JDG i spółka cywilna po Polskim Ładzie – co zmienić, aby stracić najmniej ?

Jak wyliczył resort finansów, Polski Ład ma za zadanie odciążenie podatkowe blisko 18 milionów pracowników, emerytów i rencistów. W praktyce jednak pozostaje spory odsetek pracowników i przedsiębiorców, dla których zmiany będą przytłaczające, a według komunikatu resortu wynosi on 40% osób prowadzących działalność gospodarczą. Na Polskim Ładzie stracą przede wszystkim jednoosobowe firmy, które określa się często niechlubnym mianem fikcyjnie samozatrudnionych.

Według danych na koniec kwietnia 2021 roku, z 2,5 miliona działalności gospodarczych prowadzonych przez osoby fizyczne, aż 1,6 miliona to osoby samozatrudnione. Warto podkreślić, że jedną z motywacji do przechodzenia na samozatrudnienie była dla podatników wizja efektywnie niższego opodatkowania i oskładkowania w stosunku do zatrudnienia na umowę o pracę. Do tej pory taki manewr był opłacalny przede wszystkim dla osób lepiej zarabiających, ale nie tracił na atrakcyjności również przypadku niższych dochodów. Zmiany, które niesie za sobą Polski Ład dają do myślenia szczególnie, jeśli przytoczymy fragment wypowiedzi prezesa Prawa i Sprawiedliwości podczas prezentacji Nowego Ładu – „Naszym celem jest stworzenie jednego modelu kontraktu o pracę”. Nietrudno jest wywnioskować, że wypowiedziane słowa przywodzą na myśl porównanie do umów śmieciowych, które w przyszłości rządzący planują wyeliminować całkowicie. Według obliczeń firmy doradczej Grant Thornton na zmianach stracą wszyscy ci, których miesięczny przychód przekracza 6 tys. PLN brutto miesięcznie.

W konsekwencji osobom, których zarobki plasują się na wyższym poziomie, bardziej będzie opłacać się przejście na etat, co z pewnością zwiększy ich poziom bezpieczeństwa. Odwraca to dotychczasową sytuację, w której im więcej ktoś zarabiał, tym bardziej opłacalnym było przejście na samozatrudnienie. W szerszej perspektywie zatem nie da się ukryć, że Polski Ład to powolna likwidacja jednoosobowych działalności gospodarczych.

Ważnym obszarem w funkcjonowaniu JDG w świetle nowych zmian jest bez wątpienia mechanizm leasingowy. Przede wszystkim chodzi o pewien legalny proceder akceptowalny na ten moment przez ustawodawcę polegający na tym, że leasingobiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą ma prawo do wykupu prywatnego. Wtedy leasingodawca wystawia fakturę na osobę prywatną, lub jeśli nie ma takiej możliwości – przedsiębiorca nie wlicza tej faktury do zakupów firmowych. Jest to de facto aktywo prywatne, którego – na mocy art. 10 ustawy o PIT – po upływie 6 miesięcy od nabycia, zbycie nie podlega opodatkowaniu. Warto zatem wykupić leasingowany samochód do końca roku 2021, ponieważ według przepisów Polskiego Ładu, nie ma znaczenia to, w jaki sposób dokona się wykupu, gdyż będzie to zawsze przychód z działalności gospodarczej, przy którym obowiązuje 6-cio letni okres karencji. Zbycie takiego samochodu będzie zatem traktowane jako zbycie środka trwałego, przy zachowaniu cen rynkowych.

Rewolucja pojawia się także w działaniu przede wszystkim przedsiębiorstw zajmujących się najmem nieruchomości. W tym przypadku ustawodawca daje możliwość wprowadzenia zmian dopiero od 2023 roku. Jak wynika z ustawy, podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych jak i podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych mogą do dnia 31 grudnia 2022 roku zaliczać do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, takich jak budynki i lokale mieszkalne oraz spółdzielcze nabyte przed dniem 1 stycznia 2022 roku. Od 2023 roku, przedsiębiorca nie będzie mieć już takiej możliwości.

Jak to będzie wyglądać w praktyce? Podatnicy wynajmujący prywatnie lokale mieszkalne na najem krótko lub długoterminowy, nie będą mogli rozliczyć tego najmu według skali podatkowej, lecz jedynie na zasadach ryczałtu ewidencjonowanego. Oznacza to tyle, że jeśli taki podatnik uzyskuje dochody z najmu to dochód ten podlega opodatkowaniu ryczałtem z wyłączeniem możliwości zaliczenia kosztów uzyskania przychodu. Polski Ład zakłada, że odpisów amortyzacyjnych nie będą mogli dokonywać również przedsiębiorcy, którzy wynajmują lokal w celach prowadzenia działalności gospodarczej. Amortyzacja zostanie całkowicie wyłączona z kosztów uzyskania przychodów.

Na pewno część przedsiębiorców zastanawia się nad tym, czy istnieje jakaś alternatywa, która pomogłaby im odnaleźć się w nowych realiach polskiego ustawodawstwa podatkowego. Niektórzy biorą pod uwagę przekształcenie swojej działalności w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Takie przekształcenie wzbudza zainteresowanie osób prowadzących działalność gospodarczą między innymi  ze względu na rozproszenie odpowiedzialności. W jednoosobowej działalności gospodarczej podatnik odpowiada za długi całym swoim majątkiem osobistym. W spółce z o.o. ogranicza się ona do majątku zaangażowanego w spółkę. 

W aspekcie wprowadzonych zmian daje to podatnikom z pewnością większe poczucie bezpieczeństwa przy prowadzeniu firmy. Przekształcenie JDG w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością może przynieść przedsiębiorcom potencjalne korzyści. Biorąc pod uwagę charakter zmian Polskiego Ład, perspektywą większego powodzenia biznesu może być fakt, iż wspólnicy spółki z o.o. (jeśli jest ich przynajmniej dwóch, a drugi wspólnik posiada nie mniej niż 10 % udziałów) nie są objęci obowiązkiem odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne, co może efektywnie obniżyć obciążenie podatkowe. Spółka z o.o. nie zawsze będzie jednak najbardziej optymalnym rozwiązaniem. Jeśli powstanie ona z przekształcenia JDG, nie będzie miała możliwości skorzystania z obniżonej, 9-cio procentowej stawki CIT. 

Ustawodawca zastrzega, że przez okres dwóch lat, spółka z o.o powstała na gruncie przekształcenia JDG, nie będzie objęta tą ulgą. Trzeba mieć na uwadze również fakt, iż w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością bardziej skomplikowane jest korzystanie z wypracowanego zysku i tam, gdzie przedsiębiorca jednoosobowej działalności gospodarczej może na bieżąco korzystać z wypracowanego dochodu, tam w spółce z o.o. podstawą wypłaty miesięcznego wynagrodzenia może być dywidenda, umowa o pracę bądź członkostwo w zarządzie. 

Przy procesie decyzyjnym odnośnie przyszłości naszej firmy należy pamiętać również o tym, że podatnicy podatku CIT również zostali obciążeni licznymi zmianami w ustawie o Polskim Ładzie. Nie są to zmiany tak rewolucyjne jak w przypadku podatku dochodowego od osób fizycznych i mają charakter raczej formalny i uszczelniający, natomiast mogą znacznie utrudnić prowadzenie takiej działalności. W grę wchodzą tutaj zwłaszcza przepisy o cenach transferowych oraz schematach podatkowych, gdzie wraz z nowelizacją przepisów wzrasta ryzyko zakwestionowania rozliczeń spółki, głównie za sprawą wprowadzenia obowiązku corocznego raportowania Urzędowi Skarbowemu ewidencji w księgach rachunkowych (JPK_KR) rozszerzonych o te elementy, które określi Ministerstwo Finansów w zakresie raportowania podatkowego.