Dropshipping z Chin – kto odpowiada za produkt i kto ponosi ryzyko? Czy polskiego przedsiębiorcę obciążają obowiązki GPSR?

Na samym wstępie warto przypomnieć, na czym właściwie polega dropshipping. Jest to model biznesowy, w którym przedsiębiorca przenosi obowiązki związane z logistyką na podmiot zewnętrzny. Szczególnie często można na niego napotkać w kontekście towarów sprowadzanych z Chin albo innych państw azjatyckich. W Polsce dropshipping jest legalny pod warunkiem, że przedsiębiorca realizuje ciążące na nim w świetle prawa obowiązki.

Samo pojęcie dropshippingu nie doczekało się definicji legalnej, ale utarło się, że ten schemat działania może występować w jednym z dwóch wariantów – polski przedsiębiorca może być sprzedawcą albo jedynie pośrednikiem. W obu przypadkach konieczne jest zarejestrowanie działalności gospodarczej, ale zakres obowiązków rodzimego sklepu internetowego będzie wyglądał inaczej.

Dropshipping jako sprzedaż

W przypadku kiedy przedsiębiorca działa jako sprzedawca e-commerce, przyjmuje on na siebie wszystkie obowiązki względem kupującego poza wysyłką towaru. W szczególności musi zadbać o:

• realizację prawa konsumenta do odstąpienia od umowy,

• prowadzenie postępowania reklamacyjnego,

• zgodność towaru z umową,

• terminowe wydanie towaru (30 dni albo w terminie indywidualnie uzgodnionym),

• obowiązki informacyjne.

Dokładny zakres obowiązków sprzedającego, a także jego rolę w łańcuchu logistycznym należy wskazać w regulaminie. Hurtownia zlokalizowana w Chinach zajmuje się wtedy jedynie wysyłką towaru według wskazań przedsiębiorcy. Warto dobrze sformułować w tym zakresie postanowienia umowne / korzystać ze sprawdzonych serwisów, ponieważ opóźnienie w dostawie towaru uprawnia konsumenta do żądania wydania rzeczy, żądania odszkodowania oraz odstąpienia od umowy, zgodnie z art. 543¹ k.c¹.. Taka umowa ze sklepem internetowym z punktu widzenia kupującego wygląda więc zupełnie zwyczajnie, a konsument w zasadzie nie wchodzi w relacje z dostawcę towaru – wszelkie roszczenia będzie kierował do sprzedającego, który prowadzi sprzedaż we własnym imieniu i na własny rachunek. Dostawca względem nabywcy towaru nie ponosi żadnej odpowiedzialności, ale będzie ją ponosił względem sprzedawcy (właściciela e-sklepu).

Dropshipping jako pośrednictwo

Zupełnie inaczej wyglądają obowiązki sprzedawcy i dostawcy w sytuacji, kiedy dropshipping jest realizowany w charakterze pośrednictwa. Wówczas polski przedsiębiorca jedynie przyjmuje zamówienie od kupującego, ale podmiotem, który realizuje umowę sprzedaży, jest podmiot zagraniczny (w omawianym przypadku firma chińska). Zapłacona przez kupującego cena jest pomniejszana o prowizję, a następnie przekazywana sprzedającemu. W taki sposób funkcjonuje wiele sklepów na popularnych platformach sprzedażowych, jak Allegro, Temu, czy Shein. Fakt pośrednictwa również warto wyraźnie wskazać w regulaminie sklepu internetowego, ponieważ wynikają z tego daleko idące konsekwencje.

Skoro sprzedającym jest firma chińska, polski konsument nie może skorzystać ze znanych w rodzimym porządku prawnym instytucji odstąpienia od umowy, czy zwrotu towaru z uwagi na jego niezgodność z umową, jeśli lokalne prawo takich mechanizmów nie przewiduje. Oczywiście sprzedawca może przejąć na siebie część obowiązków, np. związanych z postępowaniem reklamacyjnym, jeżeli wpisze odpowiednie postanowienie do regulaminu sklepu internetowego. Często wręcz jest to zalecane, ponieważ „czyste pośrednictwo”, zgodnie z którym polski konsument miałby korzystać wyłącznie z mechanizmów zagranicznych, zwykle będzie mało atrakcyjne dla kupującego z uwagi na duże ryzyko utraty pieniędzy.

UOKiK regularnie przestrzega konsumentów, aby zwracali uwagę, z kim dokładnie zawierają umowę². W szczególności należy być uczulonym na takie claimy jak „tanie towary z Azji”, „sprzedawca towarów z Azji” albo inne podobne, warto dokładnie przeanalizować umowę i ustalić, kto w rzeczywistości oferuje towar.

Przedsiębiorca, który chce angażować się w model dropshippingu z krajów pozawspólnotowych powinien zadbać o transparentny i czytelny, ale także przyjazny regulamin dla odbiorców oferowanych przez siebie towarów. Świadomość tego, że kupujący mogą liczyć na efektywną ochronę i wyjaśniają ewentualne wątpliwości z polskim sprzedawcą, a nie zagraniczną firmą, znacząco wpływa na renomę sklepu e-commerce. Taką renomę można zwiększyć też poprzez rejestrację logotypu firmy jako znaku towarowego.

W zasadzie niezależnie od roli, jaką polski przedsiębiorca odgrywa w łańcuchu dropshippingu, rozporządzenie GPSR znajdzie zastosowanie:

• w przypadku sprzedaży polska firma staje się de facto importerem, ponieważ ściąga towary wyprodukowane w Chinach i po raz pierwszy wprowadza je na rynek Unii Europejskiej,

• w przypadku pośrednictwa polski przedsiębiorstwa niejako umożliwia zawarcie umowy między konsumentem a zagranicznym przedsiębiorcą i musi zapewnić legalność wprowadzania towarów na teren wspólnoty.

Obowiązki sprzedawcy jako importera na gruncie GPSR

W przypadku importu zastosowanie znajdzie art. 11 GPSR. Przed prowadzeniem na rynek importer ma obowiązek zapewnić, że produkt był zgodny z ogólnymi wymaganiami bezpieczeństwa produktów. Dodatkowo importer ma obowiązek zweryfikować kompletność dokumentacji produktu, jego oznaczenie oraz to, czy producent podał swoje dane. W przypadku niespełnienia tych kryteriów towary nie mogą zostać wprowadzone na rynek UE. Dodatkowo w sytuacji, kiedy importer stwierdzi, że produkt jest niebezpieczny, importer informuje o tym fakcie producenta i właściwy organ nadzoru za pośrednictwem portalu Business Gateway.

Do obowiązków importera zalicza się także:

• podanie swoich danych (imię i nazwisko lub nazwę, zarejestrowaną nazwę handlową lub zarejestrowany znak towarowy, swój adres pocztowy i elektroniczny oraz adres pocztowy lub elektroniczny pojedynczego punktu kontaktowego),

• załączenie do produktu jasnych, zrozumiałych informacji i instrukcji na temat bezpieczeństwa w języku łatwo zrozumiałym dla konsumentów,

• przechowywanie dokumentacji technicznej przez 10 lat od wprowadzenia produktu do obrotu oraz udostępnianie jej organom nadzoru na żądanie,

• współpracę z producentami i organami nadzoru w celu zapewnienia bezpieczeństwa produktu,

• weryfikację kanałów komunikacji konsumentów z producentami,

• prowadzenie rejestru skarg.

Obowiązki pośrednika a przepisy GPSR

Łatwo zauważyć, że na importerach spoczywa wiele obowiązków związanych z bezpieczeństwem produktów. Czy w takim razie dropshipping w charakterze pośrednika jest łatwiejszy do realizacji pod kątem prawnym?

W świetle GPSR pośrednika należy uznać za tzw. podmiot gospodarczy (art. 3 pkt 13 GPSR), czyli w tym przypadku dowolną osobę fizyczną lub prawną podlegającą obowiązkom związanym z wytwarzaniem produktów lub udostępnianiem ich na rynku zgodnie z rozporządzeniem.

Pośrednik musi przede wszystkim upewnić się, że sprzedawca wyznaczył osobę odpowiedzialną za produkt w rozumieniu art. 16 GPSR. Zadaniem podmiotu odpowiedzialnego jest regularne sprawdzanie zgodności produktu z dokumentacją oraz ocena, czy towar spełnia wymagania dotyczące bezpieczeństwa.

Określenie roli, jaką polski przedsiębiorca odgrywa w związku z wejściem w życie przepisów GPSR ma ogromne znaczenie dla zakresu jego obowiązków. Jeśli masz wątpliwości co do tego, jakie wymagania musi spełnić Twój sklep internetowy, skontaktuj się z nami. Przeprowadzimy dla Ciebie audyt compliance oraz przygotujemy niezbędną dokumentację.

Organizując sklep dropshippingowy należy przede wszystkim pamiętać o regulaminie i to niezależnie od tego, czym dokładnie zajmuje się polski przedsiębiorca. Poza obligatoryjnymi elementami wskazanymi w ustawie o świadczeniu usług drogą elektroniczną obejmującymi dane przedsiębiorcy, rodzaj i zakres usług świadczonych drogą elektroniczną⁵, warunki świadczenia usług drogą elektroniczną, warunki zawierania i rozwiązywania umów i tryb postępowania reklamacyjnego regulamin należy dopasować do specyfiki danej działalności. W szczególności powinien określać:

• w jakiej roli działa przedsiębiorca (sprzedawca/pośrednik),

• jakiego rodzaju płatności przyjmuje sklep internetowy,

• czy dopuszcza się możliwość płatności BNPL.

Potencjalnych postanowień w regulaminie może znaleźć się wiele, dlatego nie warto w tym zakresie posługiwać się gotowymi wzorcami z internetu.