Nowe regulacje EUDR – co musisz wiedzieć i jak zabezpieczyć swoją firmę?

Czym są przepisy EUDR?

Wspomniane we wstępie regulacje EUDR to nic innego jak przepisy wynikające z Rozporządzenia (UE) 2023/1115 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie udostępniania na rynku unijnym i wywozu z Unii niektórych towarów i produktów związanych z wylesianiem i degradacją lasów. Weszło ono życie 29 czerwca 2023 roku, jednak przepisy zaczną obowiązywać dopiero od 30 grudnia 2024 roku. Długi, bo aż 18-miesięczny okres przygotowawczy ma na celu umożliwienie przedsiębiorcom przygotowanie się zmian oraz wprowadzenie rozwiązań, które zapewnią zgodność z EUDR. W tym miejscu warto wspomnieć także o tym, że nowe regulacje EUDR uchylają przepisy wynikające z obowiązującego dotychczas rozporządzenia UE w sprawie drewna, czyli EU Timber Regulation.

Z jakiego powodu Unia Europejska wprowadziła przepisy EUDR? Otóż celem rozporządzenia jest ograniczenie wpływu państw członkowskich Unii Europejskiej na globalne wylesianie, co ma nastąpić poprzez promowanie konsumpcji zgodnie z hasłem „produkty wolne od wylesiania”. Według statystyk w ostatnich 30 latach w efekcie wylesiania do celów gospodarczych wycięto ponad 10% całkowitej powierzchni lasów, co przekłada się na utratę 420 mln ha terenów leśnych na świecie. W efekcie postanowiono stworzyć przepisy, które będą dotyczyły nie tylko drewna i wytwarzanych z niego produktów, ale również wielu innych towarów, czego przykładem może być np. kawa. W efekcie przepisy EUDR obejmą wiele przedsiębiorstw, a skutkiem ich wprowadzenia powinno być nie tylko ograniczenie wylesiania, a co za tym idzie utraty bioróżnorodności, ale również redukcja emisji gazów cieplarnianych.

Jakie produkty podlegają pod EUDR?

Rozporządzenie EUDR ma szeroki zakres przedmiotowy, ponieważ przepisy obejmują nie tylko drewno i wytwarzane z niego produkty, ale także wiele innych towarów. Regulacje EUDR określają je jako towary odnośne, do których zaliczone zostało drewno, kawa, kakao, soja, olej palmowy oraz wołowina. Na wymienionych towarach nie kończy się jednak zakres przedmiotowy rozporządzenia EUDR, ponieważ obejmuje ono również produkty odnośne, czyli wyroby wytwarzane z towarów odnośnych. Zostały one wymienione w załączniku nr 1 do rozporządzenia EUDR, co powoduje, że zapoznanie się z nim jest kluczowe w kontekście przygotowania firmy do działania zgodnie z nowymi przepisami.

Jak w praktyce ustalić to, czy dany produkt podlega pod przepisy EUDR? Otóż konieczna w tym przypadku jest nie tylko znajomość treści załącznika nr 1 do rozporządzenia, ale również ustalenie kodu CN (Combined Nomenclature) danego produktu oraz analiza jego składu. Wynika to z faktu, że nie każdy wyrób wytwarzany z towaru odnośnego będzie produktem odnośnym objętym przepisami EUDR. Przykładowo nowe regulacje obejmują kawę oraz jej substytuty, ale nie dotyczą lodów kawowych. Drugim przykładem może być kanapa z funkcją spania, która będzie objęta przepisami EUDR jedynie wtedy, gdy będzie zawierała elementy drewniane. Z punktu widzenia przedsiębiorcy istotne jest zatem to, by ustalić, które przepływy towarowe w firmie będą podlegały pod nowe regulacje.

Kogo obejmuje EUDR?

Rozporządzenie EUDR ma nie tylko szeroki zakres przedmiotowy, ale również podmiotowy. Kogo zatem obejmuje? Otóż przepisom tym podlegają wszystkie podmioty, które w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wprowadzają do obrotu lub eksportują towary objęte rozporządzeniem. Co istotne, są to zarówno osoby fizyczne, jak i prawne prowadzące działania w tym zakresie.

Jak wygląda to w praktyce? Można pokazać to na przykładzie towaru odnośnego, jakim jest kakao. Rozporządzenie EUDR obejmuje zatem nie tylko jego importera, ale również producenta czekolady, która będzie z niego powstawała oraz przedsiębiorstwa eksportujące słodycze zawierające wspomniane kakao. Co więcej, jest to niezależne od tego, czy importer wypełnił swoje obowiązki wynikające z EUDR. Poza tym pod rozporządzenie także podmioty handlowe, które nie nie wprowadzają do obrotu czy eksportują wyrobów objętych EUDR, ale udostępniają tego typu towary na rynku, czyli np. duże sieci handlowe.

EUDR – obowiązki dla przedsiębiorców

Rozporządzenie EUDR nakłada na przedsiębiorców nowe obowiązki, które sprowadzają się do ustanowienia oraz utrzymania w firmie systemu należytej staranności. Jego podstawą jest gromadzenie informacji na temat wykorzystywanych produktów i towarów odnośnych. Chodzi przede wszystkim o współrzędne geograficzne obszaru, z którego zostały one pozyskane oraz czy nastąpiło to w sposób legalny. Brak tego typu informacji spowoduje, że dany produkt nie będzie mógł nie tylko zostać wprowadzony na unijny rynek, ale również eksportowany z Unii Europejskiej.

Zgromadzone dane w tym zakresie należy poddać następnie ocenie ryzyka, co powinno uwzględniać kryteria przedstawione w art. 10 EUDR. Do każdego kraju zgodnie z rozporządzeniem przypisany został określony poziom ryzyka, jednak nie jest to jedyne kryterium, które należy wziąć pod uwagę przy dokonywaniu oceny. W sytuacji, gdy ryzyko będzie wyższe niż znikome, należy podjąć działania mające na celu jego ograniczenie. Przykładem może być przeprowadzenie niezależnych badań lub audytów. Na tym nie kończą się jednak obowiązki, ponieważ spełnienie wymogów EUDR przez towary i wyroby podlegające rozporządzeniu musi zostać odpowiednio udokumentowane w oświadczeniu o należytej staranności, które jest niezbędne przy ich obrocie. Poza tym nowe przepisy zobowiązują także duże przedsiębiorstwa do publikowania informacji o wdrożonym systemie należytej staranności.

Jak przygotować firmę do zgodności z EUDR?

Obowiązki nałożone na przedsiębiorców wraz z wejściem w życie rozporządzenie EUDR sprawiają, że należy odpowiednio przygotować firmę do zgodności z nowymi przepisami. W jaki sposób to zrobić? Otóż niezbędne jest w tym przypadku:

• zweryfikowanie listy produktów podlegających EUDR oraz sprawdzenie, czy są one wykorzystywane w przedsiębiorstwie. Listę produktów i towarów objętych EUDR można znaleźć w Załączniku 1 do Rozporządzenia;

• zweryfikowanie obecnie funkcjonującego w firmie systemu należytej staranności oraz innych procedur w zakresie EUDR;

• zweryfikowanie łańcucha dostaw, co pozwoli nie tylko zidentyfikować potencjalne luki w informacjach, ale dokonać również oceny aktualnych ryzyk;

• uzgodnienie procedur w zakresie wymiany danych pomiędzy partnerami handlowymi dokonującymi transakcji.

Brak zgodności z EUDR – kary

Wprowadzenie rozporządzenia EUDR powoduje, że na terenie UE zabroniony będzie handel towarami, które nie spełniają jego wymogów. Poza tym przedsiębiorstwa, które nie zapewnią zgodności z EUDR, narażają się na wysokie kary finansowe, które mogą sięgnąć nawet 4% obrotu rocznego osiągniętego przez podmiot w całej UE. Poza tym nałożenie sankcji oznacza także pozbawienie wszystkich korzyści, które firma osiągnęłaby dzięki handlowi danym towarem lub produktem odnośnym. W praktyce będą one zatrzymywane na granicach i podlegały konfiskacie, co uniemożliwi ich import oraz eksport z terenu UE.

W jaki sposób kontrolowana będzie zgodność z EUDR? Otóż rozporządzenie przewiduje zarówno przeprowadzanie kontroli towarów objętych nowymi przepisami na granicy, jak i kontrole przedsiębiorstw mające na celu sprawdzenie realizacji wymogów EUDR w danym okresie. W kontekście kar istotne jest także to, że rozporządzenie EUDR nakłada na każde państwo członkowskie UE obowiązek skontrolowania każdego roku co najmniej 9% podmiotów wprowadzających do obrotu lub udostępniających na rynku, lub wywożących z niego odnośne produkty, które zawierają odnośne towary, lub produkty wytworzone przy użyciu takich odnośnych towarów, które pochodzą z terenów o wysokim ryzyku.

Podsumowanie

Rozporządzenie EUDR, które będzie obowiązywało na terenie Unii Europejskiej od 30 grudnia 2024 roku, zostało wprowadzone w celu ograniczenia wylesiania oraz degradacji lasów. Nowe przepisy obejmą nie tylko importerów i eksporterów podlegających im towarów, ale również firmy wytwarzające produkty przy ich użyciu czy podmioty udostępniające je na europejskim rynku. W efekcie wszystkie tego typu przedsiębiorstwa będą musiały zapewnić zgodność z EUDR, a jej brak podlega wysokim karom finansowym oraz uniemożliwia obrót określonymi towarami i produktami na terenie UE.

Pytania i odpowiedzi

Zaufali nam: