Etykieta produktu – obowiązkowe informacje, które muszą się na niej znaleźć zgodnie z przepisami

Dla konsumenta etykieta jest pierwszym źródłem wiedzy o produkcie. Dla producenta obowiązkiem informacyjnym i dowodem na zgodność z prawem. Etykieta pełni funkcję informacyjną, marketingową, ale też prewencyjną. Jeśli zawiera niepełne lub nieprawdziwe dane, grozi to odpowiedzialnością administracyjną, cywilną, a w skrajnych przypadkach nawet karną.

Z perspektywy prawa etykieta nie jest przestrzenią na kreatywność, lecz precyzyjnym narzędziem komunikacji z klientem. Muszą się na niej znaleźć konkretne informacje, przedstawione w odpowiednim języku i czytelnej formie niezależnie od tego, czy produkt trafia do sprzedaży stacjonarnej, internetowej czy jako marka własna

Odpowiednio przygotowana etykieta:

• potwierdza, że produkt został wprowadzony na rynek zgodnie z obowiązującymi przepisami,

• zabezpiecza przedsiębiorcę przed ewentualnymi roszczeniami ze strony konsumentów,

• ogranicza ryzyko sankcji administracyjnych lub decyzji o wycofaniu produktu,

• buduje zaufanie i wiarygodność marki.

Braki lub błędy na etykiecie mogą wiązać się z:

• decyzją o wycofaniu produktu z rynku,

• roszczeniem ze strony konsumenta, który uzna, że został wprowadzony w błąd,

• utratą wiarygodności marki, szczególnie w takich branżach jak kosmetyki, produkty spożywcze czy artykuły dziecięce,

• ryzykiem postępowań administracyjnych i kar pieniężnych.

Masz pytania lub potrzebujesz pomocy?
Zadzwoń do nas: +48 61 307 09 91
lub napisz na adres: kancelaria@rpms.pl.

Choć dokładna zawartość etykiety zależy od rodzaju produktu, można wskazać ogólny katalog informacji, które najczęściej muszą się na niej znaleźć:

1. Nazwa produktu

Musi być jednoznaczna, zrozumiała dla konsumenta i nie może wprowadzać w błąd. Nie można zastąpić jej nazwą handlową lub marketingową, jeśli nie wynika z nich, czym dokładnie jest produkt (np. „Nature Power” zamiast „suplement diety na odporność”).

2. Dane producenta lub importera

Należy wskazać nazwę i adres podmiotu odpowiedzialnego za wprowadzenie produktu od obrotu. W przypadku towarów importowanych – dane importera. Dla produktów sprzedawanych pod marką własną – dane właściciela marki.

3. Skład lub materiały

Dotyczy to w szczególności żywności, kosmetyków, suplementów i produktów tekstylnych. Skład powinien być uporządkowany według udziału procentowego lub wagowego. W kosmetykach stosuje się składniki INCI, a w tekstyliach nazwy włókien zgodne z Rozporządzeniem nr 1007/2011.

4. Instrukcja użycia (jeśli dotyczy)

Jest obowiązkowa, w przypadku gdy brak informacji mógłby wprowadzić konsumenta w błąd lub prowadzić do niewłaściwego użycia. Wymóg dotyczy w szczególności farb do włosów, urządzeń AGD, zabawek, nawozów ogrodniczych czy suplementów z określoną porcją dzienną.

5. Termin ważności lub data produkcji

W zależności od rodzaju produktu: „należy zużyć przed” (data minimalnej trwałości) lub „najlepiej spożyć do” (data ważności). Na kosmetykach może pojawiać się symbol otwartego słoiczka (PAO: period after opening), który informuje o czasie przydatności po otwarciu.

6. Kraj pochodzenia (jeśli wymagany)

Jest obowiązkowy dla niektórych produktów, np. owoców i warzyw, mięsa, miodu, oliwy z oliwek, tekstyliów lub elektroniki. Kraj pochodzenia musi być zgodny ze stanem faktycznym.

Najczęstsze błędy to: zbyt mała czcionka, brak kontrastu lub umieszczenie tekstu na zagięciach opakowania, mogą skutkować uznaniem etykiety za niezgodną z przepisami.

Gdy produkt trafia do sprzedaży w Polsce, jego etykieta zawierać informacje w języku polskim. Wymóg ten reguluje konkretnie Ustawa o języku polskim (art. 7 ust. 1) i Rozporządzenie nr 1169/2011.

Dotyczy to zarówno produktów krajowych, jak i importowanych, które są przeznaczone dla klienta końcowego w Polsce. Nie ma znaczenia, czy opakowanie pochodzi z Niemiec, Grecji czy Hiszpanii, jeśli chcesz je sprzedawać na polskim rynku, etykieta nie może być wyłącznie w języku angielskim lub opierać się jedynie na ikonach.

Jakie informacje na etykiecie muszą być w języku polskim?

• nazwa produktu i opis jego funkcji,

• skład produktów (w kosmetykach, żywności itd.),

• ostrzeżenia i środki ostrożności,

• dane producenta lub importera,

• instrukcja użycia, jeśli jest wymagana,

• wszystkie inne obowiązkowe informacje branżowe.

Marketingowe hasła, slogany czy nazwy handlowe mogą być podawane także w innych językach, pod warunkiem że nie kolidują z obowiązkowymi informacjami i nie wprowadzają konsumenta w błąd. Samo użycie słów takich jak „organic”, „natural” czy „bio” bez odpowiedniego potwierdzenia jest niewystarczające — ani angielski język, ani estetyczna czcionka tego nie zastąpią.

Piktogramy mogą być pomocne, ale nie zastępują informacji wymaganych przepisami prawa. Etykieta zawierająca jedynie oznaczenia graficzne, bez tekstu w języku polskim, nie spełnia wymogów prawnych.

Źle przygotowana etykieta oznacza naruszenie obowiązków informacyjnych, co może skutkować sankcjami administracyjnymi, odpowiedzialnością cywilną, a w niektórych przypadkach nawet karną. Z kolei wizerunkowo – oznacza utratę zaufania klientów, które trudno będzie odbudować.

Jakie są typowe błędy producentów i jakie wynikają z nich konsekwencje?

• Brak obowiązkowych informacji – np. o składzie, terminie ważności. W efekcie produkt może zostać wycofany z rynku.

• Błędne tłumaczenie – jeżeli polska wersja etykiety nie odpowiada oryginałowi, konsument może uznać się za wprowadzony w błąd – co otwiera drogę do reklamacji lub roszczeń cywilnych.

• Nieczytelność – zbyt mała czcionka, niski kontrast lub złe rozmieszczenie informacji (np. na zagięciu opakowania) mogą zostać uznane przez organy kontrolne za niewłaściwe wykonanie obowiązków informacyjnych, co może prowadzić do sankcji.

• Fałszywe oznaczenia – np. „BIO”, „produkt certyfikowany” bez faktycznego potwierdzenia może zostać uznane za działanie wprowadzające konsumenta w błąd.

Niepoprawna etykieta skutkuje problemami prawnymi, ale również karami finansowymi:

1. Kary od Inspekcji Jakości Handlowej

• IJHARS może nałożyć karę administracyjną, gdy etykieta zawiera wprowadzające w błąd informacje lub brakuje na niej obowiązkowych danych. Dotyczy to produktów żywnościowych i karmy dla zwierząt.

• Kara wynosi do 10% rocznego obrotu w roku poprzedzającym rok stwierdzenia naruszenia, jednak nie mniej niż 1000 zł. P

• W przypadku takich produktów jak zabawki czy sprzęt elektroniczny ustawa o systemie oceny zgodności i nadzoru rynku określa kary za wprowadzenie na rynek wyrobu niespełniającego wymagań do 100 000 zł, za brak oznakowania do 20 000 zł, za brak umieszczenia na wyrobie określonych informacji przez dystrybutora i niedopełnienie obowiązków informacyjnych przez producenta, importera lub instalatora karę do 10 000 zł.

2. Sankcje karne – fałszowanie etykiet

Jeśli etykieta produktu jest zafałszowana, wprowadza konsumenta w błąd co do składu, właściwości lub bezpieczeństwa produktu, może być zastosowana kara grzywny, a nawet ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do 1 roku. Jeśli sprawca działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, działa w stosunku do środka spożywczego o znacznej wartości lub w stosunku do środka spożywczego przeznaczonego dla dzieci lub kobiet w ciąży, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 3 lat.

3. Dodatkowe skutki

• Wstrzymanie sprzedaży – może zostać wydany nakaz wycofania produktu z rynku lub konieczność zmiany etykiety, aby dostosować ją do wymogów.

• Obowiązek informowania klientów – m.in. poprzez publikację decyzji w Biuletynie IJHARS.

• Reklamacje i roszczenia – w przypadku wprowadzenia w błąd, konsumenci mogą domagać się zwrotu lub nawet odszkodowania.

Przykład nr 1 – Piwo z błędną etykietą

W lipcu 2024 r. Główny Inspektorat Sanitarny i producent piwa Żywiec ogłosili wycofanie jednej partii piwa Żywiec Jasne Pełne 0,5 l. Tylna etykieta błędnie informowała o produkcie jako bezalkoholowym, podczas gdy w rzeczywistości piwo zawierało 5,5 % alkoholu. W związku z wprowadzaniem konsumentów w błąd na podstawie etykiety zdecydowano o wycofaniu produktu z obrotu.

Przykład nr 2 – Fałszywy skład tkaniny. Kary UOKiK dla marek odzieżowych

W latach 2021-2022 UOKiK ukarał kilka firm odzieżowych (m.in. Kubenz, Recman, Dastan Logistics) grzywnami od 43 tys. zł do ponad 1 mln zł za wprowadzanie konsumentów w błąd w związku ze składem ubrań. Etykiety deklarowały m.in. najwyższą zawartość wełny, podczas gdy w rzeczywistości dominował w składzie poliester.

Przykład nr 3 – Kosmetyki z własną etykietą i kara od Sanepidu

W 2025 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie sygn. III SA/Lu 738/24 utrzymał karę 1000 zł nałożoną na firmę dystrybuującą kosmetyki, która samodzielnie nakleiła polskie etykiety na opakowania sprowadzone z zagranicy, bez uprzedniego zgłoszenia tej zmiany do unijnego systemu CPNP.

Sanepid uznał, że dystrybutor ma obowiązek zgłaszać każdą zmianę informacji na produkcie, nawet jeśli jest to tylko tłumaczenie oryginalnej etykiety. Brak zgłoszenia traktowany był jako naruszenie art. 13 ust. 3 rozporządzenia 1223/2009 i art. 4 ustawy o produktach kosmetycznych. Sąd potwierdził, że taka zmiana jest działaniem z własnej inicjatywy i podlega notyfikacji.

Firma próbowała się bronić, wskazując na niewielką wartość ekonomiczną i brak zagrożenia dla zdrowia. Jednak WSA uznał, że brak formalności w systemie notyfikacji może utrudniać nadzór nad produktami i stanowi realne naruszenie przepisów. Kara została uznana za zasadną i proporcjonalną, mimo że była relatywnie niska, gdyż maksymalna dopuszczalna kara wynosi 35 000 zł).