|
3 listopada 2021 | Ostatnio zmodyfikowano 21 marca, 2024 o 15:31 | Czas na przeczytanie: 6 minut
Pozostałe Artykuły
Czy warto zabezpieczać produkt?
Przedsiębiorca rozpoczynający działalność niezależnie od formy prawnej owej działalności, aby odnieść sukces na rynku musi wyróżnić swój produkt spośród konkurencji. Jednym ze sposobów wyróżnienia produktu na rynku jest innowacyjne, ciekawe wzornictwo. Drugim z możliwych sposobów jest zastosowanie innowacyjnych rozwiązań technicznych, nowatorskie materiały czy kształt.
Jak wskazano we wstępie, gdy produkt zyskuje na popularności może być kopiowany przez konkurencję. Kopiowanie produktu (niezależnie czy na gruncie wzornictwa czy technicznych rozwiązań) może spowodować spadek obrotów u przedsiębiorcy, który wymyślił innowacyjne rozwiązanie w zakresie prawa własności przemysłowej. W tym zakresie spadek obrotów będzie wiązał się nie tylko z brakiem comiesięcznych przychodów, ale przede wszystkim może wiązać się z utratą innowacyjności całej działalności gospodarczej. W konsekwencji może spowodować to także utratę pozycji na rynku. A zatem prawa własności przemysłowej związane z produktem warto zabezpieczyć. Na zabezpieczenie produktu jest kilka możliwości, a jedną z nich jest rejestracja wzoru przemysłowego oraz rejestracja wzoru użytkowego.
Czym jest wzór przemysłowy a czym wzór użytkowy ?
Wzór przemysłowy zgodnie z art. 102 PWP, jest to każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy, który jest nowy i posiada indywidualny charakter. W szczególności indywidualny charakter może objawiać się przez szczególne cechy linii, kontury, kształty, kolorystykę, materiał czy fakturę, a także przez zindywidualizowaną ornamentację.
Jeżeli chodzi o wzór przemysłowy, to przedmiotem ochrony jest wygląd zewnętrzny produktu. Wzór przemysłowy nie chroni konstrukcji wewnętrznej produktu, czyli np. jego innowacyjnych rozwiązań technicznych, które nie są widoczne “gołym okiem”. Przykładem wzoru przemysłowego jest logo firmowe, sygnet, ale także przedmioty codziennego użytku (jeżeli spełniają ustawową definicję), czyli np. odzież, rower, samochód, długopis czy nawet opakowanie produktu.
Prawo ochronne z rejestracji wzoru przemysłowego udzielane jest na wniosek uprawnionego podmiotu. Do uzyskania ochrony konieczne jest złożenie wniosku z załącznikami. Możliwe jest uzyskanie ochrony na szczeblu krajowym (poprzez dokonanie rejestracji w Urzędzie Patentowym RP), lub na szczeblu unijnym (poprzez rejestrację w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej). Zachęcamy także do zapoznania się z artykułem traktującym o rejestracji wzorów przemysłowych Jak ochronić swój design?
Wzór użytkowy
Wzorem użytkowym jest nowe i nadające się do przemysłowego zastosowania rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu lub budowy przedmiotu o trwałej postaci lub przedmiotu składającego się ze związanych ze sobą funkcjonalnie części o trwałej postaci.
Co istotne, prawo ochronne z wzoru użytkowego obejmuje nie tylko “zewnętrzną” warstwę produktu (czyli design, wzornictwo czy ornamentację), ale także techniczne rozwiązania zawarte w produkcie (czyli jego warstwę “wewnętrzną”). Wzór użytkowy musi być nowy i nadający się do przemysłowego zastosowania. Ponadto, wzór użytkowy musi cechować się nowością (rozumianą jako brak uprzedniego publicznego udostępnienia podobnego wzoru w obrocie prawnym przez inny podmiot).
Trafnie wskazuje się, że wzór użytkowy jest podobny do patentu i w związku z tym niejednokrotnie nazywany jest “małym wynalazkiem”. Wzór użytkowy, podobnie jak wzór przemysłowy podlega ochronie na wniosek uprawnionego. Szerzej o ochronie i formalnościach przeczytają Państwo w artykule:
„Znak towarowy a wzór przemysłowy – wszystko o czym powinieneś wiedzieć, aby ochronić swoją markę”
Wzór przemysłowy a użytkowy – którą formę zabezpieczenia wybrać?
Wzór przemysłowy i wzór użytkowy to podobne instytucje prawne. Obie formy wymagają spełnienia wymogów formalnych, czyli w szczególności złożenia wniosku do właściwego organu przez uprawniony podmiot. Dla rzeczywistej skuteczności ochrony konieczne jest jednak szczegółowe rozważenie, która z tych instytucji będzie właściwsza dla danego produktu.
Wzór przemysłowy chroni design produktu. Z definicji ustawowej wynika, że ochronie podlega warstwa zewnętrzna, czyli ornamentacja, faktura, ubarwienie, linię, kontury, kształty czy kolorystykę. Wzór użytkowy natomiast obejmuje nie tylko warstwę zewnętrzną, ale także warstwę techniczną (“wewnętrzną”) danego produktu.
Ochrona wzoru użytkowego jest zatem szersza. Rejestracja wzoru użytkowego jest jednak bardziej czasochłonna i utrudniona. W zakresie wzoru przemysłowego konieczne jest w zasadzie tylko dobre przedstawienie graficzne wzoru. Jeżeli chodzi o wzór użytkowy, to oprócz przedstawienia graficznego wzoru, konieczne jest przygotowanie opisu ochronnego wraz z zastrzeżeniami ochronnymi.
Powyższe prowadzi do wniosku, że prościej jest zastrzec wzór przemysłowy od wzoru użytkowego. Niemniej, nie zawsze ochrona z rejestracji wzoru przemysłowego będzie efektywna. Jeżeli chcą Państwo chronić nie tylko warstwę zewnętrzną produktu, ale także jego cechy techniczne, rekomenduje się docelowo zastosowanie trudniejszej procedury rejestracji wzoru użytkowego.
Nie ma jednak przeciwwskazań do zastosowania ochrony z obu instytucji naraz. W związku z powyższym możliwe jest złożenie wniosku zarówno o rejestrację wzoru użytkowego, jak i wzoru przemysłowego. Pierwszy środek ochronny będzie bardziej skomplikowany proceduralnie do zgłoszenia, ale ochrona będzie pełniejsza. Drugi natomiast będzie chronił tylko wygląd produktu, ale ochrona będzie przyznana szybciej. Szybsze przyznanie ochrony może być np. przesłanką do wysuwania roszczeń w przedmiocie usunięcia produktów naruszających wzór przemysłowy z rynku (np. na podstawie arty. 285 PWP). Będzie to jednak pociągało za sobą większe koszty. Chodzi tutaj zarówno o koszty sporządzania wniosku i dokumentacji do Urzędu, jak i o same opłaty za wniosek przewidziane ustawowo.
Czy są inne formy zabezpieczenia produktu?
Nadmienić należy tylko, że nie zawsze rejestracja wzoru użytkowego czy przemysłowego będzie wystarczającą ochroną dla danego produktu. Szeroko pojęte prawo własności intelektualnej zawiera inne instytucje chroniące właścicieli innowacyjnych rozwiązań. Należą do nich m.in.
- patent
- wzór wspólnotowy
- niezarejestrowany wzór wspólnotowy
- znak towarowy.
Każda z tych instytucji ma swoją specyfikę, jak i wady oraz zalety. Podkreślenia wymaga fakt, że decyzja przyznaniu pewnej ochrony przewidzianej przez prawo własności przemysłowej powinna być przemyślana, a dobór najwłaściwszego środka ochrony powinien być poprzedzony analizami specyfiki tychże środków ochrony.
W wielu przypadkach ochrona z rejestracji wzoru przemysłowego czy użytkowego będzie wystarczająca, jednak nie są to jedyne instytucje, z których podmioty prawa mogą korzystać celem ochrony swoich praw własności intelektualnej.
Pytania i odpowiedzi
Wzór przemysłowy obejmuje warstwę zewnętrzną produktu, takie jak ornamentacja, faktura czy kolorystyka. Natomiast wzór użytkowy dodatkowo chroni cechy techniczne „wewnętrzne” produktu, jak jego konstrukcja czy innowacyjne rozwiązania techniczne.
Wybór zależy od specyfiki produktu. Wzór przemysłowy jest łatwiejszy do zastrzeżenia, ale jego ochrona jest bardziej ograniczona. Wzór użytkowy oferuje szerszą ochronę, jednak procedura rejestracji jest bardziej skomplikowana. Często sugeruje się zastosowanie obu instytucji naraz dla pełniejszej ochrony.
Tak, oprócz wzoru przemysłowego i użytkowego istnieją inne instytucje prawa własności intelektualnej, takie jak patent, wzór wspólnotowy, niezarejestrowany wzór wspólnotowy i znak towarowy. Każda z tych form ma swoje zalety i wady, a wybór zależy od specyfiki produktu.
Zaufali nam:
