W dzisiejszych czasach coraz częściej dochodzi do naruszeń praw konsumenta w sieci.. Ze względu na znaczny rozwój gospodarki cyfrowej zauważyć można wzrost zagrożenia dla sytuacji konsumenta. Aby zminimalizować ten problem ustawodawca planuje wyposażenie Prezesa UOKiK w dodatkowe uprawnienia sankcyjne.
Trwają prace legislacyjne nad zmianą ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, aktualnie w konsultacjach w Radzie Ministrów. Zgodnie z projektem ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów dotyczących rejestru domen usuniętych, które wchodzą w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy.
W przypadku e-sklepów do naruszeń może dochodzić na polu braku właściwego oznaczania cen i promocji, niewskazywania danych identyfikacyjnych właściciela strony, klauzul niedozwolonych lub braków w regulaminie, niepoprawnej polityce prywatności czy cookies, nieodpowiednich oznaczeniach co do klauzul informacyjnych (tzw. checkboxy), wadliwej ścieżce zakupowej, cz w końcu nierealizowaniu złożonych zamówień czy reklamacji konsumentów. Dlatego tak ważne jest dbanie o aktualność strony także pod kątem prawnym.
Prezes UOKiK w razie stwierdzenia naruszeń dla interesów konsumentów, będzie miał możliwość:
- Usunięcia treści lub ograniczenia dostępu do interfejsu internetowego, czyli blokowanie stron www,
- Dokonywania zakupów towarów lub usług, z możliwością przedstawienia się jako inna osoba, w celu ich przetestowania ścieżki zakupowej,
- Nakazania dodania lub usunięcia treści do stron internetowych np. komunikaty,
- Nakazania ponownego zarejestrowania domeny na inny podmiot.
Za pośrednictwem innych organów Prezes UOKiK będzie mógł wykonywać kolejne czynności jak:
- Śledzenie przepływów środków finansowych i danych- z pomocą MF (Ministerstwo Finansów) oraz KAS (Krajowa Administracja Skarbowa)
- Przeszukanie w postępowaniu ws. naruszeń zbiorowych interesów konsumentów lub postępowania klauzulowego – z pomocą Policji.
Część uprawnień, zwłaszcza tych wymagających specjalistycznej wiedzy i doświadczenia zawodowego, a także zaawansowanej infrastruktury np. śledzenie przepływów finansowych, zlecane byłoby innym organom. Funkcjonariusze policji będą wykonywać jedynie czynności związane z zakupem, z zastosowaniem ukrytej lub fałszywej tożsamości.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że organy ochrony prawnej takie jak Policja czy prokuratura , w przeciwieństwie do Prezesa UOKiK posiadają już narzędzia umożliwiające skuteczną realizację uprawnień wskazanych w rozporządzeniu.
Przedsiębiorca będzie miał prawo odwołania się od decyzji do sądu ochrony konkurencji i konsumentów, a termin na rozpoznanie tej decyzji wynosi dwa miesiące od odwołania przez Prezesa UOKiK.
Warto zwrócić baczną uwagę na wprowadzenie działania jako tzw. tajemniczy klient, dzięki któremu UOKiK (w praktyce wyznaczony pracownik) będzie uprawniony do dokonywania zakupów towarów lub usług, przedstawiając się jako inna osoba, ukrywając przy tym swoją tożsamość, po to, aby zweryfikować czy obowiązujące zasady i tryb wykonywanych usług jest prawidłowy. Jeżeli zostanie udowodnione, że tajemniczego klienta potraktowano niezgodnie z przepisami prawa, Prezes UOKiK będzie wszczynał postępowanie przeciwko przedsiębiorcy. W ten sposób kontrolujący mógł sprawdzić sposób oferowania towaru czy udzielone przez niego informacje.
Na podstawie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów Prezes UOKiK może nakładać na przedsiębiorców kary pieniężne za naruszenia reguł konkurencji. Maksymalna wysokość kary, jaka może zostać nałożona na przedsiębiorcę wynosi 10% obrotu osiągniętego przez przedsiębiorcę. Tak się może stać jeżeli przedsiębiorca nie wykona nałożonych przez Prezesa UOKiK nakazów, np. do zmiany treści strony.
Głównym celem wprowadzanych zmian do ustawy jest zwiększenie skuteczności stosowania praw konsumenta. Wszystko to sprowadza się do koniecznej dbałości o zgodność z prawem regulaminów i procedur obowiązujących w serwisie internetowym.
Pytania i odpowiedzi
To pytanie mogło powstać na kanwie niedawnego wyroku TSUE w sprawie Meta, inc, gdzie stwierdzono, że krajowy organ ochrony konkurencji, w ramach badania pozycji dominującej, może stwierdzić naruszenie RODO. Nie oznacza to jednak, że UOKiK przejął uprawnienia Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych- to w dalszym ciągu ten organ jest uprawniony do nakładania kar administracyjnych z tytułu naruszeń RODO.
Faktycznie, istotnym nowym uprawnieniem prezesa UOKiK jest możliwość dokonywania zakupów towarów z możliwością przedstawienia się jako inna osoba. W praktyce zatem przedsiębiorcy nie wiedzą, kiedy nastąpi wizyta tzw. tajemniczego klienta. Dotychczas takie działanie budziło liczne wątpliwości, które zostały rozwiane przez zmianę w ustawie.
To zależy przede wszystkim od skali naruszenia. Fakty są jednak jednoznaczne- UOKiK chętnie kontroluje sektor e-commerce, czego wyrazem jest ponad 400 mln zł kar, które zostały nałożone na różne sklepy internetowe w 2022 roku.
