W ostatnich tygodniach wiele miejsca poświęcono nowym zasadom rozliczenia składek na ubezpieczenie zdrowotne obecnych w projekcie Polskiego Ładu. Podejście do składki zdrowotnej zmieni się radykalnie: dla przedsiębiorców wprowadzony zostanie nowy sposób obliczania jej wysokości, ponadto podatnicy nie będą mogli dokonać odliczenia składki zdrowotnej od podatku. Rozszerzy się także grono podmiotów zobowiązanych do jej zapłaty.
Polski ład – Nowe zasady obliczania składki zdrowotnej dla przedsiębiorców
W obecnym stanie prawnym przedsiębiorcy obliczają wysokość składki zdrowotnej w wysokości ryczałtu od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (w roku 2021 jest to 4 242,38 zł). Składka wynosi 9% tak wybranej podstawy (czyli 381,81 zł w roku 2021).
Projekt zakłada, że podstawą wymiaru składki będą co do zasady rzeczywiste dochody przedsiębiorcy osiągane z prowadzonej działalności gospodarczej. Dotyczyć to będzie zarówno przedsiębiorców rozliczających się według skali podatkowej, jak i rozliczających się podatkiem liniowym – z jedną istotną różnicą: składka dla podatników rozliczających się podatkiem liniowym wynosić ma 4,9% dochodu (wg skali ma to być jak dotychczas – 9%). Ponadto, stawka składki zdrowotnej w wysokości 4,9% będzie stosowana także do podatników opłacających podatek dochodowy z kwalifikowanych praw własności intelektualnej. Ta ostatnia kategoria obejmuje opodatkowanie podmiotów korzystających z ulgi IP Box, tj. 5%-owej stawki opodatkowania dochodów uzyskiwanych z tytułu patentów, praw ochronnych na wzór użytkowy, autorskich praw do programu komputerowego itp.
Co jednak istotne, pomimo obliczania składek od dochodu, podstawa wymiaru składki za dany miesiąc nie będzie mogła być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu pierwszego stycznia danego roku, natomiast w danym roku – od kwoty stanowiącej iloczyn liczby miesięcy w roku kalendarzowym podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu pierwszego stycznia danego roku.
Co więcej, w przypadku podatników rozliczających się za pomocą podatku liniowego lub korzystających z IP Box (których składka na ubezpieczenie zdrowotne obliczana jest zasadniczo jako 4,9% podstawy), kwota składki miesięcznej nie może być niższa niż 9% minimalnego wynagrodzenia, zaś kwota składki rocznej: niższa niż 9% iloczynu ilości miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i minimalnego wynagrodzenia. To znaczy, że nawet jeśli dochód przedsiębiorcy w danym miesiącu będzie niższy od minimalnego wynagrodzenia (w 2020 r. ma to być 3030 zł) albo przedsiębiorca poniesie w danym miesiącu stratę – zapłaci on składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 9% minimalnego wynagrodzenia (zarówno w przypadku skali podatkowej, podatku liniowego jak i ulgi IP Box).
Jeżeli przedsiębiorca osiągnie stratę z działalności albo dochody mniejsze niż kwota iloczynu liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu oraz minimalnego wynagrodzenia, będzie musiał zapłacić składkę zdrowotną od rocznej podstawy opodatkowania, obliczonej jako iloczyn liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu oraz minimalnego wynagrodzenia.
Jeśli jednak okaże się, iż suma wpłaconych za poszczególne miesiące roku kalendarzowego składek na ubezpieczenie zdrowotne jest wyższa od składki na ubezpieczenie zdrowotne ustalonej od rocznej podstawy, ubezpieczonemu przysługuje zwrot kwoty stanowiącej różnicę między sumą wpłaconych za poszczególne miesiące składek na ubezpieczenie zdrowotne a składką na ubezpieczenie zdrowotne ustaloną od rocznej podstawy (czyli rocznego dochodu).
Osobne zasady przewidziano dla ryczałtowców, osób rozliczających się za pomocą karty podatkowej oraz współpracujących z przedsiębiorcami. Dla pierwszej z tych kategorii podatników, wysokość składki zdrowotnej zależeć będzie od kwoty rocznych przychodów:
- Jeżeli roczny przychód wynosi do 60 tys. zł – podstawą składki będzie 60% miesięcznego przeciętnego wynagrodzenia;
- Jeżeli roczny przychód wynosi od 60 do 300 tys. zł – podstawą składki będzie 100% miesięcznego przeciętnego wynagrodzenia;
- Jeżeli roczny przychód przekroczy 300 tys. zł podstawą składki będzie 180% miesięcznego przeciętnego wynagrodzenia.
Dla podatników stosujących opodatkowanie w formie karty podatkowej, podstawę wymiaru miesięcznej składki zdrowotnej stanowić będzie kwota minimalnego wynagrodzenia obowiązującego pierwszego stycznia danego roku.
Dla pozostałych osób prowadzących działalność pozarolniczą w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (chodzi tu o artystów i twórców wymienionych w art. 8 ust. 6 pkt 2 ustawy o SUS), w tym dla osób współpracujących z osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą, podstawą wymiaru miesięcznej składki na ubezpieczenie zdrowotne będzie kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale roku poprzedniego.
Polski ład – odliczenie składki zdrowotnej od podatku
Obecnie wysokość składki zdrowotnej wynosi 9% podstawy wymiaru. Od podatku możliwe jest jednak dokonanie odliczenia w wysokości 7,75% podstawy jej wymiaru – to znaczy, że zarówno pracownik, zleceniobiorca jak i przedsiębiorca mogą odliczyć większą część swojej składki zdrowotnej od podatku, co stanowi formę ulgi podatkowej (zapłaty mniejszej wysokości podatku dochodowego, PIT).
Polski ład usuwa przepisy pozwalające na dokonanie odliczenia. Składka zdrowotna nie będzie podlegała odliczeniu od podatku, zarówno w przypadku pracowników, wykonywania działalności osobiście (tj. zleceniodawców, osób zatrudnionych na umowę o dzieło), jak i przedsiębiorców (oraz innych kategorii podmiotów opłacających składkę zdrowotną).
Polski Ład – Nowe kategorie podmiotów zobowiązane do płacenia składki zdrowotnej
Nowelizacji ulec ma także treść art. 66 ustawy o Narodowym Funduszu Zdrowia. Objęte składkami mają zostać osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie (są to m.in. członkowie zarządu, członkowie komisji rewizyjnych, prokurenci). Podstawą obliczenia składki będzie kwota odpowiadająca wysokości wynagrodzenia tych osób pobieranego z tytułu powołania.
Ustawodawca argumentuje konieczność dokonania takiej zmiany względami fiskalnymi: koniecznością uzyskania dodatkowych środków na ochronę zdrowia oraz pełniejszą realizacją zasady solidaryzmu społecznego: osoby takie są często zgłaszane do ubezpieczenia jako członkowie rodziny przez współmałżonka posiadającego własny tytuł ubezpieczeniowy. Co ciekawe, w dalszym ciągu osoby takie nie będą objęte ubezpieczeniem emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym.
Zatem, w przypadku gdy członek zarządu spółki z o.o. uzyskuje wynagrodzenie w wysokości 8000 zł miesięcznie, obecnie zobowiązany jest jedynie do zapłaty podatku w wysokości 1318 zł:
- Wynagrodzenie brutto: 8000 zł;
- Koszty uzyskania przychodów: 250 zł;
- Podstawa opodatkowania: 8000 zł – 250 zł = 7 750 zł;
- Podatek do zapłaty: 17% * 7 750 zł = 1318 zł (w przypadku dochodów członka zarządu nie stosuje się kwoty wolnej od podatku).
- Od 2022 r. konieczne będzie obliczenie i zapłata także składki na ubezpieczenie zdrowotne:
- Składka na ubezpieczenie zdrowotne: 9% * 8 000 zł = 720 zł.
Kwota składki zdrowotnej nie będzie podlegać odliczeniu od podatku. Oznacza to, że obciążenie członka zarządu z tytułu danin publicznych znacznie wzrośnie. W przypadku dochodów członka zarządu nie znajdzie zastosowania także tzw. ulga dla klasy średniej, przewidziana w projekcie Polskiego Ładu. Warto pamiętać, iż zarówno zaliczkę na podatek dochodowy jak i składkę zdrowotną potrąci jako płatnik spółka, w której członek zarządu został powołany. Członek zarządu nie dokonuje samodzielnego rozliczenia podatku.
Polski Ład a odliczanie składki na ubezpieczenie zdrowotne – słowem podsumowania
Kwestia składki zdrowotnej wywoływała bardzo duże kontrowersje. Wiele przecieków medialnych wprowadziło zamęt odnośnie planów projektodawców Polskiego Ładu co do składki zdrowotnej. Projekt ustawy nie wprowadza jednak nowej stawki (poza stawką dla osób rozliczających się podatkiem liniowym), czy też częściowego odliczenia. Nowe regulacje mogą doprowadzić do znacznego wzrostu obciążeń podatników, którzy nie będą mogli odliczyć składki od podatku. Co więcej, większy zakres podmiotów zostanie objęty obowiązkiem zapłaty składki zdrowotnej.
Zaufali nam:
