Odpowiedzialność za treść listu przewozowego

Kancelaria prawna RPMS → Aktualności prawne ⚖️ → Transport i spedycja (TSL) → Odpowiedzialność za treść listu przewozowego

Antonina Schneider

8 maja 2023 | Ostatnio zmodyfikowano 15 grudnia, 2023 o 14:10 | Czas na przeczytanie: 4 minut

Często dochodzi do sytuacji, w których na skutek nieścisłości lub niedokładności zawartych w liście przewozowym przewoźnik naruszy przepisy prawa. Następnie – w wyniku kontroli dokonanej przez właściwe organy – dojdzie do nałożenia na przewoźnika kary administracyjnej, grzywny lub kary pieniężnej. Może do dotyczyć w szczególności niewłaściwego wskazania wagi towaru, skutkującego przekroczeniem dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu lub nienależytego opisu towaru niebezpiecznego. W takich przypadkach przewoźnik może dochodzić od nadawcy zwrotu poniesionych kosztów, jak również odszkodowania za przestój oraz zwrotu kosztów związanych z koniecznością podziału przesyłki.

Dzieje się tak, gdyż na podstawie art. 7 Konwencji CMR odpowiedzialność za zasadniczą treść listu (a więc i umowy przewozu) ponosi nadawca. Jest on bowiem inicjatorem przewozu oraz posiada najlepszą wiedzę o towarze (w związku z czym ponosi odpowiedzialności, w tym za powierzenie przewozu innemu przewoźnikowi). Dane nieścisłe lub niedostateczne mogą wprowadzić przewoźnika w błąd i narazić go na koszty, lub szkody, ze względu na jego odpowiedzialność przewoźnika.

Przewoźnik natomiast odpowiada za nieścisłości lub nieprawidłowości w przypadku uzupełniania danych samowolnie (winy przewoźnika). Ponosi także konsekwencje niezawarcia w dokumencie klauzuli parmount.

Antonina Schneider

RADCA PRAWNY

Specjalizacja: Obsługa korporacyjna spółek. Procesy windykacyjne, sprawy sporne i sądowe. Prawo...

Więcej artykułów tego autora

Odpowiedzialność nadawcy

Art. 7 CMR konkretyzuje, że nadawca odpowiada za wszelkie koszty i szkody, jakie mógłby ponieść przewoźnik na skutek nieścisłości lub niedostateczności danych zawartych w liście przewozowym.

Dotyczy to:

wszelkich danych lub instrukcji wydanych przez nadawcę w celu wystawienia listu lub w celu wniesienia ich do niego,

a także

danych ustawowych zwartych w liście takich jak:

nazwisko (nazwa) i adres nadawcy i odbiorcy
miejsce i data przyjęcia towaru do przewozu oraz przewidziane miejsce jego wydania
powszechnie używane określenie rodzaju towaru oraz sposób opakowania, a dla towarów niebezpiecznych ich ogólnie uznane określenie
ilość sztuk, ich cechy i numery
waga brutto lub inaczej wyrażoną ilość towaru
instrukcje niezbędne do załatwienia formalności celnych i innych

oraz fakultatywnych zastrzeżeń dotyczących:

zakazu przeładunku
kosztów, jakie nadawca przyjmuje na siebie
kwoty zaliczenia do pobrania przy wydaniu towaru
zadeklarowanej wartość towaru i sumy przedstawiającej interes specjalny w jego dostawie
instrukcji nadawcy dla przewoźnika dotyczące ubezpieczenia przesyłki
umówionego termin, w jakim ma być wykonany przewóz
wykazu dokumentów wręczonych przewoźnikowi.

Czy nadawca odpowiada także za pominięcie danych?

Nadawca nie jest odpowiedzialny w przypadku całkowitego pominięcia danych, jak również w sytuacji, gdy list przewozowy nie został w ogóle wystawiony. Brak danych bowiem przewoźnik może z łatwością dostrzec i odpowiednio zareagować, żądając ich uzupełnienia lub odmówić przewozu w razie ich niepodania.

Reguły odpowiedzialności

Odpowiedzialność ma charakter bliski odpowiedzialności absolutnej. Konwencja nie uzależnia jej od winy i nie przewiduje wprost żadnych przesłanek zwalniających. Nie jest również ograniczona do żadnej wysokości. Nie wyklucza to miarkowania odszkodowania, jeżeli przewoźnik przyczynił się do powstania szkody.

Pojęcie szkody w tym kontekście powinno być interpretowane, jako wszelkie koszty i szkody. Koszty rozumie się jako wydatki poniesione przez przewoźnika, natomiast szkody jako innego rodzaju uszczerbek na majątku. Nie wydaje się możliwa autonomiczna wykładnia pojęcia szkody. Konieczne jest więc odwołanie się w tym zakresie do przepisów właściwego prawa krajowego. Na gruncie polskiego ustawodawstwa, nadawca odpowiada zarówno za stratę poniesioną przez przewoźnika, jak i za korzyści, które przewoźnik mógł osiągnąć, gdyby szkody mu nie wyrządzono. Zastrzega się przy tym, że nadawca ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa swojego działania lub zaniechania (art. 361 § 1k.c.).

Kto udowadnia szkodę?

Ciężar udowodnienia wszystkich okoliczności, od których uzależniona jest odpowiedzialność nadawcy, tj. nieścisłości lub niedostateczności danych, kosztów lub szkody oraz odpowiedniego związku przyczynowego, spoczywa na przewoźniku.

Działanie ,,na życzenie’’

Według popularnej praktyki przewoźnik ponosi odpowiedzialność i samodzielnie wpisuje na życzenie nadawcy dane do listu przewozowego. Przepis art. 7 ust.2 CMR wówczas nakazuje domniemywać, że zawsze, gdy przewoźnik wypełnia list ,,na życzenie nadawcy’’ działa on na jego rachunek. Przewoźnik musi udowodnić w takim przypadku, iż działał na życzenie, aby zyskać prejudykat do roszczeń. Jeśli jednak przewoźnik uzupełnił dane samowolnie, wówczas nie istnieje domniemanie, iż działał na rachunek nadawcy. Wtedy to on jest obciążony skutkami nieścisłości lub niedostateczności.

Klauzula parmount, a konsekwencje dla przewoźnika

Klauzula parmount to oświadczenie, że przewóz bez względu na jakiekolwiek zastrzeżenie przeciwne podlega przepisom CMR. Klauzula ta ma zapewnić stosowanie przepisów Konwencji na zasadzie lex contractus (w umowie międzynarodowego przewozu) w przypadku rozstrzygania sporu przez państwo niebędące stroną Konwencji i którego prawo kolizyjne nie odsyła do systemu państwa będącego stroną CMR. Rozwiązuje także ewentualne wątpliwości co do charakteru umowy, jako umowy o międzynarodowy przewoź drogowy towarów.

Zgodnie z art. 7 ust. 3 CMR przewoźnik jest obciążony odpowiedzialnością ze względu na niezamieszczenie jej w liście przewozowym. Osoba uprawniona może żądać odszkodowania w przypadku, gdyby poniosła koszty związane z dodatkowymi czynnościami dowodowymi wykazującymi, że umowa podlega przepisom Konwencji. Uprawniony powinien wykazać, że gdyby klauzulę zamieszczono, sąd zastosowałby przepisy Konwencji, a sposób rozstrzygnięcia byłby dla niego korzystniejszy.

W praktyce omawiany przepis ma zastosowanie rzadko. Wynika to z faktu zamieszczenia klauzuli paramount na powszechnie stosowanym formularzu listu przewozowego opracowanym przez IRU, jak również z trudności w udowodnieniu poniesienia szkody na skutek niezamieszczenia tej klauzuli.

Może Ciebie również zainteresować:

TSL w pigułce:	Warto wiedzieć:
Wzór zlecenia transportowego Prawne podstawy odpowiedzialności przewoźnika za przewożony towar Odpowiedzialność odszkodowawcza przewoźnika w przewozie międzynarodowym Zaginięcie i uszkodzenie towaru Opóźnienie dostawy a kara umowna	Windykacja należności w transporcie Świadectwo kierowcy w transporcie międzynarodowym Czynności ładunkowe, rozmieszczające, zabezpieczające w Prawie przewozowym Odpowiedzialność za treść listu przewozowego Kary umowne w zleceniach transportowych

MAM PYTANIA | JESTEM ZAINTERESOWANY / A OFERTĄ

Zaufali nam:

Spis treści

Pozostałe Artykuły

24 kwietnia 2024

E-sport na tle obowiązującego prawa

Czy sport elektroniczny jest de facto sportem? Nazwa e-sport jest skrótem od sformułowania sport elektroniczny....

Więcej

23 kwietnia 2024

Wpływ postępowań restrukturyzacyjnych na toczące się postępowania sądowe i egzekucyjne

Jakie są zasady windykacji w przypadku niewypłacalności dłużnika? Zazwyczaj wierzyciel dowiaduje się o niewypłacalności dłużnika...

Więcej

22 kwietnia 2024

E – voting w spółkach

Czym jest e – voting? Kodeks spółek handlowych nie posługuje się wprost pojęciem e –...

Więcej

19 kwietnia 2024

Czym jest wrogie przejęcie i jak bronić się przed hostile takeover?

Na czym polega wrogie przejęcie? Pojęcie przejęcia jest używane w prawie handlowym na określenie procesu...

Więcej

18 kwietnia 2024

Wprowadzanie produktów na inne rynki UE a BDO, czyli międzynarodowy e-commerce i opakowania (na przykładzie Włoch i Niemiec)

Systemy zbliżone do BDO Podobne regulacje nie są jedynie domeną Polski – wynikają one z...

Więcej

18 kwietnia 2024

Praca na kilka „etatów” na B2B w IT

Czym charakteryzuje się praca w IT w modelu B2B? Według doniesień płynących z dużych korporacji...

Więcej

17 kwietnia 2024

Odpowiedzialność za przeciążenie pojazdu w transporcie. Kto ją ponosi?

Gdzie została uregulowana odpowiedzialność za przeciążenie pojazdu transportowego? Przeładowanie ciężarówek zdarza się zarówno w transporcie...

Więcej

16 kwietnia 2024

Czy komornik może zająć wierzytelność z umowy zlecenia?

Czy umowa zlecenie pomaga „ukryć się” przed komornikiem? Wbrew temu, co może się wydawać, umowa...

Więcej

15 kwietnia 2024

Co musi się znaleźć na metce odzieżowej?

Na kim ciąży obowiązek “metkowania” odzieży? Metka odzieżowa jest podstawowym źródłem informacji o odzieży, którą...

Więcej

12 kwietnia 2024

Obowiązki informacyjne spółek giełdowych

Dlaczego wypełnianie obowiązków informacyjnych przez spółki publiczne jest tak istotne? Warto zdawać sobie sprawę, że...

Więcej

11 kwietnia 2024

Umowa na stworzenie systemu ERP

Kiedy warto wdrożyć oprogramowanie ERP w firmie? Na wdrożenie ERP zazwyczaj decydują się firmy, które...

Więcej

10 kwietnia 2024

Wykorzystanie AI w technologii blockchain i smart contracts. Co warto wiedzieć?

Jak działają smart contracts? Inteligentne kontrakty wykorzystują kod źródłowy do automatycznego wyegzekwowania określonych praw lub...

Więcej

9 kwietnia 2024

Likwidacja spółki – podstawowe informacje

Na czym polega likwidacja spółki? Likwidacja spółki zmierza do zakończenia bieżącej działalności gospodarczej i wykreślenie...

Więcej

9 kwietnia 2024

Deepfake w świetle AI Act

Czym jest deepfake? Mianem deepfake’a określa się manipulację obrazu, dźwięku albo obrazu i dźwięku powstałą...

Więcej

8 kwietnia 2024

AI ACT – najważniejsze informacje

Gdzie wykorzystywana jest sztuczna inteligencja? Choć sztuczna inteligencja (ang. Artificial Intelligence, AI) może kojarzyć się...

Więcej

8 kwietnia 2024

Usługi chmurowe: IaaS vs PaaS vs SaaS vs XaaS

Kto i dlaczego korzysta z usług chmurowych? Usługi wykorzystujące chmury obliczeniowe pozwalają na dostęp do...

Więcej

7 kwietnia 2024

Umowa wdrożeniowa na algorytm AI

Jaki model aplikacji projektuje dostawca? Na wstępie należy zaznaczyć, że umowy wdrożeniowe mają charakter kontraktów...

Więcej

5 kwietnia 2024

Usługa inicjowania płatności (PISP)

Usługa inicjowania płatności Payment Initiation Service polega na zainicjowaniu przez podmiot uprawniony do świadczenia tej...

Więcej

4 kwietnia 2024

Jak założyć fundację?

Założenie fundacji – korzyści Korzyści finansowe Fundacja ma możliwość finansowania działań poprzez różnego rodzaju dotacje,...

Więcej

3 kwietnia 2024

Umowa B2B (samozatrudnienie) a umowa o pracę – na co uważać?

Dlaczego strony decydują się na B2B? Samozatrudnienie może okazać się wygodną formą współpracy dla obu...

Więcej

2 kwietnia 2024

Odpowiedzialność podatkowa członków zarządu

Pozycja członków zarządu a przepisy ordynacji podatkowej Już na wstępie należy zauważyć, że pozycja członków...

Więcej

29 marca 2024

Ile kosztuje upadłość spółki z o.o.?

Kiedy spółka musi zgłosić wniosek o upadłość? W pierwszej kolejności warto przypomnieć, kiedy zarząd spółki...

Więcej

28 marca 2024

Zakładanie oddziału firmy zagranicznej w Polsce

Oddział a przedstawicielstwo - różnice Oba te sposoby pozwalają bowiem, przynajmniej w pewnym zakresie, rozszerzyć...

Więcej

27 marca 2024

Procedury KYC (Know Your Customer) w działalności instytucji obowiązanych w rozumieniu AML

Czym są procedury KYC i jak wiążą się z AML? Procedury KYC to szereg czynności...

Więcej

26 marca 2024

Objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego komplementariuszy spółki komandytowo – akcyjnej w 2023 r.

Nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych jest aktem prawa normującym...

Więcej

25 marca 2024

Optymalizacja podatkowa w 2024 roku, czyli jak obniżyć podatki?

Na czym polega optymalizacja podatkowa? Prowadzenie każdej działalności gospodarczej, niezależnie od jej formy i rodzaju,...

Więcej

25 marca 2024

Umowa o dzieło zawierana przez członka zarządu

Na czym polega umowa o dzieło? Umowa o dzieło to kontrakt cywilnoprawny uregulowany w art....

Więcej

22 marca 2024

Przekształcenie działalności a założenie nowej spółki

Przekształcenie działalności czy założenie nowej – zalety i wady Punktem wyjścia dla rozważań jest art....

Więcej

21 marca 2024

Kiedy KRS może nałożyć grzywnę na wspólników i zarząd sp. z o.o?

Obowiązki i odpowiedzialność zarządu w sp. z o.o Zgodnie z art. 151 KSH, zarząd reprezentuje...

Więcej

20 marca 2024

Oprogramowanie typu open source – aspekty prawne, o których należy wiedzieć

Czym jest oprogramowanie open source? Oprogramowanie closed source to system, którego kod źródłowy jest zastrzeżony....

Więcej

Dodaj komentarz