Istnieje wiele sposobów na skuteczne dochodzenie zaległych należności. Jednym z nich jest skorzystanie z usług zaufanej firmy windykacyjnej. Zdarza się jednak, że dłużnik przeciąga terminy płatności w nieskończoność, pozostawiając wierzyciela w trudnym położeniu. Kiedy więc wszystkie inne metody zawodzą, przychodzi czas na podjęcie ostatecznych kroków.
Jednym z nich jest przejęcie całej firmy lub tylko jej udziałów. Kiedy można to zrobić? I co ważniejsze – czy faktycznie warto?
WINDYKACJA NA ETAPIE EGZEKUCYJNYM
Windykację przeprowadza się na 3 etapach: polubownym, sądowym i egzekucyjnym. Ostatni z nich to ostateczność, stosowana wtedy, gdy mamy do czynienia z wyjątkowo problematycznym kontrahentem. W celu wszczęcia postępowania egzekucyjnego należy złożyć stosowny wniosek z informacją, jakie składniki majątku dłużnika zamierzamy poddać egzekucji. W tym przypadku będzie to majątek firmowy.
Wcześniej jednak trzeba uzyskać wyrok sądowy lub nakaz zapłaty wraz z klauzulą wykonalności. Podsumowując, dopiero przejście przez pierwsze etapy – polubowny i sądowy umożliwi nam wszczęcie postępowania egzekucyjnego.
CZY WIERZYCIEL MOŻE PRZEJĄĆ FIRMĘ DŁUŻNIKA?
Tak. Jednak nie może zrobić tego bezpośrednio, np. zmuszając dłużnika do przepisania na siebie firmy u notariusza. Takie działania powinny być przeprowadzane przez komornika, który zrealizuje egzekucję z majątku firmowego. Oprócz samego przedsiębiorstwa komornik najczęściej zajmuje firmowe konta i wszelkiego rodzaju ruchomości, np. samochody.
Druga opcja to odkupienie przedsiębiorstwa lub jego części od dłużnika – cena ze sprzedaży przechodzi wtedy na poczet długu. Co więcej, taka transakcja nie jest opodatkowana podatkiem VAT (zarówno ze strony nabywcy, jak i zbywcy). Do jej wykonania wystarczy podpisanie umowy w obecności notariusza (podpisy notarialnie poświadczone). Jednak gdy częścią sprzedaży będzie nieruchomość, wymagana jest forma aktu notarialnego.
DUE DILIGENCE – WAŻNY KROK PRZED DOKONANIEM PRZEJĘCIA SPÓŁKI
Przed przejęciem spółki warto skorzystać z usługi badań due diligence, sprawdzających dokumentację danego podmiotu pod kątem prawnym i finansowym. W ten sposób można wyeliminować potencjalne ryzyko, np. wynikające z braku niezbędnych uchwał organów spółki.
Za to przy przejęciu firmy od osoby fizycznej należy dokonać cesji umów związanych z prowadzeniem działalności. Podobnie jak w przypadku spółki, tak i tutaj wymagane jest dokonanie analizy stanu prawnego i finansowego przez due diligence.
FIRMA A PRZEDSIĘBIORSTWO. RÓŻNICE WEDŁUG KODEKSU CYWILNEGO
Podczas sprzedaży trzeba zwrócić uwagę na rozróżnienie określeń „firma” i „przedsiębiorstwo”. Według polskiego prawa są to dwie odmienne kwestie:
Firma – nazwa, pod którą prowadzi się działalność gospodarczą. Jej całkowite zbycie nie jest możliwe w przypadku działalności jednoosobowych, gdyż nazwę stanowi imię i nazwisko + inne, dodatkowe elementy, jak na przykład zarejestrowane znaki towarowe. Można więc odkupić tylko ten drugi składnik (określenia dodatkowe stosowane przez firmę) i używać ich wraz z własnym imieniem i nazwiskiem.
Przedsiębiorstwo – składniki materiale i niematerialne, które służą do prowadzenia danej działalności. Będzie to całość danej firmy, czyli jej nazwa, nieruchomości i ruchomości, licencje, koncesje itd. Przedsiębiorstwo można nabyć również od działalności jednoosobowych. Jeżeli przedmiotem egzekucji komorniczej ma być spółka, wierzyciel wykupuje akcje lub udziały.
Uwaga: po sprzedaży DG przez osobę fizyczną, musi ona przeprowadzić wszystkie czynności likwidacyjne, w tym zgłoszenie jej zakończenia do CEiDG.
CO Z ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ ZA DŁUGI PRZEJĘTEJ FIRMY?
Odkupienie firmy od dłużnika nasuwa pytanie o kolejną ważną kwestię – co z odpowiedzialnością za długi dotychczasowego właściciela? Czy przechodzą na nabywcę? Otóż odpowiedzialność sprzedawcy i nabywcy firmy w kwestii długów jest solidarna. Zaległości podatkowe i niespłacone wierzycielom należności stają się więc ich własnością wspólną. Wyjątkiem jest sytuacja, w której wierzyciel nie wiedział o długu, mimo dokładnego sprawdzenia stanu finansowego przedsiębiorstwa przed zakupem.
Jednocześnie warto wiedzieć, że odpowiedzialność kupującego za nieuregulowane zobowiązania jest:
Ograniczona do wartości nabytego przedsiębiorstwa,
Albo liczona według stanu w chwili nabycia i cen w momencie spłaty wierzyciela.
Na nabywcę przechodzą również dotychczasowe stosunki pracy, czyli pracownicy dotychczasowego właściciela. Przejęcie pracowników należy zgłosić do ZUS.
PRZEJĘCIE FIRMY ZA DŁUGI – CZY WARTO ?
Trzeba pamiętać, że sam przejęcie firmy dłużnika poprzez jej zakup jest procesem dość kosztownym i skomplikowanym pod względem prawnym. Z tego względu najczęściej korzystają z niego wyłącznie więksi wierzyciele, którzy zamierzają kontynuować działalność dłużnika.
Duże podmioty gospodarcze zazwyczaj przejmują przedsiębiorstwa pochodzące z tej samej branży lub cieszące się renomą i rozpoznawalnością na rynku. Samodzielne działania w tym zakresie mogą być trudne, dlatego większość z nich korzysta z usług kancelarii prawnych. Mniejsi wierzyciele wybierają raczej inne, mniej kosztowne i czasochłonne metody windykacyjne, aczkolwiek widmo przejęcia firmy zawsze może być argumentem do skłonienia dłużnika do spłaty długu.
FAQ
Due diligence to nic innego jak dokładne badanie kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Odbywa się zazwyczaj poprzez analizę aktywów, pasywów, a także wskazanie ryzyk (istniejących oraz potencjalnych, które wiążą się z nabyciem przedsiębiorstwa. Zazwyczaj finalnie due diligence przyjmuje postać rozbudowanego raportu.
Kwestię odpowiedzialności za zobowiązania przedsiębiorstwa reguluje wprost kodeks cywilny. Zgodnie z ustawą, sprzedawca i nabywca firmy w kwestii długów odpowiadają solidarnie, co w praktyce oznacza, że wierzyciel może zaspokoić swoje roszczenie w całości albo od nabywcy, albo od zbywcy (według swojego wyboru). Warto jednak wskazać, że odpowiedzialność nabywcy firmy jest ograniczona do o wartości nabytego przedsiębiorstwa według stanu w chwili nabycia, a według cen w chwili zaspokojenia wierzyciela.
Aby umowa sprzedaży przedsiębiorstwa była ważna i skuteczna, konieczne jest zachowanie określonej w przepisach formy umowy. Co do zasady zbycie przedsiębiorstwa powinno odbyć się w formie pisemnej, z podpisami notarialnie poświadczonymi. Jeżeli jednak w skład przedsiębiorstwa wchodzi nieruchomość- konieczne jest zawarcie umowy sprzedaży przedsiębiorstwa (lub jego części) w formie aktu notarialnego.
Pomimo tego, że potocznie te pojęcia używane są naprzemiennie, firma a przedsiębiorstwo zgodnie z prawem to nie są pojęcia tożsame. Firma to oznaczenie przedsiębiorcy, którym posługuje się w obrocie gospodarczym, natomiast przedsiębiorstwo to ogół składników majątkowych i niemajątkowych zorganizowanych w celu prowadzenia działalności gospodarczej.
MASZ PYTANIA LUB POTRZEBUJESZ POMOCY?
DAJ NAM ZNAĆ W SEKCJI KOMENTARZ PONIŻEJ LUB POPRZEZ FORMULARZ KONTAKTOWY
