Prezes UOKiK w maju 2020 roku wszczął postępowanie przeciwko mBank na podstawie złożonej przez konsumenta skargi dotyczącej zobowiązania konsumenta do zapłaty określonej kwoty za to, że wypowiedział umowę o kredyt odnawialny mimo posiadania pozytywnej oceny zdolności kredytowej. Dnia 13 kwietnia 2021 roku Prezes UOKiK wydał decyzję w tej sprawie i zobowiązał bank do podjęcia działań zmierzających do usunięcia skutków naruszeń, zwrot naliczonych i pobranych od konsumentów prowizji, wydanie oświadczenia i wskazanie na stronie internetowej banku treści decyzji wydanej przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Zarys stanu faktycznego
Klientka banku zawarła umowę kredytu odnawialnego w marcu 2018 roku, na promocyjnych warunkach, w ramach oferty „Kredyt odnawialny – 90 dni bez odsetek oraz bez prowizji za udzielenie”, z których wynikało, że prowizja za udzielenie kredytu wynosi 0%, a także w okresie 90 dni nie będą naliczane odsetki; jednak jeśli kredyt automatycznie zostanie odnowiony na kolejny rok, wówczas prowizja wyniesie 2,5%. Konsumentka, chcąc uniknąć naliczenia prowizji postanowiła wypowiedzieć umowę na koniec okresu, na jaki została ona zawarta, tj. na 12 miesięcy. Jednak mimo zapewnień promocji o udzieleniu kredytu z prowizją 0%, regulamin promocji zawierał zapis o pobraniu w takiej sytuacji prowizji wynoszącej 2,99% od wykorzystanej kwoty kredytu. Wskazać trzeba, że w samej umowie brak było informacji o jakiejkolwiek opłacie z tytułu wypowiedzenia umowy.
W związku z wniesioną przez klientkę skargą, Prezes Urzędu wszczął z urzędu postępowanie dot. praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów polegających na naliczaniu i pobieraniu od nich prowizji obliczanej od całkowitej kwoty udzielonego kredytu, gdyż mogło to stanowić naruszenie przepisów ustawy o kredycie konsumenckim, a także ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. I faktycznie tak było, Prezes w toku postępowania wezwał bank do wskazania liczby umów, osiągniętego obrotu, a spółka już w lipcu 2020 roku ustosunkowała się do zobowiązania Prezesa UOKiK, przyznając się do wadliwych zapisów regulaminowych, wskazując jednocześnie, że zaprzestała stosowania kwestionowanej praktyki i wskazała możliwy sposób usunięcia skutków naruszenia.
Kredyt odnawialny – na czym polega?
Kredyt odnawialny to jeden z rodzajów kredytów konsumenckich, które regulowane są zapisami ustawy dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim. Związany jest bezpośrednio z rachunkiem oszczędnościowo-rozliczeniowym klienta. Jest to stale dostępna linia kredytowa, którą można przeznaczyć na dowolny cel, często jest mylnie utożsamiana z debetem, który to jest ujemnym saldem na koncie i należy uregulować go do końca miesiąca.
Cecha szczególna kredytu odnawialnego, odróżniająca go od innych kredytów konsumencki to sposób wypowiedzenia. Wypowiedzenie umowy o kredyt odnawialny jest szczegółowo opisane w art. 42 ustawy o kredycie konsumenckim, który wskazuje, że kredyt odnawialny może być wypowiedziany:
w każdym czasie;
bez dodatkowych opłat;
okres wypowiedzenia nie może być dłuższy niż jeden miesiąc.
Bank, który był stroną sporu oferuje uruchomienie kredytu odnawialnego na 12 miesięcy z opcją automatycznego przedłużenia na kolejny rok. Kwota jaką można w ten sposób pożyczyć wynosi od 500 zł do nawet 150 000 zł, a ustalana jest na podstawie zdolności kredytowej i długości relacji klienta z bankiem. Oczywiście podwyższenie limitu odnawialnego jest możliwe, szczególnie dla klientów bankowości osobistej.
Jakie naruszenia stwierdził Prezes UOKiK?
W pierwszej kolejności Prezes Urzędu stwierdził naruszenie interesu publicznego, ze względu na naruszenie zbiorowych interesów konsumentów obejmujących swoim zasięgiem geograficznym cały kraj. Bank obsługuje około 5,6 mln klientów indywidualnych, a więc skala prowadzonej działalności jest ogromna. Zatem kwestionowane przez Prezesa UOKiK praktyki są powszechne, a konsumenci korzystają z nich masowo.
Naruszenie zbiorowego interesu konsumentów poprzez działanie banku niezgodne z prawem
Niewątpliwie mBank postanowieniami stosowanymi w regulaminie dotyczącym kredytu odnawialnego mógł działać wbrew wcześniej przytoczonemu art. 42 ustawy o kredycie konsumenckim. Z tym stwierdzeniem zgodził się Prezes UOKiK uznając je za niezgodne z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa, jednocześnie wskazując na godzenie w interesy ekonomiczne konsumentów w sposób znaczny.
Ponadto warto wskazać, że kwota prowizji była niezależna od faktycznie wykorzystanego kredytu, a zależna wyłącznie od przyznanego, toteż bez znaczenia było, czy klient wykorzysta 10% czy 80% przyznanych środków z puli na przykład 150 000 zł, i tak prowizja została obliczona od całości przyznanego limitu odnawialnego. Dodatkowo opłata była naliczona wyłącznie z tytułu dokonania wypowiedzenia przez konsumenta w ciągu pierwszych dwunastu miesięcy od uruchomienia kredytu, co miało znamiona próby bezprawnego sposobu zatrzymania konsumenta przy umowie za pomocą swoistej sankcji, a nie atrakcyjności produktu.
Zaciągnąłeś kredyt odnawialny? Sprawdź co możesz zrobić!
Aktualnie mBank zaniechał już stosowania praktyki, które zostały zakwestionowane przez Prezesa Urzędu i zobowiązał się do oddania konsumentom pobranych opłat, dlatego jeśli byłeś klientem banku, który zaciągnął kredyt odnawialny na wadliwych warunkach z powodzeniem możesz dochodzić swoich praw. Na zwrot mogą liczyć zarówno obecni, jak i byli klienci banku. Choć bank zobowiązał się do przedstawienia indywidualnej informacji konsumentom będącym klientami mBanku, których dotyczyła decyzja, to niezależnie od tego warto wiedzieć jak skorzystać ze swoich praw wynikających z decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Złożenie dyspozycji dotyczącej zwrotu pobranych kwot jest możliwe w placówce banku, korespondencyjnie lub poprzez kontakt z infolinią. Jednak należy pamiętać, że nie tylko ten bank może stosować praktyki niezgodne z prawem, toteż w przypadku podobnej sytuacji warto znać swoje prawa. Treść całej decyzji Prezesa UOKiK można znaleźć na stronie UOKiK.
FAQ
Co do zasady banki są niechętne do zwrotu opłat czy prowizji z tytułu udzielonych kredytów. Inaczej jest jednak w przypadku MBanku i prowizji z tytułu udzielonego przez ten bank kredytu odnawialnego. W związku z decyzją Prezesa UOKIK, szansa na odzyskanie środków jest zdecydowanie większa niż w przypadku innych produktów kredytowych, których wadliwość nie została stwierdzona przez Prezesa UOKiK.
To pojęcie zostało uregulowane w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów. Przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami zachowanie przedsiębiorcy. Katalog takich praktyk jest katalogiem otwartym- w praktyce wiele działań może być zakwalifikowanych jako naruszające zbiorowe interesy konsumentów.
W takiej sytuacji przede wszystkim trzeba odbierać każdą korespondencję, nie uchylać się od składania wyjaśnień i zapewnić sobie profesjonalną obsługę prawną. Faktem jest, że postępowanie przed prezesem UOKiK jest sformalizowanym postępowaniem administracyjnym, które ma swoją specyfikę i trzeba wiedzieć, jakie dokumenty i w którym momencie należy powołać.
Zaufali nam:
