Wpis do Krajowego Rejestru Długów

KRD, oprócz informacji w zakresie istnienia wierzytelności, przyjmuje także informacje w zakresie posłużenia się podrobionym lub cudzym dokumentem. Osobą uprawnioną do dokonania zgłoszenia w tym zakresie jest każdy, wobec którego posłużono się podrobionym lub cudzym dokumentem, w szczególności dokumentem potwierdzającym tożsamość lub zaświadczeniem o zatrudnieniu. 

Należy mieć także na uwadze, że w przypadku zgłoszenia do KRD wierzytelności – w wyniku czego wierzyciel został ostatecznie zaspokojony – na zgłaszającym ciąży następczy obowiązek zaktualizowania informacji i konieczność zgłoszenia wywiązania się ze zobowiązań przez dłużnika. Może to zrobić w dwojaki sposób:

• albo na wniosek dłużnika, w terminie 14 dni od dnia złożenia przez niego wniosku, 

• albo z własnej inicjatywy, za zgodą dłużnika, którego dotyczy to zobowiązanie, w terminie 14 dni od dnia wywiązania się z zobowiązania.

Dokumentami mogącymi stanowić podstawę do aktualizacji informacji gospodarczej przekazanej do KRD mogą być w szczególności uzasadnione informacje stanowiące:

• złożenie przez dłużnika zarzutu dotyczącego istnienia zobowiązania lub przedawnienia zobowiązania, lub dotyczącego toczącego się postępowania dotyczącego zobowiązania;

• uznanie długu przez dłużnika w całości;

• wykonanie zobowiązania w części, np. poprzez dokonanie zapłaty;

• prawomocny wyrok oddalający w części powództwo dotyczące zobowiązania wskazujący na wygaśnięcie lub nieistnienie zobowiązania w tej części;

• prawomocny wyrok stwierdzający, że zobowiązanie w części nie istnieje lub wygasło;

• potwierdzenie dokonania skutecznego potrącenia z wierzytelnością niższą niż objęta zobowiązaniem;

• zwolnienie dłużnika z długu w części;

• odnowienie zobowiązania w części;

• przelew wierzytelności objętej zobowiązaniem w części na inny podmiot;

• przejęcie części długu przez inny podmiot.

Sprzeciw dłużnika – jak się bronić przed wpisem do KRD?

Warto wiedzieć także, że wysłane do dłużnika ostrzeżenie o planowanym wpisie do KRD, powinno zawierać informację o przysługującym mu prawie do sprzeciwu. Dłużnik może bowiem podnieść, iż nie zgadza się ze stanowiskiem wierzyciela i w jego twierdzeniu, zobowiązanie może być już przedawnione, albo nawet uregulowane (czyli nieistniejące) tj. doszło do całkowita spłata zadłużenia. Wierzyciel, który nie uwzględni sprzeciwu dłużnika kwestionującego zobowiązanie, przekazując informację gospodarczą do KRD, jest obowiązany poinformować KRD o sprzeciwie złożonym przez dłużnika.

Co wobec tego w przypadku – gdy w sytuacji opisanej powyżej – wierzyciel mimo sprzeciwu dłużnika zgłosi go do Rejestru Długów a dłużnik znajdzie się na liście dłużników? Dłużnik może bronić się, domagając zawieszenia publikacji informacji lub jej usunięcia. KRD usuwa bowiem nieprawdziwe dane gospodarcze na podstawie uzasadnionej informacji o nieistnieniu zobowiązania lub na podstawie uzasadnionej informacji o wygaśnięciu zobowiązania. W jaki sposób to zrobić?

Dłużnik może przekazać do Rejestru sprzeciw dotyczący nieaktualności, nieprawdziwości, niekompletności lub przekazania lub przechowywania niezgodnie z Ustawą – jako informacji nieaktualnych – informacji gospodarczych. 

Sprzeciw powinien mieć formę pisemną.Powinien zawierać w szczególności:

• imię i nazwisko albo nazwę (firmę) dłużnika;

• adres do korespondencji dłużnika;

• numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) dłużnika będącego osobą fizyczną lub numer identyfikacji podatkowej (NIP) dłużnika będącego osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą, osobą prawną lub jednostką organizacyjną;

• oznaczenie zobowiązania dłużnika, obejmujące co najmniej: oznaczenie wierzyciela (imię, nazwisko oraz PESEL albo nazwa (firma) oraz NIP), tytuł prawny, kwotę i walutę;

• sprecyzowanie czy dłużnik żąda uaktualnienia, czy usunięcia informacji gospodarczych,

• wskazanie okoliczności uzasadniających sprzeciw (wraz z ich udokumentowaniem).

Rozwijając nieco kwestię udokumentowania okoliczności uzasadniających sprzeciw, należy wskazać, że dłużnik powinien dołączyć do sprzeciwu dokumenty potwierdzające przytoczone w sprzeciwie okoliczności faktyczne oraz prawne. Innymi słowy: dowody na to, że zobowiązanie, którego dotyczy sprawa, nie istnieje, jest przedawnione, częściowo uregulowane, lub na przykład opiewa na inną kwotę. W przypadku nieudokumentowania okoliczności uzasadniających sprzeciw, KRD niezwłocznie wzywa dłużnika do przekazania dowodów w wyznaczonym terminie, pouczając go, że niezastosowanie się do wezwania może skutkować uznaniem sprzeciwu za bezzasadny. 

Należy mieć także na uwadze, że KRD może zwrócić się do dłużnika lub wierzyciela o wyjaśnienia. Ponadto, zwracając się o wyjaśnienia do wierzyciela, KRD doręcza mu sprzeciw wraz z dokumentami przedłożonymi przez dłużnika, wzywając go do ustosunkowania się do sprzeciwu. Obowiązkiem wierzyciela jest odnieść się do wszystkich okoliczności uzasadniających sprzeciw wskazanych przez dłużnika. Jeśli wierzyciel będzie kwestionował okoliczności wskazane przez dłużnika, powinien także przedstawić argumenty popierające swoje stanowisko i stosowne dokumenty. 

Wśród dokumentów, potwierdzających nieistnienie lub wygaśnięcie zobowiązania, należy w szczególności wskazać:

• potwierdzenie wykonania zobowiązania w całości (np. spłata zobowiązania zgodnie z umową);

• wyrok prawomocnie oddalający powództwo co do całości zobowiązania, wskazujący na wygaśnięcie lub nieistnienie zobowiązania; 

• wyrok prawomocny stwierdzający, że zobowiązanie w całości nie istnieje lub wygasło;

• zwolnienie dłużnika z długu w całości;

• odnowienie zobowiązania w całości;

• dokument potwierdzający przelew wierzytelności objętej zobowiązaniem w całości na inny podmiot;

• przejęcie całości długu obejmującego zobowiązanie dłużnika przez inny podmiot;

• potwierdzenie dokonania skutecznego potrącenia z wierzytelnością wyższą niż objęta zobowiązaniem.

Po rozpatrzeniu sprzeciwu KRD usuwa informację gospodarczą w razie uzyskania uzasadnionej informacji o okolicznościach, o których mowa w powyżej lub w przeciwnym razie uznaje sprzeciw za bezzasadny. 

Jak mogę sprawdzić, czy ktoś zgłosił mnie do KRD?

Jedną z funkcjonalności Krajowego Rejestru Długów jest możliwość wygenerowania informacji gospodarczych o konkretnych podmiotach. Istnieje więc możliwość sprawdzenia, czy firma, w której zamierzamy pracować, jest stabilna finansowa, albo czy kontrahent, z którym planujemy podjąć współpracę zachowuje płynność finansową. Co jednak istotne, osoba fizyczna nie będzie w stanie wygenerować informacji o innej osobie prywatnej, np. koledze z pracy czy sąsiadce. Może natomiast wystąpić o wydanie jej informacji o sobie samym. 

Każdy ma prawo dostępu do dotyczących go informacji gospodarczych przekazanych do KRD, zwłaszcza, że wpis do KRD oznacza utratę wiarygodności. Dostęp do takich informacji dla osoby fizycznej jest co do zasady jest bezpłatny, jeżeli następuje nie częściej niż raz na 6 miesięcy. Na wniosek osoby składającej zapytanie, KRD ujawnia wszystkie przechowywane na jej temat informacje z rejestru. 

Podsumowanie

Według danych Centralnego Ośrodka Informacji Gospodarczej, w 2022 roku niewypłacalność ogłosiło o 1/5 więcej firm niż w poprzednim roku. To oznacza, że trudna sytuacja ekonomiczno – gospodarcza potęguje utratę stabilności finansowej przez wiele podmiotów. W obliczu takich zmian warto pamiętać o tym, że Krajowy Rejestr Długów pozwala uczestnikom obrotu gospodarczego pozyskiwać rzetelne i wiarygodne informacje na temat stabilności finansowej innych podmiotów, w tym firm oraz konsumentów. Za pomocą Rejestru można nie tylko sprawdzić, czy inna osoba jest już zadłużona wobec innego wierzyciela, ale także dokonać zgłoszenia podmiotu, który nam zalega z wypełnianiem zobowiązań.