|
7 kwietnia 2025 | Ostatnio zmodyfikowano 15 kwietnia, 2025 o 15:19 | Czas na przeczytanie: 5 minut
Pozostałe Artykuły
Czym jest skarga pauliańska?
Skarga pauliańska to instytucja znana już w starożytnym rzymie. Dzięki niej wierzyciele mogli odwrócić działania dłużnika, który pokrzywdził ich swoimi działaniami. Obecnie to rozwiązanie funkcjonuje w wielu systemach prawnych, wywodzących się z prawa rzymskiego- w tym w polskim kodeksie cywilnym.
Zgodnie z art. 527 kodeksu cywilnego, gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego. Dotyczy to jednak sytuacji, gdy dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.
Za czynność prawną dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli, rozumie się taką czynność, jeżeli w jej następstwie dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności.
Innymi słowy, wykorzystując skargę pauliańską dłużnik może dochodzić zapłaty od osoby trzeciej, która wskutek działań dłużnika uzyskała korzyść finansową, pomimo tego że ta osoba nie była pierwotnie wobec wierzyciela zobowiązana (np. nie była stroną umowy).
Warto jednak wskazać, że osoba trzecia wspomniana powyżej musi mieć świadomość tego, że dłużnik działa z pokrzywdzeniem wierzycieli. W tym kontekście w przepisach zawarto dwa istotne domniemania. Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Podobnie jest w przypadku, gdy osoba trzecia jest przedsiębiorcą pozostającą z dłużnikiem w stałych kontaktach handlowych.
Kto może wnieść skargę pauliańską i jak w praktyce wygląda dochodzenie roszczeń?
Uprawnionym do wniesienia skargi pauliańskiej jest wierzyciel. Może być reprezentowany przez pełnomocnika czy reprezentanta prawnego (np. syndyka, jeżeli dłużnik jest w stanie upadłości). Wierzycielem jest osoba posiadająca należność wobec dłużnika, najlepiej zasądzoną prawomocnym wyrokiem sądu lub prawomocnym nakazem zapłaty.
W praktyce dochodzenie roszczeń na podstawie skargi pauliańskiej nie jest szybkie. Wierzyciel musi zebrać cały materiał do pozwu oraz przygotować strategię, mieć przede wszystkim dane dot. konkretnej czynności podjętej z pokrzywdzeniem wierzycieli.
Dochodzenie praw przez wierzyciela w drodze skargi pauliańskiej wymaga wszczęcia osobnego powództwa przeciwko osobie trzeciej. W praktyce wikła to wierzyciela w kolejny proces sądowy, który będzie generował koszty i trwał określony czas. Warto przeanalizować, czy nie ma innych możliwości
Skuteczność skargi pauliańskiej
Skarga pauliańska co do zasady jest skutecznym rozwiązaniem, jeżeli jest zaplanowana oraz przeprowadzona przy wsparciu profesjonalistów. Zazwyczaj decydując się na jej wykorzystanie wierzyciele wiedzą o konkretnym składniku majątku, który w wielu przypadkach jest znacznej wartości.
Z drugiej strony jednak wierzyciele muszą się uzbroić w cierpliwość. Powództwo ze skargi pauliańskiej to skomplikowany proces, który raczej nie zakończy się na jednej rozprawie w ciągu paru miesięcy od złożenia pozwu.
Warto także wskazać, że skarga pauliańska to nie jedyny instrument do dochodzenia należności od osoby trzeciej. Wyprowadzanie majątku oraz udaremnianie zaspokojenia wierzyciela to przestępstwa wymienione w art. 300 kodeksu karnego. Jeżeli osoba trzecia (uzyskująca korzyść) działa w porozumieniu z dłużnikiem, to możliwe jest podjęcie działań karnoprawnych. Ich celem może być uzyskanie wyroku określającego obowiązek zadośćuczynienia poszkodowanemu (wierzycielowi).
Czy skargę pauliańską można wnieść bez pełnomocnika?
Teoretycznie przepisy nie wymagają, aby powództwo ze skargi pauliańskiej było wniesione przy wsparciu profesjonalnego pełnomocnika- radcy prawnego czy adwokata.
W praktyce jednak samodzielne i skuteczne przeprowadzenie procesu ze skargi pauliańskej jest prawie niemożliwe. To złożona konstrukcja prawna, wobec której trzeba nie tylko uwzględnić brzmienie przepisów, ale także bogaty dorobek orzecznictwa i doktryny.
Nasi eksperci od wielu lat z wysoką skutecznością pomagają wierzycielom w odzyskiwaniu swoich należności. Jeżeli zatem na Twojej drodze stanął dłużnik, który swoimi działaniami działał z pokrzywdzeniem wierzycieli, wypełnij formularz kontaktowy poniżej.
Podsumowanie
Wniesienie powództwa ze skargi pauliańskiej w wielu przypadkach może być dla wierzyciela niemal ostatnią szansą na odzyskanie należności. Nie jest to jednak prosty proces, wymagający często od wierzyciela zaangażowania profesjonalnego pełnomocnika oraz kilku lat oczekiwań. Niemniej jednak, w powództwach ze skargi pauliańskiej chodzi nie tylko o odzyskanie należności, ale także o zasady słuszności.
Zaufali nam:
