O jakich regulacjach prawnych warto wiedzieć podczas użytkowania dronów?

ZMIANY W PRZEPISACH PRAWNYCH REGULUJĄCYCH LATANIE DRONAMI

31 grudnia 2020 r. na terenie Unii Europejskiej, w tym również w Polsce weszły w życie nowe przepisy określające zmiany w prawie regulującym wykorzystywanie dronów. Do tego czasu obowiązywały w Polsce dotychczasowe przepisy krajowe.  Co istotne od tego roku prawo w Europie będzie dużo bardziej ujednolicone, jednak przed zagranicznym wyjazdem na wakacje lepiej sprawdzić, czy  w danym państwie nie są stosowane inne, bardziej restrykcyjne przepisy.

Jakie zmiany wprowadzono z końcem ubiegłego roku?

1. OBOWIĄZEK REJESTRACJI

Zdecydowanie największą zmianą jest wprowadzenie rejestru operatorów bezzałogowych statków powietrznych (BSP), które popularnie nazywane są dronami. Nie będzie wymagana rejestracja  drona, natomiast obowiązkiem będzie zarejestrowanie się jako operator.  Następnie każdy operator otrzyma swój numer rejestracyjny, który będzie musiał zamieścić na każdym swoim dronie. Rejestracji można dokonać na stronie Urzędy Lotnictwa Cywilnego od 31.12.2020 r.

Uległy zmianie przepisy dotyczące osób niepełnoletnich. W sytuacji, gdy osoba nie ma jeszcze 18 lat, ale ma ukończone 14 lat, może zarejestrować się za zgodą rodzica lub opiekuna prawnego. Natomiast jeśli ma mniej niż 14 lat, zgodnie z zasadami nowego prawa  nie może się zarejestrować, co oznacza że nie może latać dronami typu Mavica Pro, Air,  czy nawet Mini. Pozostają jej do dyspozycji tylko najmniejsze drony – zabawki.

2. SZKOLENIE

W związku z nowymi przepisami, aby móc latać dronem należy się zarejestrować na stronie Urzędu Lotnictwa Cywilnego i przejść proste szkolenie online zakończone testem. Test składa się z 40 pytań wielokrotnego wyboru z takich dziedzin jak bezpieczeństwo lotnicze, ograniczenia korzystania z przestrzeni powietrznej, regulacje lotnicze, procedury operacyjne, ogólna wiedza na temat systemów dronów, ochrona prywatności i danych, ubezpieczenie. Konieczność zdania testu online jest wymagana przy dronach o masie powyżej 250 g oraz wszystkich dronów, które ,, posiadają czujnik umożliwiający zbieranie danych’’.  W praktyce nawet posiadacze Mavica Mini ważącego 249g są zobowiązani do zdania testu dlatego, gdyż dron ten ma kamerę zbierającą dane. Bez takiego testu możliwe jest latanie tylko najmniejszymi, latającymi zabawkami.

3. KWESTIA LATANIA DRONEM W MIEŚCIE

Teoretycznie można poruszać się dronem w mieście, jednak należy spełnić szereg warunków. Loty w mieście umożliwia nowa kategoria otwarta (OPEN), która nie wymaga uzyskania zgody ani zezwolenia, a jednocześnie zakłada, że możliwe jest:

– latanie dronem o masie do 25 kg;

– latanie do wysokości 120 m i tylko w zasięgu wzroku;

– bardzo niskie ryzyko dla osób trzecich.

Warto podkreślić, że trzeba przestrzegać również ograniczeń w przestrzeni powietrznej, takich jak strefy lotnicze, tym bardziej jeśli niedaleko znajduje się lotnisko lub np. baza wojskowa. W takich sytuacjach powinno się zrezygnować z latania. Ograniczenia stref są dostępne na stronie Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej oraz w polskiej aplikacji DroneRadar. Umieszczone zostały tam informacje o strefach i ograniczenia dotyczących latania. Trzeba mieć na uwadze, że istnieją również dodatkowe kategorie: szczególna (SPECIFIC) oraz certyfikowana (CERTIFIED). W obu tych kategoriach wymagane jest uzyskanie zezwolenia na lot, a w przypadku kategorii CERTIFIED wymaga się dodatkowo aktualnego certyfikatu operatora.

Wspomniane wyżej kategorie pozwalają na więcej, ale wymagają też znacznie większej wiedzy i operatorskiego doświadczenia w pilotażu. Latanie w kategoriach SPECIFIC i CERTIFIED możliwe jest tylko wtedy, gdy zaliczony zostanie dodatkowy egzamin z wiedzy teoretycznej przed państwowym egzaminatorem oraz szkolenie i egzamin z zakresu umiejętności praktycznych.

4. NIE STWARZANIE RYZYKA DLA OSÓB TRZECICH

Warunek ten obowiązuje i należy go przestrzegać latając nawet w kategorii OPEN. W kategorii tej wyróżnione zostały również trzy podkategorie, mające na celu dokładne pogrupowanie użytkowników dronów:

A1: Loty nad ludźmi:

– C0: nad ludźmi do 250 g, brak konieczności rejestracji operatora i drona,  jeżeli maksymalna prędkość nie jest większa niż 19 m/s i jeżeli dron nie jest wyposażony w urządzenie rejestrujące.

– C1: nad ludźmi do 900 g, wymagana rejestracja operatora, brak konieczności rejestracji drona jeżeli maksymalna prędkość nie jest większa niż 19 m/s i  jeżeli dron nie jest wyposażony w urządzenie rejestrujące, trening i test online.

A2: loty blisko ludzi (30 m odległości poziomej od osób jeśli dron nie posiada funkcji ograniczenia prędkości do 19 m/s, 5 m w przypadku, gdy dron ma tą funkcję). Podkategoria uwzględnia kategoryzację:

– C2: waga drona do 4 kg, trening i test online, wymóg rejestracji operatora i drona w tym przypadku.

A3: loty z dala od ludzi (minimum 150 m od osób i budynków)

– C3: waga drona do 25 kg, trening i test online, dodatkowo wymóg rejestracji operatora i drona.

– C4: waga drona do 25 kg, trening i test online, bez lotów autonomicznych rejestracja operatora i drona jest wymogiem.

Warto mieć na względzie, że gdy poruszamy się dronem w pobliżu ludzi, możemy spodziewać się kontroli. Policja, Straż Graniczna, pracownicy ULC i inne służby mogą sprawdzić nasze uprawniane.

5. KATEGORIA SZCZEGÓLNA

Poruszanie się dronami w tej kategorii będzie wymagało uzyskania zezwolenia wydanego przez właściwy organ. W tym przypadku wymagana jest analiza ryzyka przez operatora.

6. KATEGORIA CERTYFIKOWANA

Reguluje obowiązek posiadania certyfikatu drona i operatora, a w niektórych przypadkach, uzyskania licencji (świadectwa kwalifikacji) przez pilota. Kategoria znajduje swoje zastosowanie przy lotach o zwiększonym ryzyku.

7. KOMERCYJNE NAGRYWANIE DRONEM

Podział na loty rekreacyjne, sportowe i komercyjne został zniesiony zgodnie z przepisami Unii Europejskiej. Podział ten z czasem zaczął samoistnie zanikać przez zacierające się różnice między samymi dronami (coraz więcej mniejszych i tańszych urządzeń również oferuje możliwość filmowania i wykonywania zdjęć), przez co latanie komercyjne opiera się na takich samych zasadach, jak rekreacyjne. Należy zawsze pamiętać o wyżej przedstawionych zasadach.

8. OBOWIĄZUJĄCE PRAWO LOTNICZE DLA WSZYSTKICH

Nie ma znaczenia charakter odbywanego lotu, co oznacza, że zarówno loty komercyjne, rekreacyjne, sportowe oraz pozostałe obowiązuje to samo prawo lotnicze. Zasady regulujące przebieg lotu mogą się różnić względem tego, czy ktoś posiada świadectwo kwalifikacji UAVO czy też nie. Osoby obsługujące drony muszą przestrzegać praw i zasad dotyczących innego personelu lotniczego (pilotów, lotniarzy, spadochroniarzy itd). Warto pamiętać o tym, że przed wykonaniem jakichkolwiek lotów dronami należy przeczytać podstawowe informacje dotyczące klasyfikacji przestrzeni lotniczej oraz poznać przepisy obowiązujące w polskim prawie lotniczym.

9. ODPOWIEDZIALNOŚĆ OPERATORA

Została uregulowana w Załączniku nr 6 ( dla modeli latających) oraz Załączniku nr 6a (dla bezzałogowych statków powietrznych) do Rozporządzenia ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej z dnia 26 marca 2013 r. Zgodnie z rozporządzenie operator drona jest zobligowany do:

1. Zachowania szczególnej ostrożności, unikania wszelkiego działania lub zaniechania, które mogłoby:
   1. spowodować zagrożenie bezpieczeństwa, w tym zagrożenie bezpieczeństwa ruchu lotniczego,
   2. utrudniać ruch lotniczy,
   3. zakłócić spokój lub porządek publiczny, narazić kogokolwiek na szkodę.
2. Sterowania BSP/modelem latającym w sposób umożliwiający uniknięcie kolizji z innym statkiem powietrznym.
3. Zapewnienia, że BSP/model latający, którym wykonuje lot, daje pierwszeństwo drogi załogowym statkom powietrznym.
4. Ponoszenia odpowiedzialności za decyzję o wykonaniu lotu oraz jego poprawności. Wyznaczenie i udział obserwatora w wykonywaniu lotów nie zwalnia go z odpowiedzialności za bezpieczeństwo wykonywanych operacji lotniczych
5. Używania BSP/modelu latającego oraz urządzeń sterujących zgodnie z zaleceniami i ograniczeniami określonymi przez producenta, jeżeli zostały opublikowane
6. Dokonania kontroli stanu technicznego BSP/ modelu latającego przed lotem.
7. Wykonania lotu jedynie BSP/modelem latającym, który jest sprawny technicznie.

GDZIE MOŻNA LATAĆ DRONEM I CZY MOŻNA LATAĆ POZA ZASIĘGIEM WZROKU (BVLOS)?

Osoby, które chcą rozszerzyć swoje kompetencje, a zarazem mieć możliwość latania nad obiektami i w miejscach, które są zabronione do lotów rekreacyjnych, w szczególności powinny zainteresować się świadectwem kwalifikacji UAVO – dokumentem wydawanym przez Urząd Lotnictwa Cywilnego, potwierdzającym oficjalnie kwalifikacji operatora drona i służącym do wykonywania lotów tzw. “komercyjnych”, czyli innych niż “rekreacyjne i sportowe”.

Zasadniczo można latać dronem poza zasięgiem wzroku operatora, ale formalnie takie loty są możliwe w celach innych niż rekreacyjne i sportowe. Obecnie do lotów BVLOS wymagane jest wydzielenie osobnej strefy lub wykorzystanie ze strefy MATZ udostępnianej przez wojsko po wcześniejszym uzgodnieniu szczegółów. Najważniejsze jest to, żeby zawsze sprawdzić, czy w danym miejscu można latać.

PODSUMOWANIE

Na podstawie powyższych regulacji jednoznacznie można stwierdzić, że latanie dronem wymaga wcześniejszego przygotowania, tak merytorycznego, jak mentalnego oraz spełnienia odpowiednich wymogów. Biorąc pod uwagę różnorodność dronów zawsze trzeba pamiętać o tym, że ogólne zasady mają zastosowanie u wszystkich, jednakże kwestia poruszania się nimi np. w obszarze zabudowanym zależy od wielkości, rodzaju i przeznaczenia sprzętu. Innymi słowy, lekkim dronem możemy latać swobodniej niż dronem ciężkim, co zrozumiałe, gdyż większy sprzęt stwarza potencjalnie większe zagrożenie.

Poruszanie się dronami w przestrzeni powietrznej jest znacząco kontrolowane, głównie ze względu na zapewnienie bezpieczeństwa pozostałym statkom powietrznym i ich uczestnikom. Zatem zanim ktoś zdecyduje się na lot dronem, musi spełnić kilka koniecznych warunków, takich jak zaliczenie testu online czy rejestracja własnej osoby jako operatora. Każdy z tych warunków ma na celu zagwarantowanie maksymalnej ochrony i uniknięcia niechcianych szkód i wypadków. Warto, rzecz jasna, określić wstępnie rodzaj drona, który zamierzamy pilotować to, na czym zależy nam najbardziej, na locie rekreacyjnym, sportowym czy na filmowaniu. W ten sposób łatwiej będzie dopasować się do określonych regulacji prawnych i pilotować bezpiecznie dla siebie oraz otoczenia.

FAQ