
Prowadzący działalność w zakresie kryptowalut, czyli kto?
Podmioty, których tyczą się postanowienia tegorocznej nowelizacji Ustawy o AML już we wcześniejszym stanie prawnym były wymienione w katalogu instytucji obowiązanych, a zatem takich, które w swojej działalności zobligowane są wdrażać procedury przeciwdziałania praniu pieniędzy. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 12 instytucjami obowiązanymi są podmioty prowadzące działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług w zakresie:
- wymiany pomiędzy walutami wirtualnymi i środkami płatniczymi,
- wymiany pomiędzy walutami wirtualnymi
- pośrednictwa w powyższych wymianach.
Nie będą więc nimi emitenci walut wirtualnych, czy tokenów użytkowych. Należy mieć jednak na uwadze, że Urząd Komisji Nadzoru Finansowego w wydanym 12 stycznia 2021 r. ostrzeżeniu negatywnie ocenił brak sprawowania bezpośredniego nadzoru nad emisją oraz obrotem kryptowalutami, szczególnie w stosunku do braku dostatecznego bezpieczeństwa na rynku. Być może taki pogląd będzie mieć wpływ na dalszy rozwój ustawodawstwa w tej dziedzinie.
Zgodnie z definicją legalną zawartą w Ustawie, walutę wirtualną należy rozumieć jako cyfrowe odwzorowanie wartości, które nie jest prawnym środkiem płatniczym, pieniądzem elektronicznym, wekslem, czekiem itp., a jednocześnie jest wymienialne w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowane jako środek wymiany, a także może być elektronicznie przechowywane lub przeniesione albo może być przedmiotem handlu elektronicznego.
Warto zaznaczyć, że „waluta wirtualna” nie jest równoznaczna z pojęciem „kryptowaluty”. Ten pierwszy zwrot stanowi szerszy zbiór, ponieważ – zgodnie z powyżej zamieszczoną definicją – oprócz kryptowalut (np. Bitcoin) mieszczą się w nim także waluty używane w grach (np. WoW Gold), różnych portalach (np. Amazon Coins, mile lotnicze),a wg niektórych interpretacji także tzw. tokeny (wirtualne żetony np. Ethereum). Kluczowe nie jest zatem pochodzenie danej waluty, czy sposób jej pozyskiwania – liczy się to, że cyfrowo odwzorowuje wartość.
Waluty wirtualne działalnością regulowaną według ustawy o AML
Wprowadzając Dyrektywę AML5 Unia Europejska podążyła za rekomendacjami FATF (Financial Action Task Force), największej na świecie organizacji międzynarodowej, której celem jest zwalczanie procederu prania pieniędzy i finansowania terroryzmu. Już w wydanych przez nią w 2012 r. Rekomendacjach w pkt. 15 stwierdzono, że „Aby zarządzać i ograniczać ryzyka wynikające z aktywów wirtualnych, państwa powinny zapewnić, aby dostawcy usług związanych z aktywami wirtualnymi byli objęci prawem AML/CFT oraz licencjonowani lub zarejestrowani oraz podlegali skutecznym systemom monitorowania i zapewniania zgodności z odpowiednimi środków, o których mowa w Zaleceniach FATF.”.
W związku z powyższym w nowelizacji stworzony został specjalny rejestr działalności w zakresie walut wirtualnych. Będzie on prowadzony, podobnie jak Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych w formie elektronicznej. Od momentu wejścia w życie przepisów przedmiotowa dziedzina rynku będzie stanowić zatem działalność regulowaną w rozumieniu Ustawy – Prawo przedsiębiorców. Aby ją prowadzić niezbędne będzie złożenie elektronicznego wniosku, zawierającego:
- imię i nazwisko lub nazwę,
- numer KRS (jeśli został nadany) oraz NIP oraz
- wskazanie rodzaju świadczonych usług.
Wówczas, o ile nie zostały podane błędne lub fałszywe dane, w ciągu 14 dni przedsiębiorca uzyska wpis do rejestru. Wszyscy, którzy obecnie prowadzą wspomnianą działalność dostaną wyznaczony okres 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, w którym będą musieli zgłosić się do rejestru. Trzeba pamiętać, że jeśli podmiot już podlega nadzorowi z racji np. prowadzenia wymiany kryptowalut w ramach małej instytucji płatniczej wówczas i tak powinien dokonać wpisu do rejestru – nie jest bynajmniej zwolniony z tego obowiązku.
Wymagania niezbędne do uzyskania wpisu w rejestrze walut wirtualnych
Od dnia wejścia w życie przepisów nowelizacji prowadzący działalność w zakresie walut wirtualnych będą musieli spełnić konkretne warunki. W przypadku osoby fizycznej to jej samej będą się tyczyć owe wymagania, natomiast w przypadku osoby prawnej tyczyć się one będą członków zarządu.
Pierwszym z nich jest wymóg niekaralności za przestępstwo przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, przeciwko wymiarowi sprawiedliwości, przeciwko wiarygodności dokumentów, przeciwko mieniu, przeciwko obrotowi gospodarczemu i interesom majątkowym w obrocie cywilnoprawnym, przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, przestępstwo finansowania terroryzmu, przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej lub umyślne przestępstwo skarbowe. Wymóg ten stosuje się także do osób wykonujących czynności związane z działalnością w zakresie walut wirtualnych oraz beneficjenta rzeczywistego takiego podmiotu.
Drugim jest wymóg posiadania odpowiednich kompetencji w przedmiotowej dziedzinie. Dla jego spełnienia potrzebne będzie ukończenia szkolenia lub kursu obejmujących prawne lub praktyczne zagadnienia związane z działalnością w zakresie walut wirtualnych lub wykonywania, przez okres co najmniej roku, czynności z nią związanych. Wszystko to będzie musiało oczywiście być potwierdzone odpowiednimi dokumentami, potwierdzającymi np. ukończenie odpowiedniego szkolenia. Niekaralność będzie natomiast stwierdzana na podstawie oświadczenia zamieszczonego we wniosku – za fałszywe oświadczenie grozić będzie odpowiedzialność karna.

Kara administracyjna w nowelizacji ustawy o AML

Nie można pominąć nowo wpisanego art. 153b, zgodnie z którym podmiot prowadzący działalność w zakresie walut wirtualnych, który wykonuje tę działalność bez uzyskania wpisu do rejestru, podlegać będzie karze pieniężnej do wysokości 100 000 zł. Nie wydaje się ona zbyt wysoka, szczególnie w porównaniu do innych ujętych w Ustawie kar administracyjnych, sięgających nawet ponad 20 mln złotych. Należy jednak pamiętać, że nie jest to jedyna kara, która potencjalnie dotyczy prowadzących działalność w zakresie walut wirtualnych. Wszystkie takie podmioty nadal są instytucjami obowiązanymi w rozumieniu ustawy i są objęte zarówno obowiązkami, jaki i możliwymi sankcjami z związanymi z ich nieprzestrzeganiem.
Pozostałe zmiany w zakresie nowelizacji o AML
Kolejną zmianę stanowi wprowadzenie w art. 35 ust. 1 pkt 2 Ustawy obowiązku stosowania przez instytucje obowiązane środków bezpieczeństwa finansowego także w przypadku, gdy dokonują one z wykorzystaniem waluty wirtualnej transakcji okazjonalnej o wartości 1000 Euro lub wyższej. Do tej pory obowiązek ten dotyczył jedynie waluty fiducjarnej dla transakcji o wysokości 15 000 Euro lub 10 000 Euro w przypadku transakcji gotówkowych. Spoglądając na szybko rozwijający się rynek kryptowalut, mając przy tym na uwadze rosnącą ich wartość, wprowadzona zmiana wydaje się być jak najbardziej uzasadniona.
Nowelizacja tworzy ponadto podobny do wcześniej omówionego rejestr działalności na rzecz spółek i trustów. Rozszerza też katalog instytucji obowiązanych o pośredników oraz handlujących dziełami sztuki, przedmiotami kolekcjonerskimi, czy antykami. Tekst aktu prawnego został ogłoszony w Dzienniku Ustaw 30 kwietnia 2021 r. Część przepisów wchodzi w życie już 15 maja 2021 r., ale zdecydowana większość, w tym te dotyczące walut wirtualnych zacznie obowiązywać dopiero w ciągu 6 miesięcy, tj od 1 listopada 2021 r.
Nie jest to jednak koniec regulacji dotyczących rynku kryptowalut. Niedawno Komisja Europejska zaproponowała Projekt Rozporządzenia ws. rynku kryptowaktywów tzw. Rozporządzenia MiCa. Stanowi on część pakietu dotyczącego finansów cyfrowych i ma na celu kompleksowo uregulować problematykę przedmiotowych dóbr. Wniosek w tej sprawie został złożony 24 września 2020 r., a obecnie jest procedowany w ramach zwykłej procedury ustawodawczej i czeka na uzyskanie opinii Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Socjalnego.
Waluty wirtualne a AML – słowem podsumowania
Niezwykle popularny w ostatnich latach rynek walut wirtualnych staje się coraz szerszym przedmiotem zainteresowania ze strony ustawodawcy – zarówno na szczeblu państwowym, unijnym, jak i międzynarodowym. Daje on ogromne możliwości, ale również stwarza niebagatelne ryzyka dla bezpieczeństwa finansowego. Stworzenie rejestru walut wirtualnych oraz oznaczenie takiej działalności jako regulowanej ma na celu ograniczenie ryzyka związanego z praniem brudnych pieniędzy i finansowaniem terroryzmu. Należy dostosować się do nowo wprowadzonych przepisów, lecz warto także uważnie śledzić zmiany będące w przygotowaniu, obecnie zwłaszcza na poziomie UE.
Pytania i odpowiedzi
Odpowiedź na to pytanie jest twierdząca. Po ostatniej nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu podmiot prowadzący działalność w tym zakresie obowiązany jest m.in. posiadać wpis do rejestru działalności w zakresie walut wirtualnych.
Tak, działalność w zakresie walut wirtualnych wiąże się bowiem ściśle z AML. Kantory kryptowalut czy pośrednicy w zakresie wymiany walut są instytucjami obowiązanymi w rozumieniu ustawy o AML. W praktyce oznacza to, że muszą oni sporządzić procedurę AML, przeprowadzać szkolenia czy dokonać analizę i ocenę ryzyka.
Kary za nieprzestrzeganie przepisów związanych z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu są nakładane w trybie administracyjnym przez Urząd Komisji Nadzoru Finansowego. Ich wysokość może wynosić nawet do 100.000 zł.
Może Ciebie również zainteresować:
AML dla branż:
- PROCEDURA AML DLA BIURA RACHUNKOWEGO
- PROCEDURA AML DLA POŚREDNIKÓW NIERUCHOMOŚCI
- PROCEDURA AML DLA CENTRUM USŁUG WSPÓLNYCH
- PROCEDURA AML DLA BANKU SPÓŁDZIELCZYM
- PROCEDURA AML DLA KANTORU WYMIANY WALUT
- PROCEDURA AML DLA KANTORU KRYPTOWALUT
- PROCEDURA AML DLA OPERATORÓW POCZTOWYCH
- PROCEDURA AML W FUNDACJI I STOWARZYSZENIU
- PROCEDURA AML DLA NOTARIUSZY
- PROCEDURA AML DLA FAKTORINGU
- PROCEDURA AML – OBRÓT ZŁOTEM DEWIZOWYM
- ZASADY ŁADU KORPORACYJNEGO DLA INSTYTUCJI NADZOROWANYCH
Warto wiedzieć:
- DOKUMENTACJA AML (PROCEDURA)
- SZKOLENIE AML
- AUDYT AML
- AML – FORMUŁOWANIE OCENY RYZYKA
- AML – POJĘCIE BENEFICJENTA RZECZYWISTEGO
- AML – LIMITY TRANSAKCJI
- AML – ZASADY RAPORTOWANIA DO GIIF
- AML – GRUPOWA PROCEDURA PRZECIWDZIAŁANIU PRANIU PIENIĘDZY
- AML – OŚWIADCZENIE O ŹRÓDLE POCHODZENIA ŚRODKÓW
- AML – KONTROLA W INSTYTUCJI OBOWIĄZANEJ
- AML – KARTY PRZEDPŁACONE
- NOWELIZACJA AML 6 – WSKAZÓWKI FATF
- PROCEDURY KYC (Know Your Customer)
- AML DLA FUNDACJI RODZINNYCH
Zaufali nam: