Likwidacja spółki osobowej bez przeprowadzenia likwidacji wiąże się z wieloma uciążliwymi formalnościami oraz wydatkami. W celu jej realizacji konieczne jest m. in. otwarcie likwidacji, co zobowiązuje do poniesienia kosztów opłaty od zgłoszenia, sporządzenie bilansu otwarcia likwidacji na dzień otwarciu likwidacji spółki (co wymaga dodatkowej pracy księgowych) czy podjęcie uchwały o powołaniu likwidatorów. Dodatkowe problemy może generować kwestia upłynnienia majątku spółki, czy samej procedury wykreślenia spółki.
Niewielu wspólników spółek osobowych zdaje sobie jednak sprawę z tego, że problemów tych da się uniknąć jeszcze przed przystąpieniem do przeprowadzania postępowania. Spółkę osobową można wykreślić z KRS bez przeprowadzania likwidacji. Likwidacji majątek spółki podlega jedynie. Proces ten da się omówić w kilku prostych krokach.
Krok 1: Uchwała i umowa spółki w kontekście likwidacji
Zgodnie z art. 67 §1 Kodeksu Spółek Handlowych wspólnicy mogą określić inny sposób rozwiązania spółki, niż wskazany w art. 58 KSH – oznacza to możliwość wskazania innej formy rozwiązania spółki, niż jej likwidacja.
Podstawą do zakończenia działania spółki jest zasadniczo wyrażenie przez wspólników jednomyślnej zgody w uchwale. Odpowiednie zastrzeżenie dotyczące zakończenia działalności spółki (rozwiązanie podmiotu wpisanego) bez likwidacji (i be postępowania upadłościowego) można jednak zawrzeć już w umowie. Dopuszczalne jest zarówno wskazanie takiego zastrzeżenia wprost, jak i po prostu brak określonych uregulowań dot. sposobu rozwiązania spółki osobowej (wtedy podstawą do zakończenia działalności będzie sama uchwała wspólników spółki spółki). Ważne jest jednak, by umowa spółki nie przewidywała wprost konieczności przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego w razie rozwiązania spółki celem uniknięcia kosztów postępowania.
W tym kontekście warto sprawdzić, czy w umowie spółki nie zawarto postanowienia, które nakazuje przeprowadzenie postępowania likwidacyjnego w razie rozwiązania spółki. Niekiedy przykładowe wzorce umów spółek dostępne w sieci przewidują takie właśnie uregulowanie. Jeśli znajduje się ono w umowie, konieczne okaże się sporządzenie uchwały o zmianie umowy spółki oraz zarejestrowanie tej zmiany w sądzie rejestrowym.
Krok 2: Uzgodnienie formy ustania bytu spółki
Dużym plusem tej formy wykreślenia spółki z KRS jest to, że wspólnicy mogą uzgodnić między sobą dokładny sposób, w jaki zostanie podzielony jej majątek. Najczęściej wspólnicy decydują się na zbycie przedsiębiorstwa w całości jednemu albo kilku ze wspólników w celu dalszego prowadzenia, przy spłacie udziałów pozostałych wspólników. Wspólnicy mogą także dokonać podziału majątku między siebie w naturze i zobowiązać się do spłaty wierzycieli. Można także sprzedać spółkę osobie trzeciej, a uzyskane środki przeznaczyć na zaspokojenie wierzycieli i rozliczenia pomiędzy wspólnikami.
Co istotne, w przeciwieństwie do likwidacji, nie zachodzi tutaj prawny obowiązek upłynnienia majątku spółki. Jego składniki mogą zostać przekazane wspólnikowi lub osobie trzeciej w naturze. W tej fazie konieczne jest także odpowiednie uregulowanie sposobu przeniesienia składników majątku Spółki na wspólnika lub osobę trzecią, z zachowaniem wymogów wynikających z przepisów prawa (np. formy aktu notarialnego dla przeniesienia własności nieruchomości).
Krok 3: Określenie odpowiedzialności za zobowiązania
Oprócz podziału aktywów spółki, możliwe jest także dokonanie podziału odpowiedzialności za jej długi. Wspólnicy mogą zdecydować, że jeden bądź część z nich przejmie obowiązek spłaty wierzycieli. Co istotne, w przypadku takiej rozwiązania spółki bez jej likwidacji, spłata wierzycieli nie musi nastąpić przed wykreśleniem spółki z KRS. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w postanowieniu z 5 maja 2016 roku (sygn. II CSK 573/15). W takim wypadku konieczne jest uregulowanie odpowiedzialności za długi, ale nie sama spłata wierzytelności: innymi słowy, trzeba wskazać, który ze wspólników będzie odpowiedzialny za długi spółki, ale nie musi on ich natychmiast spłacać.
Jak stwierdził w ww. postanowieniu SN, ustalenia co do sposobu przeprowadzenia likwidacji nie mogą jednak godzić w interesy wierzycieli spółki. Porozumienie dotyczące przejęcia obowiązku spłaty wierzycieli ma charakter wewnętrzny (pomiędzy wspólnikami) i nie jest wiążące dla wierzycieli spółki.
Pamiętać należy zatem, że wskazanie wspólników lub osoby trzeciej jako sukcesora spółki samo w sobie nie wywołuje skutków na zewnątrz. Do wywołania skutków zewnętrznych wobec osób trzecich konieczne jest dokonanie odpowiednich czynności prawnych, w następstwie których wskazany podmiot nabędzie aktywa tej spółki i przejmie jej zobowiązania, np. przez przejęcie długów (art. 519 k.c.). W przeciwnym przypadku porozumienie w części obejmującej pasywa spółki może wywołać tylko skutki określone w art. 392 k.c (jeżeli osoba trzecia zobowiązała się przez umowę z dłużnikiem zwolnić go od obowiązku świadczenia, jest ona odpowiedzialna względem dłużnika za to, że wierzyciel nie będzie od niego żądał spełnienia świadczenia). Wspólnika, który tylko mocą porozumienia zawartego z pozostałymi wspólnikami spółki jawnej miał przejąć jej aktywa i pasywa, nie można uznać za sukcesora generalnego tej spółki.
W razie wykreślenia spółki z rejestru bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego, następcami prawnymi spółki w zakresie pozostałego po niej majątku są wspólnicy, co potwierdza orzecznictwo SN (orzeczenia: II CSK 573/15 z dnia 5 maja 2016 r. czy I CSK 241/17 z dnia 8 maja 2017 r.). Wspólnicy nie mogą więc uchylić się od odpowiedzialności za długi poprzez umówiony sposób zakończenia działalności.
Krok 4: Wyznaczenie przechowawcy ksiąg i dokumentów Spółki
Czynności, zmierzające do wykreślenia spółki z KRS, również stanowią formę rozwiązania spółki. Zgodnie z art. 84 §3 KSH, księgi i dokumenty rozwiązanej spółki należy oddać na przechowanie wspólnikowi lub osobie trzeciej na okres nie krótszy niż pięć lat. W przypadku braku zgody wspólnika lub osoby trzeciej, przechowawcę wyznacza sąd rejestrowy.
Obowiązek przechowania dokumentów może też wynikać z odrębnych przepisów i określać inny termin ich przechowania. Przykładem jest np. dokumentacja pracownicza, która powinna być przechowywana przez okres 10 lat od końca roku, w którym stosunek pracy przestał istnieć.
Krok 5: Wykreślenie spółki z KRS
Po dokonaniu wszystkich powyższych kroków, możliwe jest złożenie wniosku o wykreślenie spółki z rejestru przedsiębiorców KRS (wniosek ten podlega opłacie w wysokości 300 zł – ponadto konieczne jest poniesienie opłaty za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym w wysokości 100 zł). Spółka osobowa zostaje rozwiązana (tj. ustaje jej byt prawny) z chwilą wykreślenia jej z rejestru przez sąd.
Wniosek składa się na formularzu KRS-X2 wraz z:
- uchwałą wspólników o rozwiązaniu spółki bez przeprowadzenia likwidacji,
- uchwałą wspólników o wyznaczeniu przechowawcy ksiąg i dokumentów rozwiązanej spółki.
Korzyści z rozwiązania spółki bez likwidacji
Rozwiązanie spółki bez likwidacji wiążę się z wieloma korzyściami związanymi zarówno z ograniczeniem formalności, zmniejszeniem kosztów jak i samą kwestią podziału majątku. Przede wszystkim, nie będzie konieczne otwieranie likwidacji spółki, wyznaczania likwidatorów, sporządzania dodatkowych bilansów otwarcia czy zamknięcia likwidacji. Ten sposób rozwiązania spółki jest też znacznie szybszy i zakłada zasadniczo dokonywanie ustaleń między wspólnikami.
Pamiętać jednak należy o odpowiednim określeniu odpowiedzialności za długi rozwiązywanej spółki osobowej oraz o tym, że nie może on naruszać praw osób trzecich – bez przeniesienia długów w odpowiedniej formie, wszyscy wspólnicy będą odpowiedzialni za długi spółki.
FAQ
Zaufali nam:
