Przyspieszenie lotu też może być podstawą do domagania się odszkodowania

Jakie przepisy regulują odszkodowanie za opóźniony lub odwołany lot?

Kwestię odszkodowania za opóźniony lub odwołany lot reguluje rozporządzenie (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 261/2004 z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91. Obowiązuje ono wszystkie państwa członkowskie i jest stosowane bezpośrednio, bez potrzeby jego implementacji do krajowego porządku prawnego.

Zgodnie z literalną wykładnią art. 1 ust. rozporządzenia określa prawa pasażerów w przypadku:

odmowy przyjęcia na pokład wbrew ich woli,
odwołania zarezerwowanego lotu,
opóźnienia zarezerwowanego lotu.

Na potrzeby rozporządzenia przyjmuje się, że odmowa przyjęcia na pokład oznacza odmowę przewozu pasażerów danym lotem, pomimo że stawili się oni do wejścia na pokład według ustalonych warunków. Odmowę można jednak uznać za uzasadnioną:

stanem zdrowia pasażera (np. choroba zakaźna),
względami bezpieczeństwa (np. pasażer zachowuje się agresywnie albo znajduje się pod wpływem alkoholu lub środków odurzających),
brakiem kompletu dokumentów podróżnych (np. ważnego dokumentu tożsamości, karty pokładowej).

Z kolei pod pojęciem odwołania lotu należy rozumieć kurs, który się nie odbył pomimo tego, że był zaplanowany i było na niego zarezerwowane przynajmniej jedno miejsce.

Terytorialny zakres zastosowania rozporządzenia

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1a i 1b rozporządzenie ma zastosowanie do:

pasażerów odlatujących z lotniska, które znajduje się na terytorium państwa członkowskiego,
pasażerów odlatujących z lotniska, które znajduje się na terytorium państwa trzeciego, jeżeli samolot ląduje w państwie członkowskim.

W przypadku lotów z terytorium państwa trzeciego odszkodowanie nie przysługuje, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

pasażerowie otrzymali korzyści lub odszkodowanie,
pasażerom udzielono opieki w kraju trzecim,
przewoźnik obsługujący dany lot jest przewoźnikiem wspólnotowym.

Należy także podkreślić, ze przepisy rozporządzenia wyłączają prawo do ubiegania się o odszkodowanie w przypadku pasażerów podróżujących bezpłatnie lub na podstawie taryfy, która nie jest powszechnie dostępna. Wyłączenie nie dotyczy jednak przypadków, kiedy podstawą do lotu jest jeden z programów lojalnościowych dla tzw. frequent flyerów. Są to np.:

Miles&More – należą do niego m.in. linie LOT, Lufthanza, Scandinavian Airlines, TAP Portugal,
One World – należą do niego m.in. British Airways i Finnair,
Sky Team – zrzesza m.in. Aerofłot, Alitalia, czy Czech Airlines.

Warunkiem wypłaty odszkodowania jest spełnienie jednej z poniższych przesłanek:

posiadanie ważnej rezerwacji, a także stawienie się na odprawę zgodnie z wymogami i w czasie określonym na piśmie przez przewoźnika lotniczego, organizatora wycieczek lub autoryzowane biuro podróży,
jeżeli czas odlotu nie został określony, stawienie się nie później niż 45 minut przed ogłoszoną godziną odlotu,
przeniesienie z zarezerwowanego lotu na inny przez przewoźnika lotniczego lub organizatora wycieczek – bez względu na przyczynę.

Jak powinna być zorganizowana odmowa przyjęcia na pokład, odwołanie lub opóźnienie lotu?

Działania przewoźnika lotniczego będą różne w zależności od tego, z jaką formą niewykonania lub niewłaściwego wykonania zobowiązania pasażer ma do czynienia. Pamiętaj, że nie ma żadnego znaczenia, czy lot miał charakter prywatny, czy zdecydowałeś się na niego w związku z prowadzonymi interesami.

Odmowa przyjęcia na pokład

W przypadku odmowy przyjęcia pasażerów na pokład przewoźnik powinien w pierwszej kolejności wezwać ich do dobrowolnej rezygnacji w zamian z indywidualnie uzgodnione korzyści.

Dopiero kiedy liczba ochotników nadal jest mniejsza niż liczba osób z rezerwacjami, przewoźnik może odmówić przyjęcia pasażera na pokład wbrew jego woli. Wypłata odszkodowania i udzielenie pomocy powinny być udzielone niezwłocznie.

Odwołanie lotu

W przypadku odwołania lotu pasażerowie mają prawo do otrzymania pomocy (w tym zakwaterowania i wyżywienia, jeżeli start nowego lotu ma nastąpić co najmniej jeden dzień po planowanym starcie). Mogą także ubiegać się o odszkodowanie, chyba że:

zostali poinformowani o odwołaniu co najmniej na 2 tygodnie przed planowanym terminem odlotu,
zostali poinformowani o odwołaniu w okresie od 2 tygodni do 7 dni przed planowanym czasem odlotu i przewoźnik zaofeorwał im alternatywne połączenie, które gwarantuje im wylot maksymalnie na 2 godziny przed planowanym czasem oraz dotarcie na miejsce nie więcej niż 4 godziny po planowanym czasie lądowania,
zostali poinformowani o odwołaniu w terminie krótszym niż 7 dni przed planowanym czasem odlotu i przewoźnik zaoferował im alternatywne połączenie, które gwarantuje wylot na maksymalnie 1 godzinę przed planowanym czasem oraz dotarcie na miejsce nie więcej niż 2 godziny po planowanym czasie lądowania.

Przewoźnik może zwolnić się z obowiązku wypłaty odszkodowania, musi jednak wykazać, że zrealizowanie lotu nie było możliwe z uwagi na nadzwyczajne okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków.

Trzeba pamiętać, że w przypadku odwołania przewoźnik lotniczy ma obowiązek udzielenia pasażerom informacji i wyjaśnień dotyczących alternatywnego połączenia.

Opóźnienie lotu

W przypadku opóźnienia lotu pomoc jest uzależniona od docelowej długości lotu wyrażonej w kilometrach oraz czasu opóźnienia.

dla lotów do 1500 km – opóźnienie musi wynosić 2 lub więcej godzin,
dla lotów pomiędzy 1500 a 3500 km – opóźnienie musi wynosić 3 lub więcej godzin,
dla dłuższych lotów – opóźnienie musi wynosić 4 lub więcej godzin.

Pomoc przewoźnika obejmuje:

posiłki, napoje, wsparcie logistyczne (rozmowy telefoniczne, maile, faksy),
zakwaterowanie i transport między lotniskiem a hotelem w przypadku przesunięcia lotu na dzień następny,
zwrotu kosztów biletu, a także lotu powrotnego do miejsca docelowego lub zwrotu kosztów nieodbytej części podróży albo części odbytej, jeżeli lot nie służy już pierwotnemu celowi lotu pasażera.

Prawo do odszkodowania

W przypadku odwołania lotu oraz odmowy przyjęcia na pokład przepisy rozporządzenia przewidują prawo do odszkodowania, o którym mowa w art. 7. Jego wysokość jest uzależniona od długości lotu i wynosi:

250 Euro – dla lotów do 1500 km,
400 Euro – dla lotów do 3500 km,
600 Euro – dla pozostałych lotów.

W sytuacji kiedy przewoźnik zaproponował pasażerom alternatywny lot, którego czas trwania nie przekracza pierwotnego o odpowiednio 2, 3 lub 4 godziny, odszkodowanie może zostać zmniejszone o 50%. Odszkodowanie może zostać wypłacone:

w gotówce,
elektronicznym przelewem bankowym,
przekazem bankowym,
czekami bankowymi,
w bonach turystycznych lub w formie innych usług – wyłącznie za zgodą pasażera.

Umieszczenie w klasie lotniczej wyższej lub niższej niż zarezerwowana

Rozporządzenie w art. 10 przewiduje prawo do domagania się odszkodowania w przypadku ulokowania pasażera w niższej klasie lotniczej. Jego wysokość jest uzależniona od długości lotu i wynosi:

30% ceny biletu w przypadku lotu do długości 1500 km,
50% ceny biletu w przypadku lotów wewnątrzwspólnotowych dłuższych niż 1500 km za wyjątkiem:

lotów pomiędzy europejskim terytorium Państw Członkowskich a francuskimi departamentami zamorskimi,
innych lotów o długości pomiędzy 1500 a 3500 km.

75% ceny biletu w przypadku innych lotów, w tym lotów między europejskim terytorium Państw Członkowskich a francuskimi terytoriami zamorskimi.

Należy podkreślić, że rozporządzenie nie wyłącza prawa do dochodzenia dodatkowego odszkodowania z potrącenie kwoty wypłaconej na podstawie aktu unijnego.

Jeżeli w toku realizacji usługi przez przewoźnika lotniczego doznałeś szkody, skorzystaj z pomocy kancelarii prawnej, która pomoże Ci uzyskać należną rekompensatę.

Co z przyspieszeniem lotu?

Zgodnie z aktualnym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości od 21 grudnia 2021 roku pasażerowie mogą także domagać się odszkodowania za przyspieszenie lotu.

Pierwotny stan faktyczny w sprawie C-263/20 Airhel Limited vs Laudamotion GMBH dotyczył zarezerwowania lotu z Hiszpanii do Austrii za pomocą platformy elektronicznej. Podróż miała odbyć się 14 czerwca 2018 roku o godzinie 14.40. Przewoźnik przyspieszył lot o ponad sześć godzin, realizując go o 8.25.

Pasażerowie przenieśli swoje roszczenia na firmę zajmującą się dochodzeniem odszkodowania od przewoźników lotniczych. W pierwszej instancji powództwo zostało oddalone. Po złożeniu apelacji przez stronę powodową sąd okręgowy w Korneuburgu uznał jednak, że rozstrzygnięcie w sprawie zależy od interpretacji prawa unijnego i zwrócił się z pytaniem prejudycjalnym do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Jakie było rozstrzygnięcie TSUE?

Wydają orzeczenie Trybunał Sprawiedliwości zwrócił uwagę, że celem rozporządzenia 261/2004 jest zapewnienie jak największej ochrony pasażerom, a ich uprawnienia powinny być interpretowane szeroko. Konkluzją orzeczenia jest to, że wskutek przyspieszenia lotu:

pasażerowie tracą prawo do zarządzania własnym czasem,
pasażerowie nie mogą zrealizować pobytu w taki sposób, jak zaplanowali.

Do oszacowania stopnia opóźnienia zastosowanie znajduje art. 5 ust. 1c, podpunkty 1-3. Pojęcie przyspieszenia lotu może mieścić się w zakresie sformułowania „odwołanie lotu”, jeżeli przewoźnik przesunął go o więcej niż godzinę. W takiej sytuacji możemy mówić o znacznym opóźnieniu. W celu dochodzenia odszkodowania pasażer nie musi dysponować biletem, wystarczy, że stosowną informację otrzyma od organizatora wycieczki. Musi ona obejmować:

miejsce odlotu,
czas odlotu,
numer lotu.

Na przewoźniku lotniczym spoczywa ciężar wykazania, że z należytym wyprzedzeniem poinformował pasażerów o zmianie godziny lotu. Jeżeli informacja od organizatora okaże się błędna i przewoźnik będzie musiał z tego tytułu wypłacić odszkodowanie, może dochodzić od organizatora odszkodowania w ramach regresu.

Trybunał Sprawiedliwości podkreślił, że informacja o odwołaniu lotu (a także innych postaciach nienależytego wykonania usługi) powinna być przekazana bezpośrednio pasażerowi i przewoźnik lotniczy nie może ograniczyć się do powiadomienia pośrednika, chyba że pasażer wyraźnie go do tego upoważnił.

Jeżeli lot jest opóźniony o mniej niż godzinę, a przewoźnik zaproponował zmianę planu podróży pozwalającą na dotarcie do celu na czas, opóźnienie ma charakter nieznaczny, a odszkodowanie nie jest należne.

Wysokość odszkodowania za przyspieszenie lotu określana jest według art. art. 7 rozporządzenia i wynosi:

250 Euro – w przypadku lotów do 1500 km,
400 Euro dla lotów między 1500 a 3500 km,
600 Euro dla pozostałych lotów.

TSUE podkreśli jednak, że w tej sytuacji nie ma możliwości zredukowania odszkodowania o 50%.

Przewoźnik lotniczy ma obowiązek udzielić pasażerom informacji o dokumentach, jakie mają zostać załączone do wniosku o wypłatę odszkodowania, a także podać dane firmy, na które należy zaadresować wniosek.

Niewykonanie usługi przewozu lotniczego może pociągnąć za sobą wiele poważnych konsekwencji. Opóźnienie, odwołanie lub przyspieszenie lotu może oznaczać nie tylko zmarnowany urlop, ale także utratę strategicznego partnera biznesowego lub brak możliwości udziału w ważnych dla firmy negocjacjach.

W przypadku wystąpienia opisanych okoliczności zawsze warto upewnić się, czy przewoźnik lotniczy nie jest zobligowany do wypłaty odszkodowania.

Pytania i odpowiedzi:

Lot został zrealizowany do innego lotniska niż wynikało z rezerwacji. Jakiego działania od przewoźnika może domagać się w takiej sytuacji pasażer?

Jeżeli miasto lub region jest obsługiwane przez kilka lotnisk, a przewóz lotniczy zakończył się na innym lotnisku niż objęte rezerwacją, przewoźnik ponosi koszty transportu pasażera do miejsca docelowego lub innego miejsca uzgodnionego indywidualnie.

Czy osoby z ograniczoną możliwością poruszania się lub te o specjalnych potrzebach mogą liczyć na dodatkowe wsparcie w przypadku odwołania, opóźnienia lub przyspieszenia lotu?

Zgodnie z rozporządzeniem takie osoby wraz z towarzyszącą im pomocą, a także dzieci podróżujące bez opiekunów mogą liczyć na pełen pakiet świadczeń opieki (m.in. posiłki, napoje, zakwaterowanie, transport, rozmowy telefoniczne, dostęp do skrzynki e-mail) bez względu na długość lotu. Przewoźnik ma także obowiązek w miarę możliwości uwzględnić konkretne potrzeby pasażerów, wynikające z ich stanu zdrowia.

Czy przewoźnik może ograniczyć lub wyłączyć swoją odpowiedzialność w ramach przewozu?

Umowne zastrzeżenie, które ograniczałoby prawo do dochodzenia odszkodowania jest nieważne. Jeżeli pasażer otrzymał mniejsze odszkodowanie niż wynikałoby z treści rozporządzenia, może dochodzić swoich praw na drodze sądowej.

MAM PYTANIA | JESTEM ZAINTERESOWANY / A OFERTĄ

Zaufali nam: