Obniżenie podatku dochodowego przez przedsiębiorcę

CIT estoński – ryczałtowe opodatkowanie spółek

Spółki opodatkowane podatkiem dochodowym CIT mogą skorzystać z rozliczania się ryczałtem, czyli tzw. CIT estońskiego. Pozwala on na przesunięcie w czasie momentu powstania zobowiązania podatkowego dopiero na czas wypłaty zysku ze spółki (dywidendy). Do tego czasu dochody spółki są nieopodatkowane i mogą być przeznaczone na pokrycie bieżących operacji gospodarczych, np. rozbudowy linii produkcyjnych, szkolenia pracowników, zakupu surowców.

Z estońskiego CIT może skorzystać:

spółka akcyjna;
spółka z o.o.;
prosta spółka akcyjna;
spółka komandytowa;
spółka komandytowo-akcyjna.

Estoński CIT pozwala na zmniejszenie opodatkowania z ponad 34% do 25% dla „dużych podatników” oraz z ponad 26% do 20% w przypadku „małych podatników” (uwzględniając łącznie opodatkowanie spółki i wspólnika, opodatkowanie samej spółki to odpowiednio 20% oraz 10%). Dodatkowo opodatkowanie ryczałtem wprowadza liczne ułatwienia w zakresie rozliczenia, ponieważ przedsiębiorca nie musi:

prowadzić rachunkowości podatkowej;
ustalać podatkowych kosztów uzyskania przychodu;
obliczać podatkowych odpisów amortyzacyjnych.

Jakie są warunki skorzystania z estońskiego CIT?

Ustawodawca stopniowo łagodzi wymagania dla zastosowania estońskiego CIT (najnowsza zmiana w tym zakresie weszła w życie 1 stycznia 2023 r.). Nadal jednak podatnik musi wypełnić szereg przesłanek.

Przede wszystkim mniej niż połowa przychodów z działalności osiągniętych w poprzednim roku podatkowym może pochodzić z działalności innej niż operacyjna, np.:

z wierzytelności;
z odsetek i pożytków od pożyczek;
z części odsetkowej raty leasingowej;
z poręczeń i gwarancji;
z praw autorskich lub praw własności przemysłowej;
ze zbycia i realizacji praw z instrumentów finansowych;
z transakcji z podmiotami powiązanymi w przypadku braku powstania wartości dodanej lub jej znikomej wartości.

Drugi warunek dotyczy zapewnienia odpowiedniej struktury zatrudnienia. Podatnik musi zatrudniać minimum 3 osoby na podstawie umowy o pracę w przeliczeniu na pełne etaty przez minimum 300 dni w roku podatkowym lub 82% dni przypadających w roku podatkowym, jeśli nie pokrywa się on z kolejnymi 12 miesiącami kalendarzowymi. Osoby te nie mogą być udziałowcami, akcjonariuszami lub wspólnikami spółki.

W przypadku zatrudniania osób na innej podstawie niż umowa o pracę, pracownicy są uwzględniani w strukturze zatrudnienia na potrzeby estońskiego CIT, jeśli firma przeznacza na nich odpowiednio wysokie środki (minimum 3-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw) oraz jest płatnikiem podatku PIT lub składek na ubezpieczenia (wystarczający jest jeden tytuł). W praktyce oznacza to, że do estońskiego CIT liczą się też:

osoby zatrudnione na podstawie umowy cywilnoprawnej;
studenci;
osoby do 26. roku życia korzystające z ulgi w PIT.

Wspólnikami, akcjonariuszami lub udziałowcami spółki mogą być tylko osoby fizyczne, a sam podmiot nie może być również powiązany z inną spółką. Ryczałt nie jest dostępny dla spółek, które sporządzają sprawozdania finansowego zgodnego z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości (np. banki).

Spółka przechodzi na ryczałt na swój wniosek, po złożeniu zawiadomienia do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca pierwszego miesiąca pierwszego roku podatkowego, w którym ma nastąpić opodatkowanie ryczałtem.

Ocena warunków, których spełnienie na potrzeby estońskiego CIT jest niezbędne nie zawsze będzie proste tym bardziej że dla małych podatników są one inne, nieco mniej rygorystyczne niż w przypadku „dużych podatników”. Aby mieć pewność, że optymalizacja podatkowa następuje zgodnie z prawem, warto rozważyć skorzystanie ze wsparcia kancelarii prawnej.

Przekształcenie spółki

Innym sposobem na obniżenie zobowiązań podatkowych może okazać się też przekształcenie podmiotowe i skorzystanie z preferencyjnego CIT przewidzianego dla małych podatników.

Zgodnie z art. 19 ustawy o CIT bazowa stawka podatku CIT wynosi 19%. Stawka preferencyjna to 9% i mogą z niej skorzystać właśnie mali podatnicy za wyjątkiem:

podatników powstałych w wyniku przekształcenia, połączenia lub podziału, z wyłączeniem przekształcenia spółki w inną spółkę;
przekształcenia przedsiębiorcy prowadzącego JDG albo spółki niebędącej osobą prawną;
podmiotów wnoszących na poczet kapitału podatnika uprzednio prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo, jego część lub składniki o łącznej równowartości w złotych kwoty 10 tysięcy euro albo składniki majątku uzyskane w wyniku likwidacji innych podatników;
podatkowych grup kapitałowych.

We wszystkich tych przypadkach preferencyjnej stawkę podatku CIT nie stosuje się w roku podatkowym rozpoczęcia działalności oraz roku, który po nim następuje. Warto jednak podkreślić, że ograniczenie nie dotyczy przekształceń podmiotowych. Dlatego np. przekształcenie spółki jawnej w prostą spółkę akcyjną pozwala zastosować preferencyjny CIT od pierwszego dnia po przekształceniu. Mechanizm preferencyjnego CIT nie jest dostępny w przypadku przekształcenia JDG w jednoosobową spółkę kapitałową.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Dla osób prowadzących JDG lub działalność w formie spółki jawnej, lub cywilnej, w której wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne, korzystnym rozwiązaniem może okazać się wybór formy opodatkowania innej niż zasady ogólne – w postaci ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Polega ona na opodatkowaniu przychodu (a nie dochodu), co eliminuje podatkową kategorię kosztów uzyskania przychodu i pozwala na zastosowanie preferencyjnej stawki podatkowej PIT.

Warunkiem dostępu do ryczałtu jest nieprzekroczenie w poprzednim roku podatkowym limitu przychodów 2 milionów euro obliczonego według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku (analogicznie jak w przypadku małego podatnika w CIT).

Dla przedsiębiorców, którzy prowadzą jednocześnie JDG oraz spółkę limit kwotowy dla ryczałtu obowiązuje dla każdej z tych form działalności oddzielnie i ryczałt może być wybrany dla obu z nich lub tylko jednej.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest wykluczony w przypadku:

wyboru jako formy opodatkowania karty podatkowej;
skorzystanie ze zwolnienia od podatku dochodowego;
osiągania całości lub części przychodów z:
prowadzenia apteki;
działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych;
działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechaniczny;
wytwarzania wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym (z wyjątkiem produkcji energii elektrycznej z infrastruktury OZE).

Oświadczenie o wyborze ryczałtowej formy opodatkowania należy zgłosić do właściwego według miejsca zamieszkania naczelnika urzędu skarbowego.

Stawki podatku w modelu ryczałtowym

Stawka podatku ryczałtowego jest uzależniona od profilu wykonywanej działalności i może wynosić od 2 do 17%, dlatego przed dokonaniem wyboru przedsiębiorca powinien rozważyć opłacalność zmiany. Dla przykładu można wskazać, że:

stawka 17% obowiązuje w przypadku osób wykonujących wolne zawody, jak biegły rewident, księgowy, tłumacz, agent ubezpieczeniowy, broker reasekuracyjny, makler papierów wartościowych;
stawka 15% obowiązuje m.in. w przypadku świadczenia usług reklamowych, kulturalnych i rozrywkowych, pośrednictwa w sprzedaży hurtowej;
stawka 14% obowiązuje m.in. dla świadczenia usług w zakresie opieki zdrowotnej;
stawka 3% obowiązuje m.in. dla działalności gastronomicznej oraz w zakresie handlu;
najniższa stawka 2% jest zarezerwowana dla przychodów ze sprzedaży produktów roślinnych i zwierzęcych, pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy.

Jeżeli nie ma możliwości klasyfikacji każdego rodzaju działalności gospodarczej prowadzonej przez podatnika do jednej ze stawek, przyjmuje się, że w razie wyboru opodatkowania ryczałtem obowiązuje stawka 8,5%, chyba że dla danego rodzaju działalności obowiązuje stawka wyższa. Wtedy tę konkretną działalność opodatkowuje się według stawki wyższej.

Warto pamiętać, że podatnik może utracić prawo do opodatkowania ryczałtem, jeśli osiągnie dochód (bez względu na jego wysokość) z działalności, dla której stosowanie tej formy opodatkowania jest wyłączone. Utrata prawa następuje również w sytuacji, kiedy przedsiębiorca wykona na rzecz obecnego albo byłego pracodawcy czynność mieszczącą się w ramach obowiązującej wcześniej między stronami umowy o pracę w danym lub poprzednim roku podatkowym.

Doradztwo prawne w zakresie wyboru formy opodatkowania najlepiej zlecić prawnikom specjalizującym się w obsłudze przedsiębiorców.

Wydzielenie części działalności

Innym sposobem na obniżenie podatku dochodowego, zwłaszcza dla biznesu, który osiąga dochody przekraczające limit przewidziany dla “małego podatnika”(równowartość dwóch milionów euro), może być podział biznesu. Polega on na utworzeniu drugiej spółki, a następnie wydzielenie z działalności pierwotnej zorganizowanej części przedsiębiorstwa i przeniesienie jej na nowozałożoną spółkę.

Dzięki temu oba przedsiębiorstwa mogą korzystać z preferencyjnej stawki CIT 9%, zamiast pełnego CIT 19%, ponieważ nie będą przekraczały limitów podatkowych.

Taką transakcję należy jednak dobrze zaplanować, aby organy podatkowe nie uznały jej za próbę sprzedaży poszczególnych składników majątku. Zbycie przedsiębiorstwa lub ZCP w rozumieniu art. 6 ustawy o VAT nie podlega podatkowi VAT, ale transakcja obejmująca poszczególne aktywa już tak.

Dla zachowania wiarygodności transakcji warto upewnić się, czy sprzedane przedsiębiorstwo lub jego część może funkcjonować w pełni autonomicznie i nie jest zależne od przedsiębiorstwa sprzedającego.

Doradztwo prawne w zakresie wyboru formy opodatkowania najlepiej zlecić prawnikom specjalizującym się w obsłudze przedsiębiorców.

Wykorzystując dostępne w polskim systemie prawnym rozwiązania, podatnicy mogą obniżyć efektywne opodatkowanie dochodu (lub przychodu). Choć optymalizacja podatkowa zawsze bazuje na stosowaniu konstrukcji zgodnie z prawem i – w przeciwieństwie do unikania opodatkowania – jest legalna, nadal jednak istnieje możliwość prewencyjnego zastosowania przez organy skarbowe art. 119a ordynacji podatkowej i wszczęcie postępowania w sprawie unikania opodatkowania. Aby zminimalizować to ryzyko każde działanie biznesowe warto konsultować z prawnikiem. Jest to tym istotniejsze, że nie można wskazać jednego, uniwersalnego modelu optymalizacji, który zadziała w każdym przypadku. Kluczowe znaczenie ma umiejętne połączenie ze sobą różnych mechanizmów z uwzględnieniem specyfiki danej branży.

Pytania i odpowiedzi

Czy spółka może przejść na rozliczanie ryczałtem bez względu na rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej?

Z estońskiego CIT nie skorzystają m.in. banki, SKOK-i oraz instytucje pożyczkowe, podatnicy w stanie upadłości lub likwidacji, a także podmioty, które powstały w wyniku połączenia, podziału lub poprzez wydzielenie (ale przez przekształcenie już tak).

Jak rozumieć pojęcie małego podatnika na gruncie ustawy o CIT?

Zgodnie z art. 4a pkt 10 ustawy o CIT pod pojęciem małego podatnika rozumie się podatnika, którego wartość przychodu ze sprzedaży nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2 miliony złotych. Przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł.

W jaki sposób przedsiębiorca, który wybrał opodatkowanie ryczałtem ma prowadzić ewidencję przychodów?

Przede wszystkim należy pamiętać o przechowywaniu dowodów zakupu towarów (faktury za towar, rachunki). Niezależnie od tego przedsiębiorca powinien prowadzić ewidencję przychodów oraz wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Począwszy od 2025 roku ryczałt ma być ewidencjonowany i rozliczany z wykorzystaniem infrastruktury teleinformatycznej.

MAM PYTANIA | JESTEM ZAINTERESOWANY / A OFERTĄ

Zaufali nam: