Jak zabezpieczyć swój produkt? Różnice pomiędzy zastrzeżeniem wzoru przemysłowego a wzoru użytkowego.

Kancelaria prawna RPMS → Aktualności prawne ⚖️ → Jak zabezpieczyć swój produkt? Różnice pomiędzy zastrzeżeniem wzoru przemysłowego a wzoru użytkowego.

Marcin Staniszewski

3 listopada 2021 | Ostatnio zmodyfikowano 21 marca, 2024 o 15:31 | Czas na przeczytanie: 6 minut

W prawie własności przemysłowej (dalej PWP) bardzo istotnym aspektem jest prawidłowy dobór środka ochrony danego prawa. Nie ulega wątpliwości, że własność intelektualna, w tym prawa własności przemysłowej często mogą mieć znaczną wartość. Prawa te mogą przynosić znaczne korzyści, zatem ochrona tych praw z pewnością jest pożądana.

Zastrzeżenie wzoru przemysłowego i zastrzeżenie wzoru użytkowego są to dwie instytucje ochronne z zakresu PWP. Niemniej jednak nie spełniają tej samej funkcji. Aby ochrona danego prawa była skuteczna, należy poprawnie dobrać model ochrony do konkretnego prawa.

Marcin Staniszewski

RADCA PRAWNY

Specjalizacja: Obsługa korporacyjna przedsiębiorstw, w tym reorganizacja fuzje i przejęcia. Sprawy...

Więcej artykułów tego autora

Czy warto zabezpieczać produkt?

Przedsiębiorca rozpoczynający działalność niezależnie od formy prawnej owej działalności, aby odnieść sukces na rynku musi wyróżnić swój produkt spośród konkurencji. Jednym ze sposobów wyróżnienia produktu na rynku jest innowacyjne, ciekawe wzornictwo. Drugim z możliwych sposobów jest zastosowanie innowacyjnych rozwiązań technicznych, nowatorskie materiały czy kształt.

Jak wskazano we wstępie, gdy produkt zyskuje na popularności może być kopiowany przez konkurencję. Kopiowanie produktu (niezależnie czy na gruncie wzornictwa czy technicznych rozwiązań) może spowodować spadek obrotów u przedsiębiorcy, który wymyślił innowacyjne rozwiązanie w zakresie prawa własności przemysłowej. W tym zakresie spadek obrotów będzie wiązał się nie tylko z brakiem comiesięcznych przychodów, ale przede wszystkim może wiązać się z utratą innowacyjności całej działalności gospodarczej. W konsekwencji może spowodować to także utratę pozycji na rynku. A zatem prawa własności przemysłowej związane z produktem warto zabezpieczyć. Na zabezpieczenie produktu jest kilka możliwości, a jedną z nich jest rejestracja wzoru przemysłowego oraz rejestracja wzoru użytkowego.

Czym jest wzór przemysłowy a czym wzór użytkowy ?

Wzór przemysłowy zgodnie z art. 102 PWP, jest to każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy, który jest nowy i posiada indywidualny charakter. W szczególności indywidualny charakter może objawiać się przez szczególne cechy linii, kontury, kształty, kolorystykę, materiał czy fakturę, a także przez zindywidualizowaną ornamentację.

Jeżeli chodzi o wzór przemysłowy, to przedmiotem ochrony jest wygląd zewnętrzny produktu. Wzór przemysłowy nie chroni konstrukcji wewnętrznej produktu, czyli np. jego innowacyjnych rozwiązań technicznych, które nie są widoczne “gołym okiem”. Przykładem wzoru przemysłowego jest logo firmowe, sygnet, ale także przedmioty codziennego użytku (jeżeli spełniają ustawową definicję), czyli np. odzież, rower, samochód, długopis czy nawet opakowanie produktu.

Prawo ochronne z rejestracji wzoru przemysłowego udzielane jest na wniosek uprawnionego podmiotu. Do uzyskania ochrony konieczne jest złożenie wniosku z załącznikami. Możliwe jest uzyskanie ochrony na szczeblu krajowym (poprzez dokonanie rejestracji w Urzędzie Patentowym RP), lub na szczeblu unijnym (poprzez rejestrację w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej). Zachęcamy także do zapoznania się z artykułem traktującym o rejestracji wzorów przemysłowych Jak ochronić swój design?

Wzór użytkowy

Wzorem użytkowym jest nowe i nadające się do przemysłowego zastosowania rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu lub budowy przedmiotu o trwałej postaci lub przedmiotu składającego się ze związanych ze sobą funkcjonalnie części o trwałej postaci.

Co istotne, prawo ochronne z wzoru użytkowego obejmuje nie tylko “zewnętrzną” warstwę produktu (czyli design, wzornictwo czy ornamentację), ale także techniczne rozwiązania zawarte w produkcie (czyli jego warstwę “wewnętrzną”). Wzór użytkowy musi być nowy i nadający się do przemysłowego zastosowania. Ponadto, wzór użytkowy musi cechować się nowością (rozumianą jako brak uprzedniego publicznego udostępnienia podobnego wzoru w obrocie prawnym przez inny podmiot).

Trafnie wskazuje się, że wzór użytkowy jest podobny do patentu i w związku z tym niejednokrotnie nazywany jest “małym wynalazkiem”. Wzór użytkowy, podobnie jak wzór przemysłowy podlega ochronie na wniosek uprawnionego. Szerzej o ochronie i formalnościach przeczytają Państwo w artykule:

„Znak towarowy a wzór przemysłowy – wszystko o czym powinieneś wiedzieć, aby ochronić swoją markę”

Wzór przemysłowy a użytkowy – którą formę zabezpieczenia wybrać?

Wzór przemysłowy i wzór użytkowy to podobne instytucje prawne. Obie formy wymagają spełnienia wymogów formalnych, czyli w szczególności złożenia wniosku do właściwego organu przez uprawniony podmiot. Dla rzeczywistej skuteczności ochrony konieczne jest jednak szczegółowe rozważenie, która z tych instytucji będzie właściwsza dla danego produktu.

Wzór przemysłowy chroni design produktu. Z definicji ustawowej wynika, że ochronie podlega warstwa zewnętrzna, czyli ornamentacja, faktura, ubarwienie, linię, kontury, kształty czy kolorystykę. Wzór użytkowy natomiast obejmuje nie tylko warstwę zewnętrzną, ale także warstwę techniczną (“wewnętrzną”) danego produktu.

Ochrona wzoru użytkowego jest zatem szersza. Rejestracja wzoru użytkowego jest jednak bardziej czasochłonna i utrudniona. W zakresie wzoru przemysłowego konieczne jest w zasadzie tylko dobre przedstawienie graficzne wzoru. Jeżeli chodzi o wzór użytkowy, to oprócz przedstawienia graficznego wzoru, konieczne jest przygotowanie opisu ochronnego wraz z zastrzeżeniami ochronnymi.

Powyższe prowadzi do wniosku, że prościej jest zastrzec wzór przemysłowy od wzoru użytkowego. Niemniej, nie zawsze ochrona z rejestracji wzoru przemysłowego będzie efektywna. Jeżeli chcą Państwo chronić nie tylko warstwę zewnętrzną produktu, ale także jego cechy techniczne, rekomenduje się docelowo zastosowanie trudniejszej procedury rejestracji wzoru użytkowego.

Nie ma jednak przeciwwskazań do zastosowania ochrony z obu instytucji naraz. W związku z powyższym możliwe jest złożenie wniosku zarówno o rejestrację wzoru użytkowego, jak i wzoru przemysłowego. Pierwszy środek ochronny będzie bardziej skomplikowany proceduralnie do zgłoszenia, ale ochrona będzie pełniejsza. Drugi natomiast będzie chronił tylko wygląd produktu, ale ochrona będzie przyznana szybciej. Szybsze przyznanie ochrony może być np. przesłanką do wysuwania roszczeń w przedmiocie usunięcia produktów naruszających wzór przemysłowy z rynku (np. na podstawie arty. 285 PWP). Będzie to jednak pociągało za sobą większe koszty. Chodzi tutaj zarówno o koszty sporządzania wniosku i dokumentacji do Urzędu, jak i o same opłaty za wniosek przewidziane ustawowo.

Czy są inne formy zabezpieczenia produktu?

Nadmienić należy tylko, że nie zawsze rejestracja wzoru użytkowego czy przemysłowego będzie wystarczającą ochroną dla danego produktu. Szeroko pojęte prawo własności intelektualnej zawiera inne instytucje chroniące właścicieli innowacyjnych rozwiązań. Należą do nich m.in.

patent
wzór wspólnotowy
niezarejestrowany wzór wspólnotowy
znak towarowy.

Każda z tych instytucji ma swoją specyfikę, jak i wady oraz zalety. Podkreślenia wymaga fakt, że decyzja przyznaniu pewnej ochrony przewidzianej przez prawo własności przemysłowej powinna być przemyślana, a dobór najwłaściwszego środka ochrony powinien być poprzedzony analizami specyfiki tychże środków ochrony.

W wielu przypadkach ochrona z rejestracji wzoru przemysłowego czy użytkowego będzie wystarczająca, jednak nie są to jedyne instytucje, z których podmioty prawa mogą korzystać celem ochrony swoich praw własności intelektualnej.

Pytania i odpowiedzi

Czym różni się wzór przemysłowy od wzoru użytkowego?

Wzór przemysłowy obejmuje warstwę zewnętrzną produktu, takie jak ornamentacja, faktura czy kolorystyka. Natomiast wzór użytkowy dodatkowo chroni cechy techniczne „wewnętrzne” produktu, jak jego konstrukcja czy innowacyjne rozwiązania techniczne.

Która forma zabezpieczenia wybrać: wzór przemysłowy czy wzór użytkowy?

Wybór zależy od specyfiki produktu. Wzór przemysłowy jest łatwiejszy do zastrzeżenia, ale jego ochrona jest bardziej ograniczona. Wzór użytkowy oferuje szerszą ochronę, jednak procedura rejestracji jest bardziej skomplikowana. Często sugeruje się zastosowanie obu instytucji naraz dla pełniejszej ochrony.

Czy istnieją inne formy zabezpieczenia produktu?

Tak, oprócz wzoru przemysłowego i użytkowego istnieją inne instytucje prawa własności intelektualnej, takie jak patent, wzór wspólnotowy, niezarejestrowany wzór wspólnotowy i znak towarowy. Każda z tych form ma swoje zalety i wady, a wybór zależy od specyfiki produktu.

MAM PYTANIA | JESTEM ZAINTERESOWANY / A OFERTĄ

Zaufali nam:

Spis treści

Pozostałe Artykuły

24 kwietnia 2024

E-sport na tle obowiązującego prawa

Czy sport elektroniczny jest de facto sportem? Nazwa e-sport jest skrótem od sformułowania sport elektroniczny....

Więcej

23 kwietnia 2024

Wpływ postępowań restrukturyzacyjnych na toczące się postępowania sądowe i egzekucyjne

Jakie są zasady windykacji w przypadku niewypłacalności dłużnika? Zazwyczaj wierzyciel dowiaduje się o niewypłacalności dłużnika...

Więcej

22 kwietnia 2024

E – voting w spółkach

Czym jest e – voting? Kodeks spółek handlowych nie posługuje się wprost pojęciem e –...

Więcej

19 kwietnia 2024

Czym jest wrogie przejęcie i jak bronić się przed hostile takeover?

Na czym polega wrogie przejęcie? Pojęcie przejęcia jest używane w prawie handlowym na określenie procesu...

Więcej

18 kwietnia 2024

Wprowadzanie produktów na inne rynki UE a BDO, czyli międzynarodowy e-commerce i opakowania (na przykładzie Włoch i Niemiec)

Systemy zbliżone do BDO Podobne regulacje nie są jedynie domeną Polski – wynikają one z...

Więcej

18 kwietnia 2024

Praca na kilka „etatów” na B2B w IT

Czym charakteryzuje się praca w IT w modelu B2B? Według doniesień płynących z dużych korporacji...

Więcej

17 kwietnia 2024

Odpowiedzialność za przeciążenie pojazdu w transporcie. Kto ją ponosi?

Gdzie została uregulowana odpowiedzialność za przeciążenie pojazdu transportowego? Przeładowanie ciężarówek zdarza się zarówno w transporcie...

Więcej

16 kwietnia 2024

Czy komornik może zająć wierzytelność z umowy zlecenia?

Czy umowa zlecenie pomaga „ukryć się” przed komornikiem? Wbrew temu, co może się wydawać, umowa...

Więcej

15 kwietnia 2024

Co musi się znaleźć na metce odzieżowej?

Na kim ciąży obowiązek “metkowania” odzieży? Metka odzieżowa jest podstawowym źródłem informacji o odzieży, którą...

Więcej

12 kwietnia 2024

Obowiązki informacyjne spółek giełdowych

Dlaczego wypełnianie obowiązków informacyjnych przez spółki publiczne jest tak istotne? Warto zdawać sobie sprawę, że...

Więcej

11 kwietnia 2024

Umowa na stworzenie systemu ERP

Kiedy warto wdrożyć oprogramowanie ERP w firmie? Na wdrożenie ERP zazwyczaj decydują się firmy, które...

Więcej

10 kwietnia 2024

Wykorzystanie AI w technologii blockchain i smart contracts. Co warto wiedzieć?

Jak działają smart contracts? Inteligentne kontrakty wykorzystują kod źródłowy do automatycznego wyegzekwowania określonych praw lub...

Więcej

9 kwietnia 2024

Likwidacja spółki – podstawowe informacje

Na czym polega likwidacja spółki? Likwidacja spółki zmierza do zakończenia bieżącej działalności gospodarczej i wykreślenie...

Więcej

9 kwietnia 2024

Deepfake w świetle AI Act

Czym jest deepfake? Mianem deepfake’a określa się manipulację obrazu, dźwięku albo obrazu i dźwięku powstałą...

Więcej

8 kwietnia 2024

AI ACT – najważniejsze informacje

Gdzie wykorzystywana jest sztuczna inteligencja? Choć sztuczna inteligencja (ang. Artificial Intelligence, AI) może kojarzyć się...

Więcej

8 kwietnia 2024

Usługi chmurowe: IaaS vs PaaS vs SaaS vs XaaS

Kto i dlaczego korzysta z usług chmurowych? Usługi wykorzystujące chmury obliczeniowe pozwalają na dostęp do...

Więcej

7 kwietnia 2024

Umowa wdrożeniowa na algorytm AI

Jaki model aplikacji projektuje dostawca? Na wstępie należy zaznaczyć, że umowy wdrożeniowe mają charakter kontraktów...

Więcej

5 kwietnia 2024

Usługa inicjowania płatności (PISP)

Usługa inicjowania płatności Payment Initiation Service polega na zainicjowaniu przez podmiot uprawniony do świadczenia tej...

Więcej

4 kwietnia 2024

Jak założyć fundację?

Założenie fundacji – korzyści Korzyści finansowe Fundacja ma możliwość finansowania działań poprzez różnego rodzaju dotacje,...

Więcej

3 kwietnia 2024

Umowa B2B (samozatrudnienie) a umowa o pracę – na co uważać?

Dlaczego strony decydują się na B2B? Samozatrudnienie może okazać się wygodną formą współpracy dla obu...

Więcej

2 kwietnia 2024

Odpowiedzialność podatkowa członków zarządu

Pozycja członków zarządu a przepisy ordynacji podatkowej Już na wstępie należy zauważyć, że pozycja członków...

Więcej

29 marca 2024

Ile kosztuje upadłość spółki z o.o.?

Kiedy spółka musi zgłosić wniosek o upadłość? W pierwszej kolejności warto przypomnieć, kiedy zarząd spółki...

Więcej

28 marca 2024

Zakładanie oddziału firmy zagranicznej w Polsce

Oddział a przedstawicielstwo - różnice Oba te sposoby pozwalają bowiem, przynajmniej w pewnym zakresie, rozszerzyć...

Więcej

27 marca 2024

Procedury KYC (Know Your Customer) w działalności instytucji obowiązanych w rozumieniu AML

Czym są procedury KYC i jak wiążą się z AML? Procedury KYC to szereg czynności...

Więcej

26 marca 2024

Objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego komplementariuszy spółki komandytowo – akcyjnej w 2023 r.

Nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych jest aktem prawa normującym...

Więcej

25 marca 2024

Optymalizacja podatkowa w 2024 roku, czyli jak obniżyć podatki?

Na czym polega optymalizacja podatkowa? Prowadzenie każdej działalności gospodarczej, niezależnie od jej formy i rodzaju,...

Więcej

25 marca 2024

Umowa o dzieło zawierana przez członka zarządu

Na czym polega umowa o dzieło? Umowa o dzieło to kontrakt cywilnoprawny uregulowany w art....

Więcej

22 marca 2024

Przekształcenie działalności a założenie nowej spółki

Przekształcenie działalności czy założenie nowej – zalety i wady Punktem wyjścia dla rozważań jest art....

Więcej

21 marca 2024

Kiedy KRS może nałożyć grzywnę na wspólników i zarząd sp. z o.o?

Obowiązki i odpowiedzialność zarządu w sp. z o.o Zgodnie z art. 151 KSH, zarząd reprezentuje...

Więcej

20 marca 2024

Oprogramowanie typu open source – aspekty prawne, o których należy wiedzieć

Czym jest oprogramowanie open source? Oprogramowanie closed source to system, którego kod źródłowy jest zastrzeżony....

Więcej

Dodaj komentarz