Przekształcenie spółki jawnej – najważniejsze informacje

Spółka jawna przez wielu przedstawicieli doktryny uważana jest za modelowy podmiot prawa handlowego. Potwierdza to również sam ustawodawca, umieszczając w kodeksie spółek handlowych wiele odesłań do regulacji tej spółki osobowej.

W wielu przypadkach konstrukcja spółki jawnej może okazać się niewystarczająca dla realizacji celu biznesowego wspólników. Obowiązujące przepisy prawa dopuszczają jednak możliwość zmiany formy prawnej prowadzonej działalności na inną.

Poniżej wyjaśniamy, jak działa spółka jawna i czy można dokonać jej przekształcenia?

Spółka jawna działa pod firmą, w której powinny znajdować się imiona i nazwiska lub firmy kilku lub wszystkich wspólników wraz ze wskazaniem formy prawnej. Do celów brandingowych dopuszczalne jest dodanie innych elementów, które będą charakteryzowały np. profil działalności podmiotu.

Siedziba spółki uwidaczniana jest w KRS i będzie dostępna dla wszystkich osób zainteresowanych jej zlokalizowaniem . W piśmiennictwie zwraca się uwagę na to, aby siedziba pokrywała się z adresem, pod jakim przebywają wspólnicy zarządzający spółką (alternatywnie z miejscowością, gdzie zlokalizowany jest zakład lub główne biuro).

Warto pamiętać, że siedziba nie jest tym samym co adres spółki. O ile siedziba musi znaleźć się w umowie, o tyle adres już niekoniecznie.

Przedmiot działalności spółki to jej profil biznesowy. W praktyce najczęściej już w umowie określa się go poprzez podanie kodów PKD, choć nie ma takiej konieczności. Oznaczenia te jednak podlegają ujawnieniu w KRS.

Co do zasady każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki i jej reprezentacji, choć kwestie te można dowolnie modyfikować w umowie. W zależności od wagi decyzji (czynność nagła, zarząd zwykły lub czynność przekraczająca zarząd zwykły), poszczególne działania mogą być podjęte przez każdego z uprawnionych wspólników lub wszystkich spośród nich.

Jak wygląda odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki?

Choć spółka jawna posiada odrębną od wspólników podmiotowość prawną, niekiedy bywa tak, że wspólnicy poniosą odpowiedzialność za jej długi. Pomimo parasola ochronnego w postaci kapitału ułomnej osoby prawnej, reżim odpowiedzialności wspólników jest surowy. Cechuje ją subsydiarność, solidarność oraz osobisty i nieograniczony charakter. Co to oznacza?

Pomocniczy charakter odpowiedzialności polega na tym, że wierzyciel w pierwszej kolejności powinien podjąć próbę egzekucji wierzytelności z majątku spółki. Wprawdzie dopuszcza się możliwość równoległego wytoczenia powództwa przeciwko wspólnikowi, ale egzekucja z jego majątku i tak będzie musiała zaczekać do czasu wykazania bezskuteczności działań względem spółki.

Oczywiście bezskuteczność najczęściej przejawia się w braku majątku, ale bywa i tak, że spółka wprawdzie dysponuje składnikami, ale są one obciążone ograniczonymi prawami rzeczowymi. W takiej sytuacji wspólnicy również będą ponosili odpowiedzialność.

Z kolei odpowiedzialność osobista i nieograniczona przejawia się w tym, że egzekucja może być prowadzona z całego majątku wspólnika (również jego przyszłych składników).

Solidarność polega zaś na możliwości wyboru przez wierzyciela majątku wspólnika, z którego będzie egzekwował należności. Może dochodzić spełnienia świadczenia od jednego, kilku albo wszystkich wspólników i nie ma żadnego znacznie, w jakim stopniu każdy z nich przyczynił się do powstania zobowiązania. Ewentualne rozliczenia mogą być dokonywane w ramach wewnętrznego regresu.

Likwidacja i rozwiązanie spółki jawnej?

Przyczyny likwidacji spółki jawnej zostały wymienione przez ustawodawcę w art. 58§1 k.s.h. Zaliczymy do nich m.in. ogłoszenie upadłości spółki lub podjęcie jednomyślnej uchwały przez wspólników. Dodatkowe warunki mogą zostać przewidziane w umowie spółki.

Artykuł 67§1 k.s.h. przewiduje procedurę likwidacyjną, której stosowanie nie jest jednak obligatoryjne, jeżeli wspólnicy obrali inną metodą zakończenia działalności.

Celem likwidacji jest zawsze zakończenie bieżących działań spółki (m.in. przez spłatę zobowiązań i ściągnięcie wierzytelności), upłynnienie majątku ułomnej osoby prawnej oraz podział pozostałego majątku między wspólników. Ostatecznie, spółka jawna zostaje wykreślona z KRS.

Przekształcenie spółki jawnej w spółkę z o.o. krok po kroku

Spółka jawna jest najbardziej podstawowym modelem prowadzenia działalności, jaki znajdziemy w kodeksie spółek handlowych. Choć wiele firm wybiera tę formę, z biegiem czasu może okazać się ona niewystarczająca do osiągnięcia zamierzenia gospodarczego lub zbyt ryzykowna dla wspólników.

Alternatywą może okazać się prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki kapitałowej, na przykład spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Czy przekształcenie spółki jawnej w sp. z o.o. jest dobrym wyborem? Jakie są wady i zalety tego rozwiązania?

Przekształcenie spółki jawnej w sp. z o.o. a specyfika tej spółki kapitałowej

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością , jako spółka kapitałowa, wyraźnie rozdziela substrat ludzki (wspólników) od kapitału. Kiedy dochodzi do właściwego przekształcenia i na czym opiera się konstrukcja sp. z o.o.?

Na czym polega przekształcenie spółki jawnej w z o.o.?

Podstawę prawną dla przekształcenia stanowi art. 551 § 1 k.s.h., zgodnie z którym spółka jawna (spółka przekształcana) może być przekształcona w inną spółkę handlową (spółkę przekształconą). Ustawodawca daje w tym zakresie przedsiębiorcy pełną swobodę wyboru docelowej formy prowadzenia działalności, w tym także sp. z o.o.

Przekształcenie dochodzi do skutku w dniu wpisu spółki przekształconej do rejestru KRS, wykreślając jednocześnie z urzędu dotychczasową spółkę przekształcaną.

Podstawową zasadą przekształcenia jest sukcesja praw i obowiązków spółki przekształcanej. Oznacza to, że na nowy podmiot przejmuje prawa i obowiązki spółki jawnej. Dotyczy to również koncesji, zezwoleń i ulg, chyba że co innego wynika z ustawy lub treści decyzji administracyjnej.

Oczywiście przekształcenie spółki jawnej nie prowadzi do ustania jej bytu i likwidacji majątku, ponieważ dochodzi jedynie do zmiany formy prawnej prowadzonej działalności gospodarczej, a wspólnicy spółki osobowej stają się wspólnikami spółki kapitałowej.

Jak przekształcić spółkę jawną w sp. z o.o. – opis poszczególnych etapów

Aby doprowadzić do przekształcenia, należy zrealizować poszczególne etapy:

• sporządzenie planu przekształcenia,
• podjęcie uchwały o przekształceniu,
• powołanie członków organów spółki,
• zawarcie umowy spółki z o.o.,
• złożenie wniosku o wpis do KRS.

Plan przekształcenia przygotowują wszyscy wspólnicy spółki przekształcanej, uprawnieni do prowadzenia jej spraw. Powinien on być przygotowany z zachowaniem formy pisemnej pod rygorem nieważności i określać przynajmniej wartość bilansową majątku spółki przekształcanej na określony dzień.

Do planu przekształcenia należy dołączyć szereg załączników. Są to m.in.:

• projekt uchwały w sprawie przekształcenia,
• projekt umowy spółki przekształconej,
• sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia.

W przypadku wyboru jako formy docelowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, począwszy od 1.03.2020 r. nie przedkłada się planu przekształcenia biegłemu rewidentowi w celu wydania opinii. Taka konieczność zachodzi jedynie w przypadku wyboru jako formy prowadzenia działalności spółki akcyjnej.

Wspólnicy spółki powinni być zawiadomieni dwukrotnie o zamiarze podjęcia uchwały o przekształceniu. Zachowują oni prawo do informacji oraz wglądu w dokumenty spółki.

Uchwała o przekształceniu spółki jawnej w Sp. z o.o. powinna zawierać następujące elementy:

• typ spółki, w jaki spółka zostaje przekształcona,
• wysokość kapitału zakładowego,
• zakres praw przyznanych osobiście wspólnikom uczestniczącym w spółce przekształconej, jeżeli przyznanie takich praw jest przewidziane,
• nazwiska i imiona członków zarządu spółki przekształconej,
• zgodę na brzmienie umowy.

Jednocześnie, podjęcie umowy uchwały zawarcie umowy spółki przekształconej.

Wreszcie, wniosek o wpis spółki przekształconej do rejestru składają wszyscy członkowie zarządu dołączając oświadczenie, że wszystkie udziały wspólników żądających odkupu zostały odkupione. Członkowie zarządu nie powinni również zapomnieć o złożeniu wniosku o ogłoszeniu przekształcenia w MSiG.

Cały proces zmiany formy działalności jest wielowątkowy i dosyć skomplikowany, dlatego warto rozważyć zlecenie przekształcenia spółki doświadczonemu prawnikowi.

Odpowiedzialność w spółce z o.o.

Z uwagi na gospodarcze oderwanie od wspólników, spółka występuje w obrocie jako osobny podmiot, który samodzielnie ponosi odpowiedzialność za swoje zobowiązania.

Wprawdzie odpowiedzialność wspólników może się pojawić, ale są to rzadkie przypadki (np. odpowiedzialność za działania spółki z o.o. w organizacji) i najczęściej ryzykują oni jedynie wkładem wniesionym do spółki.

W szerszym zakresie odpowiadają jedynie członkowie zarządu, na podstawie art. 299 k.s.h., choć i tutaj istnieje szereg możliwości, które zwalniają wspólników od odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Co do zasady jednak, wierzyciel będzie mógł skierować powództwo przeciwko członkom zarządu i dochodzić od nich zapłaty należności, jeżeli spółka okaże się niewypłacalna.

Koszty przekształcenia spółki jawnej w z o.o.

Na koszty przekształcenia składa się kilka składników. Są to:

• wydatki związane ze sporządzeniem sprawozdania finansowego,
• opłaty notarialne oraz PCC,
• opłaty rejestracyjne (sądowa i za ogłoszenie w MSiG) oraz opłata skarbowa w przypadku korzystania z pełnomocnika,
• opłaty związane z aktualizacją danych,
• koszt pomocy prawnej.

Spółka komandytowa jako spółka osobowa

Istotnym walorem spółki osobowej są również przysługujące jej zdolność sądowa oraz zdolność procesowa. W praktyce oznacza to, że to spółka, a nie jej wspólnicy będzie stroną w sporze sądowym i to ona będzie podmiotem, względem którego komornik sądowy w pierwszej kolejności poprowadzi ewentualne działania windykacyjne. Nie wyklucza to możliwości ponoszenia odpowiedzialności przez wspólników spółki, choć nie będzie ona tak surowa, jak w przypadku spółki jawnej.

Zasadniczą różnicą, która wyodrębnia spółkę komandytową na tle innych spółek osobowych, jest dualizm obowiązujący w składzie osobowym wspólników. Musi w nim wystąpić przynajmniej jeden komandytariusz i przynajmniej jeden komplementariusz.

W skład osobowy spółki mogą wchodzić zarówno osoby fizyczne, ułomne osoby prawne, jak i „pełne” osoby prawne (popularnym tworem jest połączenie spółki komandytowej ze spółką z o.o.). Jakie praktyczne znaczenie ma ten podział wspólników?

Wspólnicy w spółce komandytowej i ich odpowiedzialność za zobowiązania ułomnej osoby prawnej

Zakres odpowiedzialności oraz uprawnień komplementariusza i komandytariusza zasadniczo się od siebie różni. Czym różnią się od siebie te dwie grupy wspólników?

Odpowiedzialność komplementariusza

Komplementariusz ponosi pełną odpowiedzialność za zobowiązania spółki i to on jest ujawniony w firmie (nazwie) podmiotu. Jest to odpowiedzialność analogiczna jak w przypadku członków składu spółki jawnej – osobista, nieograniczona, subsydiarna i solidarna.

Pierwsze dwa przymioty oznaczają, że komplementariusz odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki. Dotyczy to zarówno składników aktualnych, jak i tych, które nabędzie on w przyszłości.

Odpowiedzialność subsydiarna przekłada się na kolejność zaspokajania żądań wierzyciela. W pierwszej kolejności musi on zwrócić się z żądaniem spełnienia świadczenia przeciwko spółce. Dopiero kiedy egzekucja z majątku ułomnej osoby prawnej okaże się nieskuteczna, można wystąpić o egzekucję z majątku komplementariuszy (choć samo powództwo może zostać wytoczone już wcześniej).

Wreszcie solidarny charakter odpowiedzialności to możliwość wyboru przez wierzyciela, z majątku których komplementariuszy chce on się zaspokoić. Egzekucja może bowiem objąć jednego, kilku lub wszystkich wspólników. Nie ma przy tym znaczenia, czy i w jakim zakresie dany komplementariusz przyczynił się do powstania zobowiązania.

W zamian za surowy reżim odpowiedzialności komplementariusz prowadzi sprawy spółki i reprezentuje ją na zewnątrz.

Odpowiedzialność komandytariusza

Komandytariusz odpowiada jedynie do wysokości tzw. sumy komandytowej, czyli wskazanej w umowie spółki kwoty. W przypadku wielości komandytariuszy nie może być ona uniwersalna, ale powinna być zindywidualizowana.

W ramach wniesionego wkładu komandytariusz jest zwolniony z odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Nie ma jednak prawa zajmowania się sprawami spółki, chyba że umowa stanowi inaczej.

W praktyce, status komandytariusza często przysługuje podmiotom, które dostarczają np. fundusze lub know-how, ale nie chcą partycypować w ryzyku spółki.

Warto jednak pamiętać, że imię i nazwisko lub nazwa komandytariusza nie powinno znaleźć się w nazwie spółki. W przeciwnym razie będzie on ponosił odpowiedzialność na takich samych zasadach jak komplementariusz.

Jak przebiega i na czym polega przekształcenie spółki jawnej w komandytową?

Przekształcenie spółki jawnej w komandytową polega na zmianie formy prawnej prowadzonej działalności gospodarczej. Oparcie procedury na przepisach kodeksu spółek handlowych gwarantuje spółce przekształcanej oraz spółce przekształconej tożsamość podmiotową.

Oznacza to, że nowy twór pozostaje podmiotem tych samych praw i obowiązków, co jego poprzednik. To istotne, ponieważ nie zachodzi konieczność rozwiązywania umów z kontrahentami i zawierania ich na nowo.

Ciągłość funkcjonowania przekłada się też na przejście uprawnień z ulg, koncesji i pozwoleń, chyba że z ich treści (lub brzmienia ustawy) wynika co innego.

Sam proces przekształcenia, który swoją podstawę znajduje w art. 551 § 1 k.s.h., dzieli się na trzy fazy:

• przygotowawczą,
• managerska,
• rejestrową.

Etap przygotowawczy wymaga sporządzenia planu przekształcenia wraz z załącznikami oraz zawiadomienia wspólników o zamiarze zmiany formy prawnej. Począwszy od 1 marca 2020 roku, nie ma już konieczności badania planu przekształcenia przez biegłego rewidenta pod kątem poprawności i rzetelności.

Zmiana nie tylko przyspiesza sam proces przekształcenia, ale także zmniejsza jego koszty, co dla wielu przedsiębiorców jest istotnym atutem. Uproszczenie nie ma wprawdzie charakteru bezwzględnego, ale znajdzie zastosowanie przy większości prostszych transformacji podmiotowych.

Faza managerska obejmuje podjęcie przez wspólników uchwały o przekształceniu spółki, złożenie oświadczeń o uczestnictwie w nowej spółce osobowej oraz zawarcie umowy spółki komandytowej.

Elementami obligatoryjnymi umowy spółki w tym przypadku będzie:

• firma i siedziba spółki,
• przedmiot działalności spółki,
• czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,
• oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika wraz ze wskazaniem ich wartości,
• oznaczenie sumy komandytowej.

Warto pamiętać, że są to jedynie niezbędne elementy umowy. Przed jej podpisaniem warto skonsultować brzmienie kontraktu z prawnikiem oraz doradcą podatkowym tak, aby maksymalnie zabezpieczyć interesy wspólników.

Wreszcie, etap rejestrowy obejmuje złożenie wniosków o wpis nowej spółki do Krajowego Rejestru Sądowego oraz wykreślenie przekształcanej spółki. Nie należy zapominać o opłaceniu ogłoszenia o przekształceniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Do samego przekształcenia dochodzi w momencie wpisu spółki przekształconej do KRS. Nie wyróżnia się żadnego okresu przejściowego, a podmiot może w toku całego procesu bez przeszkód prowadzić działalność gospodarczą.

Uproszczona procedura przekształcenia spółki jawnej w komandytową

Ustawodawca dopuszcza również uproszczony model przekształcenia. Wspólnicy mogą z niego skorzystać, jeżeli każdy z nich miał prawo prowadzenia spraw spółki.

Wady i zalety przekształcenia spółki jawnej w komandytową

Wybór spółki komandytowej dla prowadzonej działalności obarczony jest kilkoma wadami, z których istnienia wspólnicy powinni zdawać sobie sprawę przed dokonaniem wyboru.

Wady spółki komandytowej

Przede wszystkim, jest to proces ryzykowny z punktu widzenia komplementariusza, który ponosi pełną odpowiedzialność za zobowiązania spółki.

Spółka komandytowa musi prowadzić pełną księgowość, co komplikuje cały proces i zwiększa jego koszt. Wreszcie, od niedawna forma komandytowa została objęta podatkiem CIT, co zdecydowanie zmniejsza jej atrakcyjność.

Zalety spółki komandytowej 

Jakie zalety mogą przesądzić o wyborze spółki komandytowej? Przede wszystkim zaliczymy do nich uprzywilejowaną pozycję komandytariusza, którego chroni określona w umowie suma komandytowa.

Komandytariusz może również wnieść do spółki świadczenie niepieniężne, np. pracę, co pozwala na dywersyfikację wkładów na pieniężne i pozostałe (np. wynikające z prawa autorskiego).

Popularnym rozwiązaniem jest połączenie spółki komandytowej ze spółką z o.o., co pozwala na dalsze ograniczenie odpowiedzialności.

Spółka komandytowa może także kontynuować prowadzoną działalność pomimo śmierci jednego ze wspólników. Spadkobiercy komandytariusza powinni jedynie wskazać osobę właściwą do wykonywania jego praw.

Zmiana formy prawnej działalności gospodarczej zawsze jest ryzykownym manewrem, dlatego przed podjęciem decyzji należy dokładnie go zaplanować. Może w tym pomóc konsultacja z wykwalifikowanymi prawnikami, specjalizującymi się w procesach przekształceniowych, którzy wskażą optymalne rozwiązania i pomogą ominąć wszelkie pułapki przepisów prawa.

Przekształcenie spółki jawnej w spółkę cywilną

Przepisy polskiego prawa pozwalają na prowadzenie działalności gospodarczej w jednej z kilku dopuszczalnych form. Jedną z nich jest spółka cywilna. Choć na pozór wydaje się, że ta postać – jako mniej sformalizowana – oferuje węższe możliwości od spółek prawa handlowego, w niektórych sytuacjach może okazać się idealnym rozwiązaniem.

Czy da się przekształcić spółkę jawną w spółkę cywilną? A jeżeli nie, jak uzyskać analogiczny efekt? Odpowiadamy!

Przekształcenie spółki jawnej w cywilną a specyfika spółki cywilnej

Choć nazwa „spółka cywilna” sugeruje powinowactwo do podmiotów prawa handlowego, nazwa jest myląca. Należy podkreślić, że spółka cywilna w ogóle nie jest odrębnym podmiotem w stosunku do wspólników. To umowa, zawarta między co najmniej dwoma wspólnikami, na mocy której podejmują oni decyzję o współpracy w celu realizacji wspólnego celu gospodarczego.

Oczywiście umowa samej spółki pod wieloma względami będzie przypominała umowy typowych ułomnych osób prawnych, ale nie zmienia to faktu, że spółka cywilna nie ma osobowości prawnej. Co to w praktyce oznacza?

Skoro spółka cywilna nie może samodzielnie działać na zewnątrz, muszą to za nią robić wspólnicy. To oni będą więc ubiegali się o wszelkie koncesje i licencje oraz będą zawierali wszystkie umowy z kontrahentami.

Również wspólnicy będą stroną w sporze sądowym. Brak podmiotowości widoczny jest także na płaszczyźnie majątkowej. Spółka cywilna jako taka nie ma swojego majątku. Po zawarciu umowy wszystkie nabyte przez wspólników rzeczy i prawa oraz wkłady, zostają objęte współwłasnością łączną.

Jeżeli chodzi o obowiązek podatkowy, to również dotyczy on każdego ze wspólników, a nie samej spółki.

Choć spółkę cywilną najczęściej wybierają osoby fizyczne, do grona wspólników mogą należeć również osoby prawne i ułomne osoby prawne. Sama spółka nie jest wpisywana w rejestrze KRS lub CEIDG, odpowiednia wzmianka o członkostwie powinna znaleźć się w treści wpisu każdego ze wspólników.

Zakończenie bytu spółki jawnej i założenie spółki cywilnej

O ile pierwszy sposób pozwala na zachowanie ciągłości prowadzenia działalności gospodarczej, o tyle drugi można podzielić na dwa etapy.

Pierwszy obejmuje likwidację spółki jawnej. Drugi to założenie od nowa spółki cywilnej.

Choć w tym modelu występuje przerwa (krótsza bądź dłuższa) w prowadzonej działalności, może to być dobra opcja dla wspólników, którzy chcą wstrzymać się z kontynuowaniem działalności na pewien czas lub nie są jeszcze pewni ostatecznego składu osobowego spółki cywilnej.

Likwidacja spółki na skutek jej rozwiązania powinna być przeprowadzona, jeżeli wystąpi chociaż jedna przyczyna, o której mowa w art. 58§1 k.s.h. lub w umowie spółki. Ma ona na celu zakończenie bieżącej działalności, ściągnięcie wierzytelności, spłatę zobowiązań i upłynnienie majątku.

Pozostałe aktywa dzielone są między wspólników. W późniejszym etapie ten sam majątek zostanie wniesiony jako wkład do spółki cywilnej. Proces ten jest dosyć skomplikowany, wymaga powołania likwidatorów, a nierzadko również skorzystania z profesjonalnej pomocy prawnej.

Prostszym rozwiązaniem jest odwołanie się przez wspólników do art. 67§1 k.s.h. Wymaga to jednak pełnej zgody wszystkich wspólników na rozwiązanie spółki i podział majątku.

Po rozwiązaniu spółki jawnej, jej wspólnicy muszą wybrać dogodny moment na założenie spółki cywilnej. Pierwszym krokiem powinno być ustalenie składu osobowego (a w razie potrzeby również zarejestrowanie wspólników jako przedsiębiorców i wpisanie ich do odpowiednich rejestrów, jeżeli nie zostało to dokonane wcześniej).

Drugim krokiem jest zawarcie umowy spółki cywilnej i zgłoszenie jej do odpowiednich urzędów – GUS, w celu uzyskania numeru REGON oraz Urzędu Skarbowego w celu otrzymania numeru NIP.

Ubiegając się o numer NIP, wspólnicy powinni przy okazji uiścić podatek PCC od wnoszonych wkładów. Wynosi on 0,5% ich wartości.

Wreszcie, należy pamiętać, że spółka cywilna powinna posiadać własne konto bankowe.

Spółka cywilna na gruncie prawa pracy

Przyjmuje się (co wielokrotnie potwierdzał Sąd Najwyższy oraz Naczelny Sąd Administracyjny), że pracodawcą może być sama spółka jako twór wyodrębniony funkcjonalnie, ale też jeden lub kilku wspólników jako przedsiębiorcy. W zależności od tego odpowiednie podmioty powinny zgłosić się jako płatnicy składek ZUS.

Choć brak jednolitego poglądu w sprawie sporów na gruncie prawa pracy, niekiedy wskazuje się na zasadność wskazania po stronie powodowej lub pozwanej zarówno wszystkich wspólników, jak i spółki (częściej spotykana koncepcja zakłada oznaczenie jedynie wspólników).

Wady i zalety spółki cywilnej

Wybór spółki cywilnej, jako docelowej formy prowadzenia działalności gospodarczej wiąże się z akceptacją określonych konsekwencji. Podsumujmy wady i zalety spółki cywilnej.

Wady spółki cywilnej

W kontekście wad, na plan pierwszy wysuwa się brak podmiotowości prawnej spółki. Jest to jedynie umowa łącząca wspólników, którzy samodzielnie muszą dokonywać wszystkich czynności. Są także współadministratorami danych osobowych w rozumieniu przepisów RODO.

Kolejną kwestią jest bardzo szeroka odpowiedzialność wspólników. Względem wierzycieli ponoszą oni odpowiedzialność solidarną i nieograniczoną. Skutkiem tego jest ryzyko majątkiem osobistym w przypadku ewentualnego potknięcia finansowego.

Warto wreszcie wskazać, że spółka cywilna jest stosunkowo słabo uregulowana przepisami prawa. W kodeksie cywilnym znajdziemy zaledwie kilkanaście artykułów, które regulują ogólne zasady jej funkcjonowania i w przeważającej większości są normami dyspozytywnymi. Nie szkodzi to tak długo, jak wspólnicy są ze sobą w zgodzie.

Zalety spółki cywilnej

Jako zalety tej formy działalności gospodarczej należy wskazać przede wszystkim szybkość zakładania spółki cywilnej. W porównaniu ze spółkami prawa handlowego cały proces przebiega błyskawicznie. Podobnie szybko przebiega likwidacja działalności.

Dużym plusem jest także dowolność w zakresie wnoszonych wkładów. Nie muszą być to wyłącznie wkłady pieniężne, więc rozpoczęcie działalności może być bardzo tanie, w przeciwieństwie do wyboru formy jednej ze spółek kapitałowych.

Wreszcie, nic nie stoi na przeszkodzie, aby w przyszłości przekształcić spółkę cywilną w inną postać działalności, np. spółkę osobową lub kapitałową.

Przed rozpoczęciem quasi przekształcania spółki jawnej, warto zasięgnąć porady doświadczonego prawnika i doradcy podatkowego po to, aby zmaksymalizować ochronę wspólników i zwiększyć szansę na gospodarczy sukces.

Przekształcenie spółki jawnej w akcyjną a odpowiedzialność osoby prawnej za zobowiązania

Zasadniczo, spółka akcyjna samodzielnie odpowiada całym majątkiem za swoje zobowiązania. Ustawodawca nie przewidział konstrukcji analogicznej do art. 299 k.s.h., więc wierzyciel nie ma możliwości łatwego sięgnięcia do majątków członków zarządu. Nie oznacza jednak, że taka możliwość nie występuje.

W doktrynie przyjęło się, że zarząd w spółce akcyjnej ponosi odpowiedzialność na zasadzie winy za powstanie szkody u drugiej osoby, jeżeli doprowadziła do tego swoim zawinionym działaniem. W tym przypadku to na wierzycielu ciąży obowiązek wykazania przesłanek tej odpowiedzialności, czyli winy, szkody oraz związku przyczynowego między nimi.

Spółka akcyjna, która uchyla się od spełnienia zobowiązań lub manipuluje swoim majątkiem, narażając wierzycieli na szkodę, naraża się na powództwo skierowane przez wierzyciela w oparciu o art. 21 ustawy prawo upadłościowe.

To konstrukcja zbliżona do art. 299 k.s.h., która zakłada odpowiedzialność za niezłożenie wniosku o upadłość w terminie, chyba że członkowie zarządu nie ponoszą winy. W tym przypadku to członek zarządu musi ten brak winy wykazać, jak również wykazać wysokość szkody. w przeciwnym razie sąd ustali wysokość szkody równej żądaniu wierzyciela (ustawa wprowadza domniemanie w tym zakresie).

Przekształcenie spółki jawnej w akcyjną krok po kroku

Przekształcenie spółki jawnej w akcyjną jest klasyczną zmianą formy prowadzonej działalności, która polega na zamianie spółki osobowej w kapitałową. Dobrą wiadomością dla wspólników jest to, że wspólnicy spółki jawnej mogą prowadzić działalność gospodarczą bez przerwy. Przyjrzyjmy się, jak wyglądają poszczególne etapu tego procesu. Zmiana formy prawnej następuje z zachowaniem ciągłości.

Oznacza to, że z dniem przekształcenia spółka akcyjna stanie się podmiotem wszystkich licencji, koncesji i pozwoleń, które przysługiwały spółce jawnej, chyba że z treści decyzji lub ustawy wynika co innego. Ciągłość oznacza także zmianę zakładu pracy dla pracowników bez konieczności ponownego zawierania z nimi umów o pracę.

Należy pamiętać, że nie może ulec przekształceniu spółka osobowa w upadłości lub likwidacji, jak również ta, względem której rozpoczęto podział majątku.

Aby doszło do przekształcenia , muszą za nim wypowiedzieć się wszyscy wspólnicy, w tym chociaż jeden musi złożyć oświadczenie o chęci uczestnictwa w spółce przekształconej (powstanie wtedy jednoosobowa spółka kapitałowa).

Wspólnicy spółki przekształcanej powinni również zadbać, aby kapitał spółki docelowej był zgodny z przepisami prawa. W przypadku spółki akcyjnej ta kwota to 100 tysięcy złotych.

Jak przebiega przekształcenie spółki jawnej w akcyjną?

Pierwszym krokiem jest sporządzenie planu przekształcenia przez wspólników. Powinni zrobić to wszyscy wspólnicy mający prawo prowadzenia spraw spółki. Plan musi zostać sporządzony w formie pisemnej (pod rygorem nieważności).

Plan przekształcenia zawiera informacje na temat wartości bilansowej majątku spółki na określony dzień oraz określenie wartości udziałów każdego ze wspólników.

Do planu przekształcenia należy dołączyć:

• projekt statutu spółki akcyjnej,
• projekt uchwały w sprawie przekształcenia,
• wycenę aktywów i pasywów spółki przekształcanej,
• sprawozdanie finansowe.

Należy jednak pamiętać, że w przypadku spółki jawnej, w której prawo prowadzenia spraw spółki przysługiwało wszystkim wspólnikom mamy do czynienia z wyjątkiem od reguły. Wprawdzie spółka nadal musi sporządzić wszystkie załączniki, ale nie zachodzi konieczność sporządzania planu przekształcenia.

Zadania biegłego rewidenta

Uwaga! Wprawdzie z dniem 1 marca 2020 roku ustawodawca co do zasady zniósł obowiązek poddania badaniu przekształcenia biegłemu rewidentowi, obowiązek ten jednak utrzymano w stosunku do każdego przekształcenia podmiotu w spółkę akcyjną. W uzasadnieniu nowelizacji legislacyjnej można przeczytać o oczekiwaniach Skarbu Państwa, iż tę formę działalności będą wybierały wyłącznie bardzo duże podmioty gospodarcze.

Zadaniem biegłego rewidenta jest sporządzenie w terminie 2 miesięcy od dnia powołania go przez sąd opinii na temat rzetelności i poprawności planu przekształcenia oraz wyceny aktywów i pasywów spółki, kiedy plan nie powstaje. Osobę biegłego rewidenta spółka może wskazać imiennie, ale ponosi wszystkie koszty związane z wydaniem opinii. Warunkiem przekształcenia jest wydanie opinii pozytywnej.

Na tym etapie, silnie zalecane jest już skorzystanie z konsultacji podatkowych i prawnych w celu maksymalnej optymalizacji procesu przekształcenia.

Uchwała w sprawie przekształcenia oraz złożenie oświadczeń

Następnym etapem jest dwukrotne zawiadomienie wszystkich wspólników o planowanym przekształceniu oraz podjęcie uchwały w tym przedmiocie. W uchwale wskazuje się m.in. docelowy typ spółki, wysokość kapitału zakładowego czy wysokość wypłat na rzecz wspólników, którzy nie chcą partycypować w nowopowstałej spółce.

Po podjęciu uchwały o przekształceniu należy ustalić początkowy skład osobowy osoby prawnej, powołać jej organy – zarząd oraz radę nadzorczą lub komisję rewizyjną, jeżeli zachodzą ku temu przesłanki. Zarówno powołanie organów jak i zawarcie samego statutu wymagają dla swojej ważności formy aktu notarialnego.

Etap rejestracyjny

Ostatnim krokiem jest zgłoszenie nowej spółki do Krajowego Rejestru Sądowego na odpowiednich formularzach oraz ogłoszenie o przekształceniu w MSiG. Wniosek o wpis powinien być złożony w ciągu 6 miesięcy od dnia podpisania statutu. Pierwsza czynność powinna być dokonana przez wszystkich członków zarządu, druga zaś może zostać zrealizowana nawet przez pełnomocnika.

Przekształcenie spółki jawnej w jednoosobową działalność gospodarczą

Niekiedy zdarza się, że spółka osobowa nie może dalej funkcjonować. Przyczyn takiego stanu rzeczy może być wiele. Najczęściej będzie nim problem w komunikacji i paraliż decyzyjny. Wspólnicy podejmują wtedy decyzję o zakończeniu współpracy, ponieważ nie są w stanie dojść do porozumienia. Obiektywną przyczyną jest też śmierć wspólnika.

Co jednak w sytuacji, gdy jeden z udziałowców nadal chce zajmować się biznesem? Czy można przekształcić spółkę jawną w jednoosobową działalność gospodarczą?

Przekształcenie spółki jawnej w jednoosobową działalność gospodarczą, a specyfika własnej firmy

Prowadzenie działalności w ramach zamozatrudnienia jest jedną z dopuszczalnych form działania na rynku. Dla wielu osób, które nie chcą decydować się na pracę etatową to także punkt wyjścia i pierwszy, naturalny wybór. Prowadzenie własnej firmy ma swoje zalety, ale nie jest wolne od wad. O czym należy pamiętać, składając wniosek o wpis w CEIDG?

Przede wszystkim, własna działalność oznacza samodzielność w działaniu. Przedsiębiorca nie musi z nikim konsultować decyzji biznesowych, wydatków czy zawieranych umów. Ma pełne pole do działania. Ta swoboda działa jednak, jak miecz obosieczny. Firma sama musi radzić sobie z reklamą, zdobywaniem klientów i świadczeniem usług. Oczywiście może zatrudniać pracowników, ale wszystkie wydatki pokrywane są z majątku przedsiębiorcy. Dlaczego?

Jednoosobowa firma nie ma własnego kapitału. To emanacja osoby fizycznej, która występuje w obrocie jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą. Oznacza to, że będzie mu przysługiwała zdolność sądowa i procesowa oraz będzie mógł ubiegać się o przyznanie ulg, pozwoleń i koncesji.

Kiedy mówimy o własnej działalności gospodarczej?

O własnej działalności mówimy wtedy, gdy spełnionych jest kilka, zasadniczych warunków:

Przede wszystkim, działalność jednoosobowa musi być ukierunkowana na zysk. Wprawdzie przedsiębiorca nie zawsze będzie go osiągał, ale taki jest jego zasadniczy cel.

Zorganizowanie i ciągłość polegają na tym, że wszystkie czynności wykonywane w ramach działalności mają charakter ciągły. Nie są incydentalne. Czynnik zorganizowania przejawia się w uporządkowaniu świadczenia usług. Może to wymagać np. fachowego oprogramowania, parku maszyn lub zakupu branżowej literatury.

Wreszcie, własna firma to działanie w swoim imieniu i na swoją rzecz. Co do zasady więc, wszystkie czynności przedsiębiorca będzie wykonywał samodzielnie.

Warto zwrócić uwagę, że dopuszczalne jest prowadzenie działalności gospodarczej nierejestrowanej. Taka forma zarobkowania co do zasady przeznaczona jest jednak do obrotu bardzo małymi kwotami. Ograniczenie kwotowe nie dotyczy jedynie agroturystyki, rolniczego handlu detalicznego czy produkcji wina przez rolników.

Jeżeli były wspólnik rozważa prowadzenie „pełnowymiarowej” działalności gospodarczej, rejestracja w CEIDG będzie niezbędna.

W firmie (czyli nazwie działalności), zawsze musi pojawić się imię i nazwisko przedsiębiorcy. Poza tym elementem nazwę można obrać dowolnie. Jeżeli ta forma prowadzenia działalności ma stać się docelową, warto rozważyć ochronę firmy na gruncie własności przemysłowej.

Wady i zalety jednoosobowej działalności gospodarczej

Prowadzenie i rozwój firmy oparte są w tym przypadku wyłącznie na jednej osobie. Przyjrzyjmy się, czym wyróżnia się prowadzenie własnej firmy.

Wady jednoosobowej działalności gospodarczej

Wybór działalności jednoosobowej niesie ze sobą kilka zagrożeń. Przede wszystkim, przedsiębiorca odpowiada całym majątkiem za zobowiązania wynikające z działalności firmy. W tym przypadku nie ma „płaszcza ochronnego”, jaki tworzą konstrukcje spółek prawa handlowego.

Kolejną wadą jest obowiązek odprowadzania składek społecznych i zdrowotnych. Obowiązujące przepisy prawa pozwalają na skorzystanie z szeregu ulg, jednak ostatecznie osoba fizyczna i tak będzie musiała zapłacić całą składkę.

W roku 2021 suma składek społecznych i zdrowotnych (z chorobowym) wyniosła 1.457,49 zł. Choć może się wydawać, że to kwota niezbyt duża, pamiętajmy, że trzeba ją płacić co miesiąc, bez względu na płynność finansową.

Warto także orientować się (chociaż w przybliżeniu) w przepisach podatkowych, rozumieć różnice między formami opodatkowania oraz pojęcie kosztu podatkowego. Dla początkujących przedsiębiorców dobrym pomysłem jest skorzystanie z doradztwa podatkowego oraz obsługi prawnej.