Jakie przepisy regulują pracę przewoźników międzynarodowych?

Na gruncie prawa krajowego przewóz osób i rzeczy został w znacznej części uregulowany w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym. Akt ten normuje krajowy i międzynarodowy przewóz (płatny i bezpłatny), a także szereg innych kwestii takich jak:

• zasady działania Inspekcji Transportu Drogowego,
>
• odpowiedzialność za naruszenie obowiązków lub warunków przewozu drogowego,
• zasady i tryb wyznaczania dworców, w których jest udzielana pomoc osobom niepełnosprawnym i osobom o ograniczonej sprawności ruchowej,
• zasady ochrony pasażerów.

Na mocy art. 4 ust. 2 ustawy o transporcie drogowym międzynarodowy transport drogowy to (…) podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie przewozu osób lub rzeczy pojazdami samochodowymi, za które uważa się również zespoły pojazdów składające się z pojazdu samochodowego i przyczepy lub naczepy, przy czym jazda pojazdu między miejscem początkowym i docelowym odbywa się z przekroczeniem granicy Rzeczypospolitej Polskiej (…).

Wybrane zagadnienia dotyczące prawa przewozowego w kontekście przewozu międzynarodowego znajdziemy również w ustawie z dnia 15 listopada 1984 r., prawo przewozowe. Akt ten reguluje przewóz osób i rzeczy, wykonywany odpłatnie na podstawie umowy przez uprawnionych do tego przewoźników, w tym także do przepisów międzynarodowych, jeżeli umowa międzynarodowa nie stanowi inaczej. W prawie przewozowym znajdziemy przede wszystkim regulację:

• przewozu osób i przesyłek bagażowych,
• przewozu przesyłek towarowych,
• zabezpieczenia roszczeń i likwidacji przesyłek,
• odpowiedzialności przewoźnika za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy przewozu osób oraz przesyłek,
• odpowiedzialności przewoźnika i ustalania stanu przesyłki,
• dochodzenia roszczeń na drodze sądowej,
• zasad wyliczania odszkodowania.

Należy pamiętać, że transport wykorzystujący inne rodzaje komunikacji (np. lotniczy i morski) zostały szczegółowo omówione w innych ustawach.

Przewóz międzynarodowy jest rozbudowaną dziedziną prawa, w której niezwykle ważną funkcję odgrywają nie tylko przepisy normatywne, ale też umowy wiążące strony. Jeżeli potrzebujesz sporządzić umowę o transgraniczny przewóz towarów, ale nie jesteś pewien, co powinno się w niej znaleźć, skorzystaj z pomocy kancelarii prawnej z doświadczeniem w zakresie konstruowania oraz opiniowania kontraktów.

Rozpoczęcie działalności przewoźnika międzynarodowego a przepisy prawa

Wykonywania międzynarodowego transportu drogowego wymaga uzyskania licencji wspólnotowej, którą wydaje na wniosek przedsiębiorcy Główny Inspektor Transportu Drogowego na mocy decyzji administracyjnej. Czas oczekiwania na wydanie decyzji zazwyczaj nie przekracza miesiąca, jeżeli do wniosku został załączony komplet dokumentów. Uzyskanie licencji wspólnotowej wymaga posiadania zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego.

Zgodnie z art. 7a ustawy o transporcie drogowym wniosek przedsiębiorcy o wydanie decyzji przyznającej licencję wspólnotową może być złożony na piśmie, w formie papierowej lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Wniosek taki powinien zawierać:

• oznaczenie przedsiębiorcy, jego siedzibę, adres lub miejsce zamieszkania,
• adres siedziby przedsiębiorcy w państwie członkowskim stosownie do wymagań rozporządzenia nr 1071/2009,
• informację o wpisie w CEIDG albo numer wpisu w KRS, jeżeli są wymagane,
• numer NIP,
• określenie rodzaju transportu drogowego,
• określenie rodzaju i liczby pojazdów samochodowych, które przedsiębiorca będzie wykorzystywał do wykonywania ransportu drogowego,
• dane osoby zarządzającej transportem stosownie do wymagań rozporządzenia nr 1071/2009,
• określenie liczby wypisów z zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika z licencji wspólnotowej,
• określenia czasu, na jaki ma być udzielona licencja wspólnotowa.

Do wniosku o przyznanie licencji wspólnotowej należy również załączyć szereg załączników. O czym jeszcze należy pamiętać?

Do wniosku trzeba załączyć tzw. certyfikat kompetencji zawodowych. To dokument wydawany przez specjalną komisję po zdanym egzaminie, który zaświadcza, że dana osoba ma kompetencje do wykonywania działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego. Certyfikat powinien przysługiwać osobie zarządzającej transportem, odpowiedzialnej za organizację operacji logistycznych. Ustawa o transporcie drogowym w art. 37 wprowadza katalog zwolnień podmiotowych z egzaminu kompetencji.

Przedsiębiorca planujący działalność transportową powinien też uprawdopodobnić, że jego sytuacja finansowa pozwala na realizację takiego zamierzenia gospodarczego. W praktyce najczęściej odbywa się to przez okazanie polisy OC przewoźnika, ale organ administracyjny akceptuje też gwarancję bankową. Jeżeli forma organizacyjno-prawna firmy wymaga sporządzania sprawozdania finansowego, również należy załączyć je do wniosku.

Elementem niezbędnym do udzielenia licencji jest także wykazanie przez przedsiębiorcę, że posiada on prawo (niekoniecznie własności) do dysponowania tzw. bazą eksploatacyjną. To miejsce wyposażone w sprzęt i urządzenia techniczne, umożliwiające prowadzenie działalności transportowej w sposób zorganizowany i ciągły. Należy także pamiętać o załączeniu do wniosku wykazu pojazdów służących do wykonywania działalności transportowej oraz przedłożeniu zaświadczenia o niekaralności, które jest warunkiem stwierdzenia dobrej reputacji.

Oznacza to brak karalności za umyślne, poważne przestępstwa z zakresu transportu i ruchu drogowego, ale też prawa handlowego, upadłościowego czy praw pracowniczych. Wnioskodawcę dyskwalifikuje także uznanie w którymkolwiek z państw członkowskich za niezdolnego do prowadzenia działalności transportowej.