Jak zakwestionować decyzję o uzyskaniu warunków zabudowy?

Co należy wiedzieć o odwołaniu od decyzji o uzyskaniu warunków zabudowy?

Od decyzji wydanej przez organ pierwszej instancji przysługuje odwołanie do organu wyższego stopnia. W zależności od tego, kto wydawał decyzję odwołanie należy złożyć do:

• samorządowego kolegium odwoławczego – w sytuacji, gdy decyzję wydał wójt, burmistrz lub prezydent miasta;
• Ministra Rozwoju i Technologii – kiedy decyzję wydał urząd wojewódzki.

W postępowaniu administracyjnym obowiązuje tzw. pośredni tryb wnoszenia skargi co oznacza, że pismo należy wnieść do organu, który wydał skarżoną decyzję.

Termin i legitymacja czynna

Odwołanie od decyzji składa się w terminie 14 dni od dnia jej otrzymania. Legitymacja czynna w tym zakresie przysługuje wszystkim stronom postępowania. Może je wnieść nie tylko wnioskodawca, ale także osoby trzecie, np. sąsiedzi, którzy są przekonani, że wydanie decyzji administracyjnej narusza ich interes.

Prawo do wniesienia odwołania nie będzie przysługiwało stronie, która zrzekła się go w oparciu o art. 127a k.p.a.

Każda ze stron postępowania jest informowana przez organ o wniesieniu odwołania przez inne strony.

Treść odwołania od decyzji administracyjnej

Choć przepisy postępowania administracyjnego wyraźnie wskazują, że odwołanie nie musi zawierać szczegółowego uzasadnienia (a tym bardziej wskazania zarzutów i ich podstawy prawnej) w praktyce zwykle stanowią one integralną część pisma. W ten sposób odwołujący się nie tylko precyzuje swoje stanowisko, ale także przytacza konkretną argumentację do której organ odwoławczy powinien się odnieść. W treści poprawnie skonstruowanego odwołania należy wskazać:

• datę i miejsce jego sporządzenia;
• oznaczenie organu odwoławczego oraz organu, za pośrednictwem którego wnoszone jest odwołanie;
• oznaczenie skarżącego oraz innych uczestników postępowania;
• rodzaj pisma i dokładne oznaczenie skarżonej decyzji;
• oznaczenie działki, której dotyczy decyzja;
• zakres zaskarżenia decyzji (w całości lub w części);
• zarzuty podnoszone przeciwko decyzji administracyjnej;
• wniosek odwoławczy (z ostrożności procesowej strona może również wskazać wniosek alternatywny na wypadek, gdyby organ drugiej instancji nie uwzględnił żądania pierwotnego).

Sporządzenie odwołania warto powierzyć prawnikom doświadczonym w sprawach z zakresu prawa budowlanego, którzy doskonale znają nie tylko przepisy, poglądy doktryny i linie orzecznicze, ale także praktykę organów administracyjnych.

Jaką argumentację podnosić w odwołaniu od decyzji?

Skuteczne zaskarżenie decyzji administracyjnej zależy od przytoczonej argumentacji. Kwestionując decyzję o warunkach zabudowy warto zwrócić uwagę przede wszystkim na obszar analizowany. Szczegóły w tym zakresie określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie sposobu ustalania wymagań dotyczących nowej zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Akt wykonawczy nakłada na organ administracji obowiązek określenia obszaru analizowanego, ale z orzecznictwa NSA wynika, że przepisy definiują jedynie obszar minimalny. W praktyce organ administracji powinien go dopasować do okoliczności sprawy i kierować się utrzymaniem ładu urbanistycznego, a wyznaczony teren nie musi mieć takiego samego zakresu z każdej strony nieruchomości (vide: wyrok NSA z dnia 28 sierpnia  2008 r., sygn. II OSK 1533/07). 

Warto też sprawdzić czy organ administracji wyznaczył obszar analizowany na aktualnych mapach, które uwzględniają aktualną linię zabudowy.

W praktyce w odwołaniu od decyzji administracyjnej często podnoszone są argumenty dotyczące naruszenia postępowania dowodowego przez organ poprzez niewyczerpujące zebranie materiału dowodowego, jego błędną ocenę lub pominięcie dokumentacji przedłożonej przez skarżącego. Innego rodzaju zarzut może dotyczyć np. braku pouczenia o możliwości wniesienia skargi do WSA.

Postępowanie organu po otrzymaniu odwołania

Organ, który otrzymał odwołanie od każdej ze stron i uznał je za zasadne w całości może zmienić lub swoją decyzję i wydać nową od której również będzie przysługiwało prawo do wniesienia odwołania. Analogiczna sytuacja ma miejsce wtedy, gdy odwołanie wniosła tylko jedna ze stron (np. wnioskodawca), a pozostałe strony wyraziły zgodę na uchylenie lub zmianę decyzji zgodnie z żądaniem w niej zawartym. Na wydanie nowej decyzji lub zmianę już istniejącej organ pierwszej instancji ma 7 dni.

Po upływie tego terminu odwołanie wraz z aktami sprawy jest przekazywane do organu odwoławczego, który powtórnie analizuje materiał dowodowy zebrany w sprawie, a także przepisy zastosowane przez organ pierwszej instancji pod kątem prawidłowości ich wykorzystania i ewentualnych naruszeń.

Wydając decyzję odwoławczą organ drugiej instancji może:

• utrzymać w mocy zaskarżoną decyzję;
• uchylić zaskarżoną decyzję w całości lub w części i w tym zakresie orzec co do istoty sprawy albo uchylając decyzję pierwszoinstancyjną – umorzyć w tym zakresie postępowanie pierwszej instancji;
• umorzyć postępowanie odwoławcze.

W ramach swoich kompetencji organ odwoławczy może uchylić zaskarżoną decyzję i przekazać ją do ponownego rozpoznania jeżeli stwierdzi, że decyzja została wydana z naruszeniem postępowania, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na rozstrzygnięcie.

Decydując się na przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organ drugiej instancji powinien wskazać, które okoliczności powinny zostać wyjaśnione, a jeżeli błędy dotyczą wykładni przepisów prawa, określić również wytyczne w tym zakresie. Ponowne przekazanie sprawy ma miejsce zwykle wtedy, gdy w pierwszej instancji pominięto istotne dowody wskazane przez stronę i nie uwzględniono ich przy orzekaniu o meritum.

Skarga w postępowaniu sądowoadministracyjnym

Jeżeli organ odwoławczy wydał decyzję niekorzystną dla strony, ma ona jeszcze możliwość dochodzenia swoich praw w ramach postępowania przed sądem administracyjnym po wyczerpaniu środków zaskarżenia przysługujących na gruncie postępowania administracyjnego. To znacznie bardziej sformalizowana procedura, która wymaga doświadczeniu w występowaniu przed sądem i doskonałej znajomości nie tylko kodeksu postępowania administracyjnego i właściwych ustaw materialnych, ale także ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) można złożyć w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji organu II instancji wraz z uzasadnieniem. W postępowaniu sądowoadministracyjnym również obowiązuje pośredni tryb skarżenia – skarżący składa ją za pośrednictwem organu odwoławczego.

Skarga do WSA jest kwalifikowanym pismem procesowym i musi spełniać wymagania określone w art. 46 w zw. z art. 57 p.p.s.a. oraz określać:

• oznaczenie sądu do którego pismo jest kierowane, wskazanie stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników oraz określenie organu administracji;
• oznaczenie rodzaju pisma;
• wskazanie zaskarżonej decyzji;
• zakres zaskarżenia decyzji;
• zarzuty procesowe i materialne oraz określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego;
• wniosek o uchylenie decyzji;
• podpis strony lub jej pełnomocnika;
• załączniki.

Organ administracji przekazuje w terminie 30 dni od dnia wniesienia środka zaskarżenia skargę wraz z aktami sprawy do sądu administracyjnego. W sytuacji, kiedy braki formalne uniemożliwiają rozpoznanie sprawy, skarżący jest wzywany do ich uzupełnienia w terminie 7 dni. Do skargi należy załączyć odpisy skargi wraz z załącznikami w odpisach dla każdej strony postępowania.

Po skompletowaniu skargi sąd administracyjny wyznacza rozprawę na której skarżący oraz pełnomocnik działający w imieniu organu składają swoje wnioski i twierdzenia oraz składają wyjaśnienia. Warto zwrócić uwagę, że procedura sądowoadministracyjna daje znacznie mniejsze pole do działania jeśli chodzi o składanie wniosków dowodowych niż np. procedura cywilna. Jedynie w wyjątkowych okolicznościach sąd w oparciu o art. 106 § 3 p.p.s.a. może dopuścić dowód uzupełniający z dokumentu jeśli jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje opóźnienia w sprawie.

Po dokonaniu oceny okoliczności sąd zamyka rozprawę i wydaje wyrok. W sprawach skomplikowanych możliwe jest odroczenie ogłoszenia orzeczenia o 14 dni. Termin ten może być przesunięty tylko raz i o nie więcej niż 7 dni.

Warto pamiętać, że sąd administracyjny sporządza uzasadnienie wyroku z urzędu jedynie w sytuacji, kiedy wydaje wyrok uwzględniający skargę. W przypadku jej oddalenia skarżący musi złożyć wniosek o sporządzenie uzasadniania i jego doręczenie wraz z decyzją w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia  wyroku albo doręczenia jego odpisu.

Skarga kasacyjna od wyroku WSA

Stronie, która otrzymała niesatysfakcjonujące rozstrzygnięcie WSA przysługuje prawo do wniesienia skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) w terminie 30 dni od dnia otrzymania wyroku z uzasadnieniem. Skargę kasacyjną wnosi się za pośrednictwem WSA, który wydał skarżone orzeczenie.

Skarga kasacyjna jest sformalizowanym pismem procesowym, które można oprzeć wyłącznie na precyzyjnie określonych grupach zarzutów określonych w art. 174 p.p.s.a.:

• naruszeniu prawa materialnego przez jego błędną wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie;
• naruszeniu przepisów postępowania, ale tylko w sytuacji, gdy mogło mieć to istotny wpływ na wynik sprawy.

Obligatoryjne elementy skargi kasacyjnej poza wymaganiami ogólnymi dla pisma procesowego obejmują:

• oznaczenie zaskarżonego orzeczenia ze wskazaniem czy jest one kwestionowane w całości, czy w części;
• przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie;
• wniosek o uchylenie lub zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia lub zmiany.

Należy podkreślić, że w przeciwieństwie do postępowania przez WSA, NSA wyznaczy rozprawę jedynie w sytuacji, gdy strona złoży stosowny wniosek. W przeciwnym razie sprawa zostanie rozpoznana na posiedzeniu niejawnym.

Kwestionowanie decyzji o warunkach zabudowy może okazać się skomplikowanym i czasochłonnym procesem, który nie zakończy się na złożeniu odwołania do organu administracyjnego drugiej instancji. Aby zwiększyć swoje szanse na sukces warto zlecić kompleksowe prowadzenie sprawy kancelarii prawnej, która zajmie się zarówno postępowaniem administracyjnym, jak i sądowoadministracyjnym.

Pytania i odpowiedzi