|
16 lutego 2023 | Ostatnio zmodyfikowano 17 grudnia, 2023 o 14:11 | Czas na przeczytanie: 5 minut
Pozostałe Artykuły
Ogólne zasady znakowania żywności
Podstawowym aktem prawnym, który reguluje kwestię informowania konsumentów o składzie żywności, jest rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011. Zgodnie z prawem unijnym, każdy środek spożywczy wprowadzony do obiegu na rynek unijny i przeznaczony do dostarczenia konsumentowi finalnemu musi posiadać etykietę spełniającą normy niniejszego rozporządzenia. Parlament i Rada, wiedząc o bardziej świadomych wyborach żywieniowych obywateli i rezydentów UE, sugerują, że etykiety powinny być jasne i zrozumiałe.
Na etykiecie produktu konieczne jest zaprezentowanie wykazu składników, ilości netto, warunków przechowywania i terminu przydatności do spożycia lub minimalnej trwałości. Niezbędne są również dane dotyczące producenta, a w przypadku produktów alkoholowych o zawartości powyżej 1,2% alkoholu, jego rzeczywista zawartość.
Warto podkreślić, że informacje obowiązkowe na temat żywności muszą być podawane w języku, który łatwo zostanie zrozumiany przez konsumentów. Rozporządzenie daje możliwość użycia piktogramów lub symboli, o ile są one powszechnie, prawidłowo i jednolicie rozumiane na danym rynku. Praktyka pokazuje jednak, że konieczne jest w większości przypadków zastosowanie na etykiecie języka urzędowego lub zwyczajowo używanego w regionie UE, gdzie produkt ma być wprowadzony. W rozporządzeniu istotne jest kryterium zrozumienia etykiety przez konsumentów a niekoniecznie formalnie uznawany język na danym terytorium.
Dodatkowe obowiązki oznakowania ze względu na skład lub proces technologiczny
Rozporządzenie 1169/2011 w załączniku III prezentuje wykaz środków spożywczych, w przypadku których etykieta musi zawierać dodatkowe informacje. Analizując listę środków, można zauważyć, że są to produkty, których skład lub sposób przetworzenia może wpływać na osoby, w określonym wieku lub cierpiące na choroby przewlekłe. W trosce o konsumentów, którzy mogliby być nieświadomi potencjalnego wpływu środka spożywczego na ich stan zdrowia, rozporządzenie narzuca dodatkowy obowiązek informacyjny.
Najszerszą grupą, której dotyczy obowiązek dodatkowego oznakowania, są produkty spożywcze, zawierające substancje słodzące. Załącznik dzieli te produkty na cztery kategorie, których obecność wymaga konkretnych zapisów:
- Środki spożywcze zawierające jedną lub wiele substancji słodzących – „zawiera substancję (-e) słodzącą (-e) „; informację tę umieszcza się obok nazwy środka spożywczego.
- Środki spożywcze zawierające cukier lub cukry i jedną, lub wiele substancji słodzących – „zawiera cukier (cukry) i substancję (-e) słodzącą (-e) „; informację tę umieszcza się obok nazwy środka spożywczego.
- Środki spożywcze zawierające aspartam lub sól aspartamu-acesulfamu „zawiera aspartam (źródło fenyloalaniny) „; informację tę umieszcza się na etykiecie,
- Środki spożywcze zawierające ponad 10% dodanych alkoholi wielowodorotlenowych; „spożycie w nadmiernych ilościach może mieć efekt przeczyszczający „.
Wszystkie z wymienionych środków muszą być dozwolone zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1333/2008, a precyzyjniej mówiąc, znajdować się w wykazie zawartym w Rozporządzeniu Komisji (UE) nr 231/2012 z dnia 9 marca 2012 r. ustanawiającym specyfikacje dla dodatków do żywności wymienionych w załącznikach II i III do rozporządzenia (WE) nr 1333/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady.
Konieczność znajomości specyfikacji UE
Aby zrozumieć zawiłości przedstawionego podziału, konieczna jest znajomość specyfikacji, którą UE przyjmuje dla każdej z wymienionych powyżej substancji. Definicja cukru w rozumieniu prawa UE pokrywa się z tradycyjnym rozumieniem tego pojęcia. Szczegółowo temat opisuje Dyrektywa Rady 2001/111/WE z dnia 20 grudnia 2001 r., ale dla uproszczenia można przyjąć, że jest produkt pozyskany na skutek przetworzenia buraków cukrowych lub trzciny cukrowej w formie płynnej lub krystalicznej. Charakteryzuje go wysoki indeks glikemiczny.
Alternatywą dla cukru są substancje słodzące (tzw. słodziki). Można je podzielić na kilka grup. Pierwszą z nich są ISS – syntetyczne substancje intensywnie słodzące (aspartam, aspartam-acesulfam), które już w niewielkich stężeniach wykazują słodki smak. Po strawieniu są metabolizowane do kwasu askorbinowego i fenyloalaniny, dlatego są szkodliwe dla osób chorych na fenyloketonurię. Alternatywą dla ISS są naturalne słodziki – cukier z palmy kokosowej, stewia, które prezentują mało skutków ubocznych. Ostatnią grupą słodzików, która wymaga notyfikacji w przypadku wysokich stężeń, są alkohole wielowodorotlenowe (tzw. poliole). Wśród nich znajdują się popularny erytrytol i ksylitol.
Należy podkreślić, że Parlament i Rada nie ingerują w sposób drastyczny w jadłospisy obywateli UE, szczególnie, że wachlarz dostępnych środków słodzących jest bardzo szeroki. Precyzyjny obowiązek informacyjny wynika z pkt.3 preambuły rozporządzenia 1169/2011, w której świetle przyjęto, że obywatele UE dokonują wyborów żywieniowych w oparciu o „względy zdrowotne, ekonomiczne, środowiskowe, społeczne i etyczne „. Dzięki dokładnej informacji na etykiecie umożliwia się obywatelom UE świadome planowanie zakupów. Uwzględnia fakt, że część z nich wymaga specjalnej diety, która wymaga racjonalnego gospodarowania spożyciem substancji słodzących. Nawet jeżeli część przedsiębiorców postrzega zamieszczanie klauzul dotyczących zawartości cukrów jako przykry obowiązek, należy pamiętać, że dobro konsumenta i ochrona jego zdrowia i życia stanowią większą wartość niż interes materialny sprzedającego.
Adrianna Jarus-Grajczak
Zaufali nam:
