedzialność na zasadzie winy.
Czym jest bezzałogowy statek powietrzny?
Z prawnego punktu widzenia dron to bezzałogowy statek powietrzny. To pojęcie odnosi się do wszystkich kategorii statków powietrznych, które są eksploatowane lub przeznaczone do eksploatacji bez pilota na pokładzie i mogą działać samodzielnie, lub być pilotowane zdalnie. Rozporządzenia 2018/1139 nie stosuje się do tzw. dronów na uwięzi (ang. tethered drone), których MTOM nie jest większy, niż 1 kg bez układu napędowego, jeśli jednocześnie maksymalna długość uwięzi wynosi 50 m przy zastrzeżeniach odnośnie maksymalnej masy i objętości.
Jakie są klasy dronów w kategorii otwartej i szczególnej?
Począwszy od 1 stycznia 2024 roku, każdy dron musi mieć nadaną klasę, aby mógł brać udział w operacjach powietrznych. Drony bez nadanej klasy mogą być używane jedynie w mocno ograniczonym zakresie. Obecnie wyodrębnia się aż 7 klas dronów, przy czym w miarę rozwoju technologii nie jest wykluczone, że powstaną nowe. Jakie wymagania musi spełniać dana maszyna, aby otrzymać konkretny „przydział” w kategorii otwartej?
Klasa 0
Klasa zerowa to najmniej zaawansowane spośród dostępnych maszyn. W ich przypadku maksymalna prędkość pozioma wynosi 19 m/s, a wysokość lotu to nie więcej, niż 120 m. Dodatkowo muszą wyróżniać się lekką i bezpieczną konstrukcją i mogą posiadać wyłącznie elektryczny napęd.
Klasa C1
Bezzałogowe statki powietrzne z klasy C1 mogą ważyć do 900 g. Urządzenie musi być wyposażone w protokół failsafe na wypadek utraty łączności, stroboskop do lotów nocnych, system informowania o niskim poziomie naładowania baterii, czy funkcję świadomości przestrzennej, czyli automatyczne wykrywanie naruszeń przestrzeni powietrznej.
Klasa C2
Klasa C2 to drony o masie do 4 kg. Muszą być wyposażone m.in>. w tryb niskiej prędkości, nie może latać nad ludźmi i musi utrzymywać odległość minimum 30 m od osoby postronnej.
Klasy C3 i C4
Maksymalna waga poniżej 25 kg. Nie mogą zbliżać się na mniej, niż 150 m do obiektów rekreacyjnych, przemysłowych, mieszkaniowych i innych. Klasa C4 nie jest wyposażona w system umożliwiający lot automatyczny.
Klasa C5
Maksymalna waga wynosi mniej, niż 10 kg. Dodatkowe wymagania dla urządzeń z tej klasy obejmują:
-
wyposażenie w tryb awaryjny LAND,
-
tryb niskiej prędkości do 5 m/s,
-
telemetrię informującą o wysokości lub punkcie startu,
-
brak konieczności montowania systemu świadomości przestrzennej.
Klasa C6
Maksymalna masa pojazdu nie może przekroczyć 25 kg, zaś jego długość – 3 m. Maksymalna prędkość względem ziemi to 50 m/s. Muszą umożliwiać prowadzenie operacji BVLOS (ang. Beyond Visual Line of Sight), czyli poza zasięgiem wzroku operatora, np. inspekcję szybów lub budynków. Dodatkowo montuje się w nich geofencing, system programowania toru lotu, telemetrię i przekazywanie danych o jakości połączenia radiowego.
Zdefiniowanie poszczególnych klas dronów ma na celu zwiększenie zasad bezpieczeństwa ruchu lotniczego. Wymagania określają, czy niezbędne jest zachowanie odległości od zabudowań lub ludzi, a także pozwalają na dopasowanie urządzenia do kategorii działania. Zasadniczo można powiedzieć, że drony z klas C0 i C1 są przeznaczone dla amatorów. Klasa C2, C3 to „średnia półka”. Klasy wyższe – C5 i C6 – są przeznaczone dla profesjonalistów i operacje z ich wykorzystaniem kwalifikują się do kategorii szczególnej.
Najnowsza nowelizacja prawa lotniczego z 2025 roku. Co uległo zmianie?
W kontekście przepisów dotyczących bezzałogowych statków powietrznych warto zwrócić uwagę na nowelizację ustawy – Prawo lotnicze z dnia 24 stycznia 2025 r. Jednym z istotnych rozwiązań wprowadzonych nowelizacją jest obowiązek utworzenia rejestru dronów wykorzystywanych przez służby specjalne i formacje mundurowe (art. 44 ww. ustawy). Rejestr ten ma zawierać m.in>. informacje o numerze fabrycznym, typie drona oraz jego masie startowej. Celem wprowadzenia tego rozwiązania jest zapewnienie możliwości szybkiej identyfikacji podmiotu odpowiedzialnego za daną operację dronową.
Kolejny obowiązek, wyrażony w art. 156a nowelizacji prawa lotniczego nakazuje przeprowadzenie oceny ryzyka operacyjnego i uzyskania zezwolenia dla każdej operacji dronowej, która mieści się w kategorii szczególnej (dla dronów z klasy C5 i C6). W przypadku najwyższej kategorii operacji – certyfikowanej – niezbędne jest uzyskanie dodatkowych certyfikatów. Oznacza to, że lot bez dodatkowych formalności jest dopuszczalny wyłącznie dla otwartej kategorii operacji dronowych. W tej kategorii mieści się większość lotów rekreacyjnych i działania komercyjne niskiego ryzyka. Nie wymagają one uprzedniego zezwolenia na lot z Urzędu Stanu Cywilnego, ale:
-
muszą być wykonywane w zasięgu widoczności wzrokowej pilota,
-
dron może latać w odległości nie większej, niż 120 metrów od najbliższego punktu powierzchni ziemi,
-
masa drona nie może przekraczać 25 kg.
Dodatkowo kategoria otwarta dzieli się na trzy podkategorie (A1, A2 i A3, z których każda nakłada osobne ograniczenia dotyczące bezpieczeństwa).
Obok kategorii otwartej wyróżnia się też kategorię szczególną lotów. Ich realizacja wymaga rejestracji operatora oraz złożenie oświadczenia o zgodności operacji ze standardowym scenariuszem, uzyskania specjalnego certyfikatu albo posiadania certyfikatu LUC. Również projektowanie dronów wymaga dobrej znajomości przepisów lotniczych, ponieważ producent powinien zadbać o to, że jego maszyny spełniają kryteria określone dla danej klasy.
Obowiązkowe ubezpieczenie OC
Polski ustawodawca w ramach nowelizacji wprowadził obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku z wykonywanymi operacjami. Obowiązkowe ubezpieczenie OC dotyczy korzystania z dronów o masie od 250 g do 20 kg. Uchybienie obowiązkowi wykupu polisy jest zagrożone karą w wysokości 4 tysięcy złotych. Rozporządzenie określające dokładny zakres ubezpieczenia i jego wysokość powinno pojawić się w obrocie prawnym do listopada 2025 r.
Co grozi za użycie drona wbrew przepisom?
Wejście w życie znowelizowanych przepisów krajowych pozwala też na karanie osób, które wykorzystują bezzałogowe statki powietrzne do prowadzenia operacji powietrznych niezgodnie z przepisami. Wysokość sankcji zależy od typu naruszenia i może wynosić od kilkuset złotych (m.in>. za niepoinformowanie w terminie o zmianie danych zawartych w rejestrze operatorów) do kilkunastu tysięcy złotych w przypadku najpoważniejszy naruszeń (np. wykonywanie operacji z wykorzystaniem systemu bezzałogowego statku powietrznego z naruszeniem art. 14 ust. 7 rozporządzenia nr 2019/947/UE).
Przed zakupem drona warto więc ustalić, do czego ma być on używany, a także jakie obowiązki ciążą na operatorze, aby niepotrzebnie na narażał się on na kary. Badanie compliance pomoże ustalić, czy zakupione urządzenie nadaje się do konkretnych celów. Upewnienie się, że dron podlega certyfikacji, jest bardzo ważne, ponieważ w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie nowelizacji prawa lotniczego Prezes ULC wykreśla z urzędu wszystkie bezzałogowe statki powietrzne, które nie spełniają aktualnych wymagań.
Opłaty za prowadzenie operacji dronowych
Warto pamiętać, że korzystanie z drona to nie tylko wydatek na sprzęt, który potrafi kosztować od kilku do kilkudziesięciu tysięcy złotych. Nowelizacja prawa lotniczego wprowadza dosyć rozbudowany taryfikator opłat, które obejmują m.in>.:
-
opłatę za rozpatrzenie wniosku o uznanie certyfikatu kompetencji pilota BZP to celów operacji międzynarodowych – 1000 zł,
-
rozpatrzenie wniosku i wydanie decyzji w przedmiocie potwierdzenia aktualizacji środków ograniczających ryzyko w odniesieniu do operacji w planowanej lokalizacji – 1500 zł,
-
rozpatrzenie wniosku w przedmiocie certyfikacji LUC – 2500 zł albo 3500 zł,
-
egzaminy do wykonywania operacji w kategorii otwartej A2 albo kategorii szczególnej – odpowiednio 1000 lub 600 zł.
Do tego dochodzą koszty cykliczne związane z bieżącym nadzorem nad operatorami, które mogą wynosić od 400 zł do nawet 5000 zł, a także opłaty za wyznaczanie stref geograficznych pobierane od jednostek samorządu terytorialnego – od kilkudziesięciu do kilkuset złotych za jedną strefę.
Jak możemy Ci pomóc?
Dynamicznie zmieniające się prawo dotyczące bezzałogowych statków powietrznych powoduje, że zarówno użytkownicy, jak i przedsiębiorstwa zajmujące się produkcją tego rodzaju urządzeń często borykają się z dylematami dotyczącymi legalności wykorzystania BSP. Naszym klientom oferujemy:
-
bieżące doradztwo w zakresie legalności operacji dronowych,
-
reprezentację przed Urzędem Lotnictwa Cywilnego,
-
pomoc w sprawach o wyrządzenie szkody przez operatora drona,
-
badanie compliance wykorzystania dronów do określonego typu operacji,
-
pomoc w uzyskiwaniu zezwoleń ULC,
-
wydawanie opinii prawnych,
-
pomoc w certyfikacji CE dronów.
Doświadczony zespół specjalistów Kancelarii RPMS zadba o to, aby operacje dronowe były prowadzone zgodnie z prawem.
Pytania i odpowiedzi
Drony, które mogą być używane przez dzieci poniżej 14 roku życia wyłącznie do zabawy, muszą spełnić wymagania określone w dyrektywie w sprawie bezpieczeństwa zabawek. Oznacza to konieczność zbadania, czy dane urządzenie odpowiada przepisom dyrektywy. Producent, który nie chce umieszczać na swoim statku stosownego oznaczenia CE i uznać go za zabawkę może wprowadzić dolną granicę wieku dla drona – od 14. roku życia. Zasadniczo urządzenia bardziej rozbudowane, które kwalifikują się do wyższej klasy, nie będą mogły zostać uznane wyłącznie za zabawkę.
Ustawa o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej w art. 33a ust. 2 i art. 34 przewiduje taką możliwość, jeżeli po uprzednim bezskutecznym wezwaniu osoby do zachowania się zgodnie z prawem oraz po uprzedzeniu jej o zamiarze użycia środków będzie ona wykorzystywała drona w sposób sprzeczny z przepisami. W takiej sytuacji możliwość domagania się odszkodowania będzie wyłączona.
Tak, ale wymaga to przeprowadzenia analizy ryzyka i złożenia wniosku do Urzędu Lotnictwa Cywilnego wraz z kompletem wymaganych dokumentów. W niektórych strefach geograficznych mogą obowiązywać limity wysokości. W terenie pagórkowatym odległość 120 m jest mierzona od najbliższego punktu terenu.
Zaufali nam
![Agencja pracy tymczasowej – jak bezpiecznie zatrudniać cudzoziemców po zmianach w 2025 roku [praktyczny przewodnik]](https://rpms.pl/wp-content/uploads/2025/10/Agencja-pracy-tymczasowej-jak-bezpiecznie-zatrudniac-cudzoziemcow-po-zmianach-w-2025-roku.jpg)
