Zmiana formy prawnej prowadzonej działalności gospodarczej to dla przedsiębiorcy konieczność zaadaptowania się do nowego środowiska prawnego. Dotyczy to zwłaszcza daleko idących zmian związanych z przekształceniem jednoosobowej firmy w spółkę kapitałową. Na jakie aspekty podatkowe powinien zwrócić uwagę przedsiębiorca, który planuje przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę z o.o.?
Co przemawia za przekształceniem jednoosobowej działalności w sp. z o.o.?
Nie ulega wątpliwości, że ze względu na niskie koszty prowadzenia oraz niewielką ilość formalności działalność jednoosobowa stanowi najczęstszy wybór początkujących przedsiębiorców. W miarę jak zyski firmy się zwiększają, można jednak szukać lepiej dopasowanych rozwiązań. Nie może być to spółka osobowa, ze względu na przynajmniej dwuosobowy skład wspólników. Przedsiębiorcy wpisani do CEIDG mogą jednak wybierać między:
jednoosobową spółką akcyjną,
jednoosobową spółką z o.o.
Jednoosobowe spółki akcyjne wymagają do założenia kapitału zakładowego w wysokości przynajmniej 100 tysięcy złotych, co dla sporej części przedsiębiorców stanowi zbyt duże obciążenie. Formalno-prawna organizacja spółki akcyjnej wymaga również wiedzy, doświadczenia i sporego nakładu finansowego. Dlatego wybór ostatecznie często pada na jednoosobową spółkę z o.o. Dlaczego warto rozważyć taką zmianę w ramach planu przekształcenia przedsiębiorcy?
Odrębność podmiotowa spółki kapitałowej
Spółka z o.o. ma zarówno osobowość, jak i podmiotowość prawną. Oznacza to, że jej majątek jest całkowicie niezależny od majątku wspólników, a spółka tworzy parasol ochronny z ograniczoną odpowiedzialnością nad członkami zarządu. To z należących do niej składników majątkowych egzekwowane będą w pierwszej kolejności należności wierzycieli z tytułu działalności gospodarczej w spółkę.
Łatwa skalowalność biznesu
Jednoosobową działalność gospodarczą zawsze prowadzi jedna osoba. W miarę wzrostu gospodarczego firmy może to powodować problemy natury logistycznej, zarządczej i decyzyjnej. Zmiana w spółkę z o.o. pozwala na łatwe rozszerzenie biznesu poprzez dodanie do niej w przyszłości kolejnego wspólnika lub wspólników.
Podatkowe aspekty przekształcenia jednoosobowej działalności w sp. z o.o.
Należy zdawać sobie sprawę, że wybór jednoosobowej spółki z o.o. wiąże się z wieloma zmianami natury podatkowej. Które z nich są szczególnie istotne przy przekształceniu przedsiębiorcy i jakie pytania zadają sobie przedsiębiorcy przed przekształceniem?
Opodatkowane przekształcenia JDG w sp. z o.o.
Przekształcenie JDG w sp. z o.o. jest neutralne z punktu widzenia podatku VAT. Na dzień przekształcenia przedsiębiorca jednoosobowy sporządza wykaz składników majątku, który będzie podstawą do ich wyceny.
Obowiązek podatkowy powstaje na tle PCC. Stawka podatku wynosi 0,5% kapitału zakładowego przekształconej spółki i odpowiada wartości nominalnej udziałów przedsiębiorcy.
Kapitał zakładowy sp. z o.o. nie może być niższy niż 5 tysięcy złotych, ale nie musi odzwierciedlać faktycznej wartości majątku przedsiębiorstwa. Ewentualna nadwyżka nie podlega opodatkowaniu PCC i staje się kapitałem zapasowym.
CIT estoński po przekształceniu w sp. z o.o.
Ryczałt od przychodów spółek (tzw. estoński CIT) uregulowany został w art. 28c-28t ustawy o CIT. To uproszczona forma opodatkowania, która polega na możliwości wyboru momentu, kiedy dojdzie do opodatkowania firmy. Podatek jest odprowadzany dopiero w momencie wypłaty dywidendy, więc do tego czasu przedsiębiorca (np. będący jednoosobową spółkę kapitałową) ma możliwość inwestowania środków w nowe technologie, kampanie reklamowe, czy pracowników.
Estoński CIT może wybrać:
spółka z o.o.,
spółka akcyjna,
prosta spółka akcyjna,
spółka komandytowa,
spółka komandytowo-akcyjna.
Niezbędne jest jednak spełnienie określonych warunków:
przychody uzyskiwane z wierzytelności, odsetek, pożyczek, opłat leasingowych, poręczeń, gwarancji, praw autorskich, praw własności przemysłowej, ze zbycia instrumentów finansowych oraz z transakcji z podmiotami powiązanymi nie przekraczają 50% wszystkich przychodów spółki,
spółka zatrudnia na podstawie
umowy o pracę – minimum 3 osoby przez co najmniej 300 dni w roku podatkowym,
innej umowy – minimum 3 osoby jeżeli związane z nimi wydatki stanowią co najmniej trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, o ile firma odprowadza od kwoty podatek dochodowy i składki na ZUS,
wspólnikami spółki są wyłącznie osoby fizyczne,
podmiot nie posiada udziałów lub akcji w kapitale innej spółki, tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjny lub w instytucji wspólnego finansowania, ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną,
w okresie opodatkowania ryczałtem spółka nie sporządza sprawozdań finansowych zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości.
Z opodatkowania ryczałtem nie skorzystają:
spółki będące przedsiębiorstwem finansowym w rozumieniu ustawy o CIT,
instytucje pożyczkowe,
podatnicy prowadzący działalność w specjalnych strefach ekonomicznych,
podatnicy postawieni w stan upadłości lub likwidacji.
Zgłoszenie ryczałtu należy dokonać do naczelnika właściwego urzędu skarbowego w terminie do końca pierwszego miesiąca pierwszego roku podatkowego, w którym ma obowiązywać ta forma opodatkowania.
Wybierając estoński CIT, firma:
nie prowadzi rachunkowości podatkowej,
nie wylicza kosztów uzyskania przychodu,
nie oblicza odpisów amortyzacyjnych składników majątku.
Estoński CIT wynosi:
10% – dla małych podatników i podatników rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej,
20% – dla pozostałych podatników.
Opodatkowanie estońskim CIT-em dotyczy 4 następujących po sobie lat podatkowych. Przedsiębiorca może w tym czasie złożyć oświadczenie o rezygnacji z tej formy opodatkowania, ale jeżeli tego nie zrobi, ryczałt przejdzie na kolejny 4-letni okres.
Warto zaznaczyć, że z estońskiego CIT-u mogą od razu korzystać spółki, które powstały w wyniku przekształcenia. Nie dotyczy ich 2-letnia karencja tak, jak w przypadku m.in. podmiotów powstałych w wyniku podziału, połączenia lub wydzielenia.
Czym jest dochód z przekształcenia?
Spółki przekształcone, które wybrały od pierwszego roku podatkowego estoński CIT, muszą ustalić dochód z przekształcenia. Jest to składnik będący wynikiem różnicy wartości poszczególnych składników majątku ustaloną na dzień przekształcenia według przepisów o rachunkowości a ich wartością podatkową i wynikający z planu przekształcenia przedsiębiorcy i umowy spółki.
W przypadku powstania dochodu z przekształcenia należy zgłosić go do urzędu skarbowego do końca 3 miesiąca pierwszego roku objęcia estońskim CIT.
Podatek musi zostać zapłacony najpóźniej w okresie 2 lat, licząc od końca pierwszego roku ryczałtu (można go płacić w częściach) po przekształceniu przedsiębiorcy.
Brak możliwości skorzystania z preferencyjnego opodatkowania CIT
Spółka z o.o., która powstała w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy prowadzącego we własnym imieniu działalność gospodarczą w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej przez pierwsze dwa lata podatkowe (rok, w którym doszło do przekształcenia oraz bezpośrednio następujący po nim rok podatkowy) nie będzie mogła skorzystać z preferencyjnego opodatkowania wynikającego ze statusu tzw. małego podatnika polegającego na przyjęciu stawki CIT w wysokości 9%.
Dopiero po upływie dwuletniej karencji spółka z o.o. będzie mogła skorzystać z 9% CIT-u, jeżeli jej przychody osiągnięte w roku podatkowym nie przekroczyły wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2 milionów euro, w zaokrągleniu do 1 tysiąca złotych. Przeliczenia dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy roku podatkowego.
Czy można dochodzić zwrotu VAT z okresu JDG?
Zgodnie z art. 93a §4 ordynacji podatkowej jednoosobowa spółka kapitałowa, która powstała w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy prowadzącego działalność jednoosobową wstępuje w prawa przedsiębiorcy związane ze sferą podatkową. Sukcesja nie dotyczy jedynie tych praw, które nie mogą być kontynuowane na mocy przepisów o opodatkowaniu spółek kapitałowych (np. podatek PIT).
W praktyce oznacza to, że w przypadku wystąpienia nadwyżki VAT naliczonego nad VAT należnym, prawo do jej rozliczenia przechodzi na spółkę z o.o. Może ona:
wystąpić o otrzymanie zwrotu nadwyżki na rachunek bankowy,
przenieść nadwyżkę na kolejny okres rozliczeniowy.
Co więcej, jeżeli przedsiębiorca jednoosobowy wystawiał faktury, względem których nie był odliczany VAT naliczony, prawo to również przechodzi na spółkę kapitałową.
Wypłata zysków po przekształceniu
W judykaturze wskazuje się na możliwość wypłaty środków zgromadzonych jako kapitał zapasowy sp. z o.o., które wcześniej były zyskiem wypracowanym przedsiębiorcy wykonującego jednoosobową działalność.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z dnia 18 listopada 2020 r., sygn. I Sa/Gl 869/20 zwrócił uwagę, że takie przesunięcie kapitałowe nie może być obciążone podatkiem dochodowym tak jak dywidenda, czy wynagrodzenie za umorzenie udziałów. Jego źródłem nie jest status wspólnika spółki, ale fakt prowadzenia wcześniej działalności gospodarczej.
Neutralność podatkową takiego działania podkreślił także Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w piśmie z dnia 16 września 2021 r., sygn. 0112-KDWL.4011.102.2021.1.TW.
Nowy NIP i REGON dla spółki z o.o. Co z podatkiem VAT?
Po wpisaniu przekształconej spółki z o.o. do rejestru przedsiębiorców otrzymuje ona numer KRS. Jednocześnie, spółce jest przyznawany:
nowy numer NIP,
nowy numer REGON.
Po rejestracji spółka musi złożyć w urzędzie skarbowym zgłoszenie rejestracyjne w zakresie podatku od towarów i usług w celu zarejestrowania jako podatnik VAT, jeżeli przedsiębiorca:
chce prowadzić działalność opodatkowaną VAT,
nie korzysta ze zwolnienia z podatku VAT.
Zgłoszenie powinno być dokonane przed pierwszą czynnością objętą tym podatkiem. Trzeba jednocześnie wskazać, że nie ma znaczenia, czy prowadząc jednoosobową działalność gospodarczą, przedsiębiorca był podatnikiem VAT, zgłoszenia należy dokonać odrębnie.
Jedyny wspólnik spółki z o.o. w świetle przepisów ubezpieczeniowych
Założenie jednoosobowej sp. z o.o. przez przedsiębiorcę wpisanego wcześniej do CEIDG powoduje, że dana osoba zostaje objęta obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym i zdrowotnym (podobnie jakby nadal prowadziła JDG). Przyjmując na siebie nową szatę organizacyjno-prawną przedsiębiorca powinien:
wyrejestrować się z poprzedniego tytułu ubezpieczenia JDG,
zarejestrować na nowo – jako jednoosobowa sp. z o.o.
Termin na dokonanie tych czynności wynosi 7 dni od dnia wpisu spółki do KRS.
Warto wskazać, że przyjęcie do spółki wspólnika (czyli powstanie spółki przynajmniej 2-osobowej) w ramach umowy spółki spowoduje, że ZUS nie będzie uznawał już jedynego przedsiębiorcy za osobę prowadzącą działalność gospodarczą, a obowiązek zapłaty składek wygaśnie.
Czy po przekształceniu jednoosobowej działalności gospodarczej w sp. z o.o. przedsiębiorca nadal może prowadzić JDG?
Z dniem przekształcenia, czyli chwilą wpisu jednoosobowej spółki z o.o. do KRS i gdy zostanie wykreślona jednoosobowa działalność gospodarcza, przedsiębiorca przekształcany staje się spółką przekształconą. Musi on złożyć wniosek o wykreślenie jednoosobowej działalności z CEIDG.
Wprawdzie w KRS pojawią się dane o przekształceniu, ale nie powoduje to, że automatycznie wykreślany jest wpis z CEIDG. Dlatego konieczne jest złożenie formularza CEIDG-1 z żądaniem wykreślenia dotychczasowej działalności.
Spółka z o.o. otrzymuje nowe numery rejestrowe NIP i REGON (nie są one objęte sukcesją), a także numer KRS. Po wpisie jednoosobowy przedsiębiorca powinien złożyć formularz NIP-8 z danymi uzupełniającymi dla US, GUS i ZUS. Zgodnie z zasadą jednego okienka, informacje zostaną automatycznie przekazane do tych wszystkich organów.
Polski system podatkowy zmienia się na tyle często, że dla wielu przedsiębiorców stanowi on źródło wielu problemów i wątpliwości. Jeżeli planujesz przekształcić swoją firmę w spółkę kapitałową, skorzystaj z pomocy wykwalifikowanej obsługi prawnej. To gwarancja należytej staranności i dopełnienia niezbędnych formalności na każdym etapie działania. Zawsze chętnie służymy pomocą, gdy chcesz przekształcić formę prowadzonej działalności.
Pytania i odpowiedzi
Zaufali nam:
