|
15 grudnia 2022 | Ostatnio zmodyfikowano 17 grudnia, 2023 o 14:23 | Czas na przeczytanie: 7 minut
Pozostałe Artykuły
Jakich produktów dotyczy rozporządzenie?
W pierwszej kolejności warto wziąć pod uwagę to, jakich produktów dotyczy Rozporządzenie. Zawiera ono cztery załączniki. Każdy z nich wskazuje konieczne specyfikacje dotyczące oznakowania odpowiednio:
- podpasek higienicznych, tamponów oraz aplikatorów do tamponów;
- chusteczek nawilżanych;
- wyrobów tytoniowych z filtrami i filtrów sprzedawanych do używania z wyrobami tytoniowymi;
- kubków na napoje.
Jak widać, większość tych produktów nie jest wyrobami spożywczymi. Dla branży spożywczej istotne są zapisy dotyczące ostatniej z tych kategorii: kubków na napoje.
Kubki objęte rozporządzeniem to kubki na napoje wykonane z tworzyw sztucznych (czyli materiałów składających się z polimeru zgodnie z definicją w art. 3 pkt 5 rozporządzenia nr 1907/2006, czyli tzw. Rozporządzenia REACH), do których mogły zostać dodane dodatki lub inne substancje i które mogą funkcjonować jako główny składnik strukturalny produktów końcowych, z wyjątkiem polimerów naturalnych, które nie zostały chemicznie zmodyfikowane.
Definicja ta wymaga dość zaawansowanej znajomości chemii – na szczęście dla przedsiębiorców, w rozpoznaniu kubków, które podlegać mają nowym regulacjom, pomocne są Wytyczne Komisji dotyczące produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko. Z zawartej tam tabeli 4-8 wynika, że oznaczeń nie muszą zawierać np.:
- Kubki wielokrotnego użytku z tworzywa sztucznego sprzedawane w ramach systemu ponownego napełniania;
- Kubek z tworzywa sztucznego z zupą w proszku, do którego przed spożyciem należy dodać np. wodę;
- Kubki na napoje przeznaczone do ponownego użycia sprzedawane w sklepach detalicznych do wielokrotnego wykorzystania (o ile są zaprojektowane i wprowadzone do obrotu w tym celu i zazwyczaj w taki sposób postrzegane i wykorzystywane przez konsumenta).
Podlegać oznaczeniom będą natomiast przykładowo papierowe kubki na napoje (przeważnie zimne), które jednak zawierają wykładzinę lub powłokę z tworzywa sztucznego (zarówno z pokrywkami lub wieczkami, lub bez pokrywek i wieczek) lub kubek z tworzywa sztucznego z napojem w proszku, do którego przed spożyciem należy dodać np. mleko lub wodę. Jak zatem widać, różnica między kubkiem podlegającym obowiązkowi oznaczenia a wolnym od tego obowiązku, zależeć może od tego, czy zawierać on będzie zupę, czy napój.
Jakie oznaczenia mają znaleźć się na kubkach?
Na kubku wykonanym częściowo z tworzywa sztucznego musi znaleźć się oznaczenie wskazujące, że produkt zawiera plastik. Jeżeli kubek w całości zrobiony jest z plastiku: konieczne jest zawarcie na nim oznaczenia, że towar w całości zrobiony został z plastiku.
Oznaczenie to powinno być co do zasady nadrukowane, wygrawerowane lub wytłoczone, jednak dla produktów wytworzonych przed 4 lipca 2022 r. na zasadzie wyjątku, wystarczające jest nalepienie stosownej naklejki.
Dla zwyczajnych kubków oznakowanie należy umieścić poziomo na zewnętrznej powierzchni kubka z dala od brzegu, aby uniknąć kontaktu z ustami konsumenta podczas picia. Oznakowania nie należy umieszczać pod podstawą kubka.
W przypadku tzw. kubków szampanówek (kubków w kształcie kieliszka), oznakowanie należy umieścić poziomo na zewnętrznej powierzchni kubka lub na górnej części podstawy, która utrzymuje trzon. Oznakowanie należy umieścić z dala od brzegu, aby uniknąć kontaktu oznakowania z ustami konsumenta podczas picia. Oznakowania nie należy umieszczać pod podstawą kubka.
Jeżeli umieszczenie oznakowania w poziomie nie jest możliwe ze względu na kształt lub rozmiar kubka, można je obrócić o 90° i umieścić pionowo. Nie należy rozdzielać okienek oznakowania.
Załącznik nr IV zawiera także regulacje dotyczące rozmiaru oznakowania:
- W przypadku kubków o pojemności mniejszej niż 500 ml minimalny rozmiar oznakowania powinien wynosić 1,4 cm × 2,8 cm (3,92 cm2).
- W przypadku kubków o pojemności 500 ml lub większej minimalny rozmiar oznakowania powinien wynosić 1,6 cm × 3,2 cm (5,12 cm2).
Tekst informacyjny „ZAWIERA PLASTIK” należy wydrukować wielkimi literami i czcionką Helvetica Bold. Rozmiar czcionki powinien wynosić co najmniej 5 pkt dla kubków o pojemności poniżej 500 ml i 6 pkt dla kubków o pojemności 500 ml lub większej. Tekst informacyjny oznakowania powinien być napisany w języku polskim.
Jeżeli tekst informacyjny jest przetłumaczony na inny język urzędowy lub kilka języków urzędowych państw członkowskich, przetłumaczony tekst informacyjny należy umieścić bezpośrednio pod oznakowaniem lub w prostokątnym czarnym okienku pod tekstem w pierwszym języku, w obu przypadkach powinien być wyraźnie widoczny.
Sankcje za naruszenie
Warto wskazać, że terminem na implementację Dyrektywy, z którą wiąże się Rozporządzenie wykonawcze, był 3 lipca 2021 r. Mimo to, do polskiego porządku prawnego wciąż nie wprowadzono stosownych zapisów, w tym także – sankcji za naruszenie obowiązku odpowiedniego oznaczenia. Sama Dyrektywa nie wskazuje tutaj typu sankcji, regulując tylko, że przyjmowane przez państwa członkowskie UE „sankcje muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające”.
Projektowane przepisy ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej, oraz niektórych innych ustaw, przewidują możliwość ukarania przedsiębiorcy, które nie stosuje się do obowiązku oznaczania opakowań administracyjnej kary pieniężnej.
Zgodnie z projektem, karze tej podlega ten, kto wbrew nie zapewnił umieszczenia na opakowaniach produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych lub produktach jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionych w załączniku nr 8 do ustawy, oznakowania, zgodnie ze wzorami, o których mowa w rozporządzeniu wykonawczym Komisji Europejskiej (UE) 2020/2151 z dnia 17 grudnia 2020 r.
W tym kontekście warto wskazać, że zakres odpowiedzialności jest dosyć szeroki: kara dotyczy nie tylko sytuacji braku zamieszczenia obowiązkowego oznaczenia, ale również niezgodne z treścią załącznika oznaczenia: tj. zamieszczenia go w zbyt małym rozmiarze, za pomocą nieodpowiedniej techniki, a nawet potencjalnie: użycie nieodpowiedniej czcionki czy kolorów.
Minimalna wysokość kary wynosi 10 000 zł, a maksymalna: 500 000 zł. Karę tę wymierzać ma wojewódzki inspektor ochrony środowiska w drodze decyzji. Przy ustalaniu wysokości administracyjnej kary pieniężnej uwzględniać będzie się stopień szkodliwości naruszenia, rodzaj, zakres i okres trwania naruszenia oraz dotychczasową działalność podmiotu.
Co istotne, postępowanie w sprawie wymierzenia kary, nie jest postępowaniem o charakterze karnym ani wykroczeniowym, lecz postępowaniem administracyjnym, do którego stosuje się przepisy Kodeksu Postępowania Administracyjnego. Zatem w razie popełnienia tego czynu, sprawca nie będzie podlegał np. wpisowi do rejestru karnego, a od decyzji przysługiwać będzie odwołanie.
Przewidywana jest także możliwość zwolnienia się z odpowiedzialności: jeżeli podmiot podlegający ukaraniu przedstawi organowi dowody i okoliczności wskazujące, że podmiot ten dochował należytej staranności i uczynił wszystko, czego można od niego rozsądnie oczekiwać, aby do naruszenia nie doszło lub że nie miał żadnego wpływu na powstanie naruszenia, a naruszenie to nastąpiło wskutek zdarzeń i okoliczności, których podmiot nie mógł przewidzieć, organ nie wszczyna postępowania w sprawie nałożenia administracyjnej kary pieniężnej wobec tego podmiotu, a postępowanie wszczęte w tej sprawie umarza.
Podsumowanie
Jak widać, niedochowanie należytej staranności i zawarcie na kubku nieodpowiedniej informacji – lub w ogóle brak zawarcia takiej informacji – może mieć dla przedsiębiorcy dość dotkliwe konsekwencje. Na razie jednak wspomniany projekt sankcji znajduje się w bardzo wczesnej fazie opracowania: nie był jeszcze w ogóle rozpatrywany przez Sejm. Nie oznacza to jednak, że przepisy rozporządzenia wykonawczego nie obowiązują przedsiębiorców: te są skuteczne bezpośrednio, bez potrzeby implementacji. Zatem już od lipca 2021 r. powinni dbać o odpowiednie oznaczenia na swoich produktach.
