Zabezpieczenie roszczeń pieniężnych po 2020 r

ISTOTNA ZMIANA – DOMNIEMANIE INTERESU PRAWNEGO W UDZIELENIU ZABEZPIECZENIA

Z nowej regulacji mogą skorzystać podmioty transakcji handlowej, która wg art. 4 pkt 1 ww. ustawy stanowi umowę będącą odpłatną dostawą towaru lub odpłatnym świadczeniem usługi, jeżeli strony będące przedsiębiorcami zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością. Mówiąc potocznie usprawnienie procedury postępowania zabezpieczającego dotyczy obrotu profesjonalnego B2B.

Dotychczas, aby uzyskać zabezpieczenie roszczeń, przedsiębiorca musiał wykazać:

-> uprawdopodobnienie roszczenia, czyli przedstawić sądowi, iż faktycznie posiada jakieś niezaspokojone roszczenie, w jakiej wysokości i z jakiego tytułu;

Tutaj zwykle nie występowały trudności, bo wystarczyło przedstawić umowę z kontrahentem, fakturę VAT lub inny dokument świadczący o relacjach gospodarczych.

-> interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia, czyli udowodnić sądowi, że brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania o zapłatę.

Z tym było już dużo trudniej i wnioski o udzielenie zabezpieczenia były oddalane w większości z powołaniem na brak wykazania interesu prawnego. Przedsiębiorca bowiem oprócz tego, że kontrahent mu nie zapłacił, nie miał przekonywujących dowodów na to, że kontrahent znajduje się w tak trudnej sytuacji majątkowej, że toczenie z nim procesu o zapłatę przez pewien czas może spowodować, że ostatecznie stanie się niewypłacalny.

Aktualnie zmiany można podsumować w poniższy sposób:

WARUNKI – art. 730(1) k.p.c.	do 31 grudnia 2019 r.	po 01 stycznia 2020 r.
Uprawdopodobnienie roszczenia	TAK	TAK
Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia	TAK	NIE *

*DOMNIEMANIE interesu prawnego pod warunkiem:

– dochodzenie zapłaty (roszczenia pieniężnego), które wynika z transakcji handlowej;

– wartość transakcji handlowej nie przekracza 75.000 zł (właściwość Sądu Rejonowego);

– zapłata nie została uregulowana i od terminu płatności upłynęło min. 3 miesiące.

Reasumując, po 1 stycznia 2020 r. przedsiębiorca dochodzący zapłaty od kontrahenta, o którym wie, że jego sytuacja majątkowa nie jest najlepsza, może poprzestać na wykazaniu, że posiada roszczenie pieniężne z transakcji handlowej poniżej 75.000 zł i kontrahent zalega z płatnością co najmniej 3 miesiące.

Ze względu na wprowadzone domniemanie nie ma potrzeby przedstawiania dowodów i twierdzeń na okoliczność sytuacji majątkowej kontrahenta, czyli tego, że brak zabezpieczenia miałby utrudnić dochodzenie zapłaty na etapie po uzyskaniu wyroku sądowego.

ZALETY POSIADANIA ZABEZPIECZENIA ROSZCZENIA

Przedsiębiorca może zadać pytanie, z czym zresztą wielokrotnie się spotykamy – po co mu to zabezpieczenie przeciwko kontrahentowi. Należy więc wyjaśnić, że można przeciwko kontrahentowi, który nie zapłacił, od razu skierować pozew o zapłatę do sądu, jednak taki kontrahent może celowo przewlekać sprawę, np. składając sprzeciw od nakazu zapłaty bez merytorycznych argumentów. Same postępowania sądowe również trwają, w szczególności mając na uwadze okres od złożenia pozwu do otrzymania klauzuli wykonalności – tytułu uprawniającego przekazanie sprawy do komornika w celu egzekucji. W tym czasie dłużnik może „uciekać” z majątkiem lub z uwagi na podejmowane czynności – faktycznie stać się martwym gospodarczo podmiotem, czyli po 1-2 latach procesu z teoretycznie wygraną sprawą przedsiębiorca nie będzie mógł otrzymać zapłaty.

Postępowanie zabezpieczające ma służyć temu, aby na czas procesu przedsiębiorca mógł w sprawny sposób zabezpieczyć się na majątku dłużnika, zanim ten go wyprowadzi lub ukryje w nieuczciwy sposób, a w ten sposób realnie zwiększyć szanse na skuteczną egzekucję należności.

Po otrzymaniu sądowego postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia, przedsiębiorca może skierować wniosek do komornika o zabezpieczenie. Komornik może takiemu kontrahentowi zająć rachunek bankowy, wierzytelności, ruchomości itd. Środków tak uzyskanych nie przekaże jeszcze przedsiębiorcy, jednak „zamrozi” je na czas postępowania sądowego o zapłatę tak, że przedsiębiorca po uzyskaniu rozstrzygnięcia będzie mógł realnie sięgnąć po pieniądze.

KOSZT I CZAS TRWANIA POSTĘPOWANIA ZABEZPIECZAJĄCEGO

Sam wniosek o zabezpieczenie roszczenia pieniężnego można zawrzeć w pozwie, jak i we wniosku przed wniesieniem pozwu o zapłatę – opłata sądowa za taki wniosek wyniesie 1/4 opłaty należnej od pozwu za takie roszczenie (kolejno opłatę tę będzie można zaliczyć na opłatę sądową od pozwu, odpowiednio ją zmniejszając, pod warunkiem wniesienia pozwu w terminie z postanowienia o zabezpieczeniu lub w ciągu 2 tygodni od oddalenia wniosku o zabezpieczenie).

Jeżeli sprawa sądowa o zapłatę jest już w toku, również można dodatkowo wnieść o zabezpieczenie, a wtedy opłata wyniesie 100 zł.

Zgodnie z art. 737 k.p.c. co do zasady wniosek o zabezpieczenie roszczenia powinien być rozpoznany bezzwłocznie, nie później niż w terminie tygodnia, o ile oczywiście nie zawierał on błędów czy braków formalnych. W praktyce terminy rozpatrzenia są dłuższe, jednak przy niepewnej sytuacji majątkowej kontrahenta, na pewno warto wystosować przed sprawą o zapłatę lub wraz z takim pozwem wniosek o zabezpieczenie.

Ważnym natomiast jest, że nierzetelny kontrahent dowie się o złożeniu wniosku o udzieleniu zabezpieczenia dopiero w momencie jego udzielenia, czyli de facto w momencie, w którym wierzyciel będzie mógł już skorzystać z komornika.

ZAGROŻENIE NOWEJ REGULACJI

Nowe przepisy wprowadzają domniemanie posiadania interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia. Rodzi to zagrożenie dla kontrahentów, którzy z jakiegoś uzasadnionego powodu nie chcą zapłacić przedsiębiorcy (wierzytelność sporna), pomimo, iż ich sytuacja finansowa na to pozwala i nie istnieje widmo niewypłacalności. Sąd, który na etapie wydawania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia nie będzie sprawdzał sytuacji majątkowej kontrahenta, ani nawet ten kontrahent nie będzie o postępowaniu do momentu wydania postanowienia powiadomiony.

W takiej sytuacji kontrahentowi pozostaje składać zażalenie, aby obalić domniemanie i wykazać swoją dobrą, wystarczającą sytuację majątkową. To narazi go na koszty obrony. W przeciwnym razie przedsiębiorca doprowadzi do zabezpieczenia na majątku kontrahenta, czyli w istocie może znacznie utrudnić mu działalność lub nawet ją zablokować.

FAQ

Czy postępowanie zabezpieczające jest drogie?

Koszty postępowania zabezpieczającego zostały ustalone na poziomie ustawowym- w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Koszty te nie są niskie i zależą od dwóch czynników: od tego, na jakim etapie sprawy jest składany wniosek o zabezpieczenie i od wartości przedmiotu sporu. W przypadku, gdy sprawa już jest w toku w sądzie, a strona składa wniosek o zabezpieczenie, to podlega on opłacie w wysokości 100 zł. W przeciwnym razie wniosek podlega opłacie w wysokości ⅓ wartości opłaty od pozwu.

Czy warto stosować zabezpieczenie?

W niektórych sprawach zabezpieczenie może przynieść przedsiębiorcy wymierne korzyści. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, w której dłużnik zamierza ukrywać czy wręcz wyzbywać się majątku. Ostatnio również wnioski o zabezpieczenie stają się coraz popularniejsze w sprawach frankowych i w sprawach związanych z WIBOR.

W jakich sprawach można wnosić o zabezpieczenie?

Zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego, sąd może udzielać zabezpieczenia w każdej sprawie cywilnej, zarówno przed wszczęciem procesu, jak również w jego trakcie. Zabezpieczenie może być udzielone nie tylko w formie zapłaty określonej sumy pieniężnej do depozytu sądowego, ale także poprzez np. zastaw na ruchomościach. Ważne jest, tylko aby sposób zabezpieczenia został precyzyjnie opisany we wniosku.

MASZ PYTANIA LUB POTRZEBUJESZ POMOCY?

DAJ NAM ZNAĆ W SEKCJI KOMENTARZ PONIŻEJ LUB POPRZEZ FORMULARZ KONTAKTOWY

Kancelaria Prawna RPMS