Przekształcenie spółki komandytowej w spółkę cywilną

Choć w praktyce spółka cywilna jest najczęściej wybierana przez osoby fizyczne (z uwagi na prostotę i przejrzystość tego rozwiązania, a także elastyczność w zakresie formułowania postanowień umownych), możliwości jest kilka. Stronami w umowie spółki mogą być również spółki kapitałowe oraz spółki osobowe. Skutkiem braku podmiotowości prawnej jest, że w przypadku wszczęcia przeciwko spółce postępowania sądowego lub administracyjnego, status strony zawsze będzie przysługiwał wspólnikom.

Ustawodawca w większości kwestii pozostawił wspólnikom pełną dowolność co do postanowień umownych. Kodeksowe ograniczenia dotyczą jedynie braku możliwości wyłączenia odpowiedzialności wspólników za zobowiązania wobec osób trzecich, co ma służyć ochronie interesu wierzycieli. Ewentualne modyfikacje w tym zakresie wywierają skutek wyłącznie w stosunkach między wspólnikami (np. w przedmiocie regresu, czyli roszczenia zwrotnego).

Spółka cywilna opiera się o dwa filary:

• współpracę wspólników w celu osiągnięcia celu gospodarczego,
• wniesienie wkładów przez poszczególnych wspólników.

Jeżeli chodzi o cel gospodarczy, w przypadku spółki cywilnej jest nim osiągnięcie korzyści majątkowej, do czego z założenia ma służyć prowadzona przez wspólników działalność gospodarcza.

Jeżeli chodzi o wkłady, jest to pojęcie niezwykle szerokie. Najprościej podzielić je na wkłady pieniężne i niepieniężne. Do tej pierwszej grupy zaliczymy sumy pieniężne przekazane spółce w formie gotówkowej lub bezgotówkowej (np. przelew na rachunek bankowy). Najpopularniejszymi wkładami niepieniężnymi będą zaś wszystkie prawa majątkowe, które przedstawiają jakąkolwiek wartość. Najczęściej można zetknąć się z aportem w postaci prawa:

• własności (np. samochodu, nieruchomości, sprzętu IT),
• zbliżonego w swojej istocie do prawa własności (np. użytkowanie wieczyste, służebność gruntowa),
• z zakresu własności intelektualnej (np. licencja, prawa autorskie),
• z zakresu własności przemysłowej (np. prawo z rejestracji wzoru przemysłowego),
• z umowy najmu lub dzierżawy,
• z papierów wartościowych (np. weksla),

Co ciekawe, aportem do spółki może być nawet osobiste świadczenie pracy lub wykonywanie usług przez wspólnika, a zatem wszystko co sprawia, że wspomniany cel gospodarczy staje się bliższy.

Zakładając spółkę cywilną, wspólnicy godzą się na stworzenie wspólności łącznej. Oznacza to, że przez cały czas istnienia spółki majątek wspólników jest wspólny. W efekcie:

• wspólnicy nie mogą rozporządzać swoimi udziałami w majątku spółki ani nawet udziałami w poszczególnych jego składnikach,
• przez czas istnienia spółki, wspólnicy nie mogą żądać podziału wspólnego majątku.

Do założenia spółki cywilnej nie jest wymagany żaden kapitał początkowy. Co więcej, można przekształcić ją w dowolną spółkę prawa handlowego.

Zarejestrowanie spółki cywilnej nie jest skomplikowane i wymaga przeprowadzenia następujących kroków:

• przede wszystkim, wspólnicy spółki cywilnej powinni zarejestrować się jako przedsiębiorcy w odpowiednim rejestrze,
• drugim etapem jest zawarcie umowy spółki i zgłoszenie jej do GUS w celu uzyskania numeru REGON (w tym celu należy wypełnić formularz RG-OP),
• etap trzeci obejmuje zgłoszenia identyfikacyjne – do urzędu skarbowego (w celu uzyskania numeru NIP) oraz fakultatywnie w celu wpisania spółki do rejestru czynnych podatników VAT (formularze NIP-2, NIP-D, VAT-R). Przy zakładaniu spółki cywilnej należy zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 0,5% wartości wniesionych wkładów,
• we wniosku CEIDG-1 wspólnicy powinni uzupełnić informacje o spółce o numery NIP i REGON.

Dodatkowo, jeżeli spółka planuje zatrudniać pracowników, należy zgłosić ją jako płatnika do ZUS. Wspólnicy rejestrują się jako ubezpieczeni niezależnie od tego. Spółka powinna także dysponować swoim rachunkiem bankowym.

Choć zakładanie spółki cywilnej nie jest trudne, podczas wypełniania formularzy rejestracyjnych łatwo o błąd, który może wydłużyć całą procedurę. Aby uniknąć potencjalnych komplikacji, warto skorzystać z fachowego doradztwa prawnego w zakresie zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej.

Jak „przekształcić” spółkę komandytową w spółkę cywilną?

Podobnie jak w przypadku zamiany formy spółki osobowej w jednoosobową działalność gospodarczą, także i w tym przypadku nie można mówić o przekształceniu sensu stricte. Spółka cywilna jest jedynie umową, węzłem prawnym, który co do zasady nie występuje w obrocie jako odrębny byt (wyjątkiem jest jedynie posiadanie odrębnego numeru NIP i REGON). Ten brak podmiotowości oznacza także nieposiadanie zdolności przekształceniowej.

Można jednak zastosować analogiczne rozwiązanie, jak w przypadku działalności jednoosobowej i przenieść majątek spółki komandytowej na rzecz wspólników, którzy będą prowadzili spółkę cywilną. W ten sposób dochodzi do zachowania pewnej ciągłości decyzyjnej i majątkowej, choć oczywiście nie jest to proces przekształcenia. Po przeniesieniu majątku spółki komandytowej, wspólnicy powinni przeprowadzić jej likwidację.